ایران؛ فرصتی برای رهایی اروپا از آمریکا

 برای اروپا و جامعه بین ‌المللی، نتایج انتخابات ایران به معنی استمرار سیاست‌ خارجی تعاملی این کشور است، چرا که در این انتخابات در واقع مردم به مراوده بیشتر با جهان رای دادند.

در گزیده ای از این گزارش می خوانیم: نتایج نهایی انتخابات ریاست‌ جمهوری ایران روشن ‌تر از آن چیزی بود که طرفداران حسن روحانی امید داشتند: 23.5میلیون رای (حدود 57 درصد از کل آرا) کافی بود تا روحانی در همان دور اول انتخابات به پیروزی برسد. چنین پیروزی این امکان را برای او فراهم می ‌سازد تا سیاست ‌های تعامل با غرب خود را که از ابتدای دولتش در سال 2013 در پیش گرفت و اوج آن توافق هسته ‌ای در سال 2015 بود، ادامه دهد.

از طرفی با توجه به پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست ‌جمهوری آمریکا و نااطمینانی که پیرامون سیاست ‌های دولت او وجود دارد، اتحادیه اروپا می‌ تواند بازی جدیدی را آغاز کند. به نوشته مجله اروپایی «سیاست و جامعه»، در واقع اروپایی‌ ها با رویکردی جدید و مصمم در سیاست‌ خارجی، می ‌توانند خود را از قید و بند آمریکا آزاد و این کشور را در معادلات سیاسی بین ‌المللی منزوی کنند.

** حمایت سه ‌گانه اروپایی ‌ها از ایران
برای اروپا و جامعه بین ‌المللی، نتایج انتخابات ایران به معنی استمرار سیاست‌ خارجی تعاملی این کشور است، چرا که در این انتخابات در واقع مردم به مراوده بیشتر با جهان رای دادند. فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز پس از اعلام رسمی نتایج، در توئیتر خود در کنار تبریک به حسن روحانی به این موضوع اشاره کرد. او در پیام خود اولویت‌های اتحادیه اروپا را در 20 کلمه خلاصه کرد: «اتحادیه اروپا آمادگی همکاری لازم را برای اجرای کامل برجام، قراردادهای دوجانبه، صلح منطقه‌ای و برآورده شدن تمام انتظارات مردم ایران دارد.» او همچنین به انتقادهایی پاسخ داد که مخالفان دولت روحانی در رابطه با عدم تحقق وعده‌ های بهبود اقتصادی پس از توافق هسته ‌ای مطرح می‌کردند.

او نوشت: «گرچه اقتصاد ایران رشد حدود 5 درصد را در سال گذشته تجربه کرد (البته رشد غیرنفتی یک درصد بود) و دولت توانست نرخ تورم را از حدود 40 درصد به کمتر از 10 درصد برساند، با این‌حال اما در زندگی مردم عادی این دستاوردهای اقتصادی احساس نشد.» از آنجا که به‌نظر نمی ‌رسد واشنگتن تخفیفی درخصوص تحریم‌ های ایران قائل شود، اروپایی ‌ها باید در این زمینه ابتکار عمل داشته باشند. به ‌عنوان مثال به‌ واسطه تامین مالی و فراهم کردن کانال ‌های پرداخت، یا اطمینان دادن به شرکای تجاری ایران مبنی بر اینکه تحت تاثیر تحریم‌ های فعلی ایران قرار نخواهند گرفت این امر امکان ‌پذیر است.

نکته دومی که موگرینی در پست توئیتری خود به آن اشاره کرد - تعامل هرچه‌ بیشتر ایران و اتحادیه اروپا - در راستای اصول همکاری ‌های گسترده و دوجانبه با کشوری ثالث است که در قلب سیاست‌ خارجی اتحادیه اروپا قرار دارد. در واقع این امر نشان ‌دهنده عزمی راسخ برای عبور از مناقشات هسته‌ ای است که حدود 12 سال مذاکره و صرف انرژی‌ دولت ‌های مختلف به امضای برجام انجامیده است.

هر دو نکته‌ ای که مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به آنها اشاره کرد، با دیدگاه‌ های واشنگتن در تضاد است. در این رابطه هم دولت ترامپ و هم کنگره آمریکا معتقدند که تجارت با ایران به معنای تقویت قدرت این کشور است. بنابراین تمایل آمریکایی ‌ها برای همکاری با ایران تنها محدود به موضوعات خاصی می‌شود، موضوعاتی همچون مبارزه با داعش در عراق و سوریه. در واقع اعضای کنگره - از هر دو حزب دموکرات و جمهوری ‌خواه - قصد دارند با فشار آوردن بر ایران از طریق تحریم‌ها، برنامه‌های موشکی و حمایت ‌هایی را که ایران از کشورهای منطقه دارد، محدود سازند.

** اتحادیه اروپا باید دست به‌ کار شود
این اتفاقات، برای سیاست خارجی اتحادیه اروپا و اعضای آن چالشی بزرگ است. گرچه انتخاب مجدد روحانی به‌عنوان رئیس ‌جمهور ایران به معنی ادامه تعامل ایران و اروپا است (حداقل اینکه ایران به تعهدات برجامی خود پایبند خواهند ماند)، اما به‌نظر تنش این کشور با آمریکا شدت خواهد یافت. همچنین گرچه احتمال اینکه آمریکایی ‌ها پای خود را از توافق هسته‌ای بیرون بکشند بسیار ضعیف است، اما به‌نظر می ‌رسد که لحن نامناسب و تحریم‌ های غیرهسته‌ای آمریکا این توافق را با خطر روبه‌ رو خواهد ساخت. توسعه روابط دوجانبه ایران و اتحادیه اروپا با وجود مخالفت آمریکایی ‌ها، شجاعت و دوراندیشی اتحادیه اروپا را می‌ طلبد.

البته اتحادیه اروپا زمانی که مذاکرات هسته‌ ای با ایران را در سال 2003 شروع کرد، هر دوی این ویژگی ‌ها را از خود نشان داد. اگر اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن بتوانند موفقیت‌های دیپلماتیک خود را در رابطه با ایران ادامه دهند، می‌تواند به هدف بزرگ دیگری دست یابند: خلاص شدن از سلطه آمریکا در سیاست ‌های خارجی و اطمینان از توانایی‌هایی خود به منظور حضور مستقل در صحنه سیاست جهانی.