زبان مشترک تجاری برای همه
سامانه شناسه کالا دیروز در وزارت صنعت، معدن و تجارت رونمایی شد؛ سامانه‌ای که در راستای آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز تعریف شده و بر ایجاد شناسنامه، شناسه و کد رهگیری برای کالاهای گروه هدف تاکید دارد.
سامانه شناسه کالا دیروز در وزارت صنعت، معدن و تجارت رونمایی شد؛ سامانه‌ای که در راستای آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز تعریف شده و بر ایجاد شناسنامه، شناسه و کد رهگیری برای کالاهای گروه هدف تاکید دارد.
با توجه به اینکه برای رصد جریان حرکت کالا در زنجیره تجارت باید زبان و تعریف مشترکی برای تمام ذی‌نفعان و نهادها مرتبط با این زنجیره وجود داشته باشد، برهمین اساس برای داشتن یک زبان مشترک، «شناسه کالا» به عنوان مرجع در کشور ایجاد شد که در کل زنجیره تجارت ایفای نقش می‌کند. ادبیات این روش با بهره‌گیری از ادبیات جهانی است که البته قانون و ضابطه جدیدی را به تاجران تحمیل نکند و با شرایط کسب‌وکار کشور همخوانی داشته باشد؛ ضمن اینکه در دنیا نیز به رسمیت شناخته شود. این سامانه در حضور خبرنگاران و با حضور معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزیر صنعت، معدن و تجارت رونمایی شد.
سامانه شناسه کالا به شفاف‌سازی اسناد تجاری و کنترل قاچاق کالا کمک خواهد کرد البته با روش تبیین شده، این شناسه اقدامی جدید در کشور به شمار می‌آید و مانند طرح «شبنم» نیست و براساس الگوهای جهانی اجرا شده و خواهد شد. در این شیوه، واردکنندگان یا تولیدکنندگان با مراجعه به سامانه به نشانی ntsw.ir ثبت‌نام و نسبت به تولید شناسه کالاهای خود اقدام می‌کنند و پس از آن برای ایجاد تمایز بین اقلام مختلف یک کالا در سطح عرضه، نسبت به ایجاد شناسه رهگیری اقدام می‌شود؛ این مهم امکان مناسب‌تری برای رصد و ممیزی کالاها در سطح بازار ایجاد کرده و شناخت و ممیزی کالاهایی که به شکل قانونی تولید یا وارد می‌شوند را امکانپذیر خواهد کرد.
تجارت شفاف‌تر می‌شود
معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به بررسی موانع کسب‌وکار مربوط به کالاهای هدف بین نهادها و بخش خصوصی و تنظیم ۱۱شیوه‌نامه درباره چگونگی ایجاد شناسه کالا برای تاجران و فعالان اقتصادی اظهار کرد: در وزارت صنعت، معدن و تجارت، ستاد ملی از نهادهایی که در آیین‌نامه‌های اجرایی (ماده ۱۳) ایجاد شناسنامه، شناسه و کد رهگیری برای کالاهای گروه هدف دخالت داشته‌اند، تشکیل شده است.
یداله صادقی که در نشست خبری سخن می‌گفت، ادامه داد: واردکننده باید به سایت سامانه جامع تجارت مراجعه و براساس شیوه‌نامه اقدام کند. وقتی کالاها در سامانه نصب شناسه وارد شد، به دنبال آن شناسه رهگیری روی کالاها پیاده می‌شود که رصد کالاها در سطح بازار و ممیزی کالاهایی که به شکل قانونی تولید یا وارد شده‌اند، امکانپذیر می‌شود.
وی افزود: براساس این سامانه جامع، تجارت هم شفاف‌تر و هم زمینه لازم ایجاد می‌شود که بعد از اینکه در سامانه بیمه و حمل‌ونقل هم اطلاعات کالا درج شد، کالا به انباری می‌رود که دارای شناسه است. (سامانه جامع انبارها) تمام مراکزی که محل انبار و نگهداری کالا هستند، شناسه انبار دریافت می‌کنند و کالاهای تولید داخل و وارداتی تمامی به هر جایی که می‌روند باید دارای شناسه باشند و این شناسه و کد رهگیری مجموعه‌ای را تشکیل می‌دهد که به شفافیت گردش کالا، تولید و توزیع کمک می‌کند و در کنترل قاچاق موثر است.
معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت افزود: بر اساس آیین‌نامه‌های موجود کالاهای هدف در ۳ گروه کالایی الف، ب و پ دسته‌بندی شده که گروه «الف» شامل انواع داروهای انسانی و حیوانی، مکمل‌های غذایی، ملزومات و تجهیزات پزشکی، اقلام آرایشی و بهداشتی، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، فرآورده‌های زیست‌محیطی، گوشی‌های تلفن همراه و سایر تجهیزات ارتباطی با قابلیت نصب سیم کارت و دخانیات است که واردکنندگان این گروه کالایی از ۳۱ اردیبهشت ۹۶ ملزم شدند تا شناسه کالا را تهیه کنند. در گروه «ب» تجهیزات خانگی برقی (شامل تلویزیون، یخچال، کولر، اسپیلت، ماشین لباس‌شویی، مایکرو ویو و...)، لوازم مصرفی و یدکی وسایل نقلیه، فرآورده‌ها و مشتقات نفتی، طلا (شامل شمش، مسکوکات و مصنوعات زینتی)، منسوجات و پوشاک، اسباب بازی و دام زنده (گوشت سفید و قرمز) است که از ۳۱ خرداد باید برای واردات کالا شناسه و کد رهگیری دریافت کنند.
صادقی تصریح کرد: در گروه «پ» نیز محصولات اساسی کشاورزی محدود به گندم، برنج، جو، ذرت، دانه‌های روغنی، چای، کنجاله روغن، شکر، کود شیمیایی، سموم و بذرها قرار دارند که روز ۳۱ خرداد به عنوان شروع الزام دریافت شناسه در نظر گرفته شده و سایر گروه‌های کالایی به‌تدریج براساس شیوه‌نامه اضافه خواهند شد. به گفته وی، تعداد اقلام این ۳ گروه کالایی هزار و ۴۹۷ است که ۴۰۰ هزار قلم کالا و تجهیزات دارویی و پزشکی نیز باید این شناسه‌ها را دریافت کنند.
معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت افزود: پس از این مرحله مقرر شده و تصمیم داریم کالاهای سطح بازار نیز تعیین تکلیف شوند. برای شناسه‌دار شدن سایر گروه‌های کالایی کشاورزی نیز مهلت بیشتری داده شده که با ایجاد هماهنگی لازم با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، پیوند این سامانه با سایر سامانه‌هایی که در فرآیند تجاری کشور پیش‌بینی شده، برقرار است تا در مجموع به امکانی دست یابیم که نسبت به گذشته فرآیند تولید، واردات و عرضه کالاها را بهتر کنترل کنیم.
صادقی تصریح کرد: اهداف اصلی راه‌اندازی این سامانه کاهش اسناد قابل معامله، کاهش زمان برای تاجران، بازرگانان و تولیدکنندگان و شفاف‌سازی فرآیند واردات یا تولید تا توزیع است.
وی تاکید کرد: با این روش، فرآیندهای تجاری شفاف‌تر از گذشته خواهد شد و امکان رصد و کنترل کالا از مبادی تولید، واردات و سطح عرضه بیشتر می‌شود. همچنین بعد از اینکه واردکنندگان مکلف شدند شناسه کالا را درج کنند و پس از ۳-۲ماه اجرای آزمایشی، درباره کالاهای تولیدی نیز همین روش اجرا می‌شود؛ در نهایت امکان دارا بودن شناسه رهگیری برای تمام کالاهای وارداتی و تولیدی فراهم می‌شود که به شفافیت شبکه‌های تولید و توزیع کمک خواهد کرد. معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به دیگر اقدامات انجام شده، گفت: کالاهایی که درحال‌حاضر در سطح شبکه وجود دارند نیز باید تعیین تکلیف شوند که براساس بند۷ آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز کارگروهی با محوریت وزارت صنعت، معدن و تجارت تشکیل شد که بعد از تولید و درج شناسه کالا وظیفه دارد کالاهای سطح بازار را نیز تعیین تکلیف کند.
صادقی همچنین با تاکید بر اینکه این روش با طرح شبنم بسیار متفاوت است و امکان تخلف را فراهم نمی‌کند، گفت: این سامانه به گونه‌ای طراحی شده که کالاها در مبدا تولید؛ چه در داخل و چه در خارج دارای شناسه خواهند شد و نیازی نیست این شناسه را تولید کنیم و به عنوان بارکد در اختیار تاجر قرار بگیرد تا مانند شبنم آن را در هر جایی بر کالا نصب کنند. ضمن آنکه سامانه به طور مستمر پایش خواهد شد و کارگروهی نیز برای این هدف در بخش خدمات بازرگانی معاونت تشکیل داده‌ایم. وی در پاسخ به پرسشی مبنی‌بر مدت زمان آزمون سامانه و اتصال به سامانه‌های مرتبط دیگر افزود: در ۲۰ روز این سامانه آزمون و راه‌اندازی شد. این مهم امکان مناسب‌تری برای رصد و ممیزی کالاها در سطح بازار و شناخت و ممیزی کالاهایی که به شکل قانونی تولید یا وارد می‌شوند را ایجاد خواهد کرد.
در آخر اینکه...
در راستای اجرای وظایف محوله در حوزه مواد ۵، ۶ و ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز نسبت به طراحی و راه‌اندازی ۴ سامانه جامع تجارت، سامانه جامع انبارها، سامانه شناسه کالا و سامانه شناسه رهگیری اقدام شده است. کاربران با استفاده از اطلاعات مندرج در راهنمای سامانه شناسه کالا می‌توانند در فرآیند مشخصی ثبت‌نام کنند و برای استفاده از سامانه ثبت‌نام، کاربر ابتدا باید اطلاعات مربوط به احراز صلاحیت (دارا بودن کارت بازرگانی، شناسه صنفی و شماره ملی شرکت) را ثبت کند. کاربران بعد از ورود به سامانه باید مشخص کنند آیا کالای وارداتی از مبدا GTIN دارد یا اینکه کاربر خود GTIN را دریافت کرده است. گزینه دوم این است که کالای وارداتی GTIN ندارد و باید از مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران (IranGS۱) ایران‌کد دریافت یا از شناسه داخلی سامانه استفاده کند و سپس اینکه کالا چه «GTIN» داشته باشد، چه از شناسه داخلی استفاده کند؛ باید شناسنامه کالا را تشکیل دهد.
با توجه به اینکه برای رصد جریان حرکت کالا در زنجیره تجارت باید زبان و تعریف مشترکی برای تمام ذی‌نفعان و نهادها مرتبط با این زنجیره وجود داشته باشد، برهمین اساس برای داشتن یک زبان مشترک، «شناسه کالا» به عنوان مرجع در کشور ایجاد شد که در کل زنجیره تجارت ایفای نقش می‌کند. ادبیات این روش با بهره‌گیری از ادبیات جهانی است که البته قانون و ضابطه جدیدی را به تاجران تحمیل نکند و با شرایط کسب‌وکار کشور همخوانی داشته باشد؛ ضمن اینکه در دنیا نیز به رسمیت شناخته شود. این سامانه در حضور خبرنگاران و با حضور معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزیر صنعت، معدن و تجارت رونمایی شد.
سامانه شناسه کالا به شفاف‌سازی اسناد تجاری و کنترل قاچاق کالا کمک خواهد کرد البته با روش تبیین شده، این شناسه اقدامی جدید در کشور به شمار می‌آید و مانند طرح «شبنم» نیست و براساس الگوهای جهانی اجرا شده و خواهد شد. در این شیوه، واردکنندگان یا تولیدکنندگان با مراجعه به سامانه به نشانی ntsw.ir ثبت‌نام و نسبت به تولید شناسه کالاهای خود اقدام می‌کنند و پس از آن برای ایجاد تمایز بین اقلام مختلف یک کالا در سطح عرضه، نسبت به ایجاد شناسه رهگیری اقدام می‌شود؛ این مهم امکان مناسب‌تری برای رصد و ممیزی کالاها در سطح بازار ایجاد کرده و شناخت و ممیزی کالاهایی که به شکل قانونی تولید یا وارد می‌شوند را امکانپذیر خواهد کرد.
تجارت شفاف‌تر می‌شود
معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به بررسی موانع کسب‌وکار مربوط به کالاهای هدف بین نهادها و بخش خصوصی و تنظیم ۱۱شیوه‌نامه درباره چگونگی ایجاد شناسه کالا برای تاجران و فعالان اقتصادی اظهار کرد: در وزارت صنعت، معدن و تجارت، ستاد ملی از نهادهایی که در آیین‌نامه‌های اجرایی (ماده ۱۳) ایجاد شناسنامه، شناسه و کد رهگیری برای کالاهای گروه هدف دخالت داشته‌اند، تشکیل شده است.
یداله صادقی که در نشست خبری سخن می‌گفت، ادامه داد: واردکننده باید به سایت سامانه جامع تجارت مراجعه و براساس شیوه‌نامه اقدام کند. وقتی کالاها در سامانه نصب شناسه وارد شد، به دنبال آن شناسه رهگیری روی کالاها پیاده می‌شود که رصد کالاها در سطح بازار و ممیزی کالاهایی که به شکل قانونی تولید یا وارد شده‌اند، امکانپذیر می‌شود.
وی افزود: براساس این سامانه جامع، تجارت هم شفاف‌تر و هم زمینه لازم ایجاد می‌شود که بعد از اینکه در سامانه بیمه و حمل‌ونقل هم اطلاعات کالا درج شد، کالا به انباری می‌رود که دارای شناسه است. (سامانه جامع انبارها) تمام مراکزی که محل انبار و نگهداری کالا هستند، شناسه انبار دریافت می‌کنند و کالاهای تولید داخل و وارداتی تمامی به هر جایی که می‌روند باید دارای شناسه باشند و این شناسه و کد رهگیری مجموعه‌ای را تشکیل می‌دهد که به شفافیت گردش کالا، تولید و توزیع کمک می‌کند و در کنترل قاچاق موثر است.
معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت افزود: بر اساس آیین‌نامه‌های موجود کالاهای هدف در ۳ گروه کالایی الف، ب و پ دسته‌بندی شده که گروه «الف» شامل انواع داروهای انسانی و حیوانی، مکمل‌های غذایی، ملزومات و تجهیزات پزشکی، اقلام آرایشی و بهداشتی، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، فرآورده‌های زیست‌محیطی، گوشی‌های تلفن همراه و سایر تجهیزات ارتباطی با قابلیت نصب سیم کارت و دخانیات است که واردکنندگان این گروه کالایی از ۳۱ اردیبهشت ۹۶ ملزم شدند تا شناسه کالا را تهیه کنند. در گروه «ب» تجهیزات خانگی برقی (شامل تلویزیون، یخچال، کولر، اسپیلت، ماشین لباس‌شویی، مایکرو ویو و...)، لوازم مصرفی و یدکی وسایل نقلیه، فرآورده‌ها و مشتقات نفتی، طلا (شامل شمش، مسکوکات و مصنوعات زینتی)، منسوجات و پوشاک، اسباب بازی و دام زنده (گوشت سفید و قرمز) است که از ۳۱ خرداد باید برای واردات کالا شناسه و کد رهگیری دریافت کنند.
صادقی تصریح کرد: در گروه «پ» نیز محصولات اساسی کشاورزی محدود به گندم، برنج، جو، ذرت، دانه‌های روغنی، چای، کنجاله روغن، شکر، کود شیمیایی، سموم و بذرها قرار دارند که روز ۳۱ خرداد به عنوان شروع الزام دریافت شناسه در نظر گرفته شده و سایر گروه‌های کالایی به‌تدریج براساس شیوه‌نامه اضافه خواهند شد. به گفته وی، تعداد اقلام این ۳ گروه کالایی هزار و ۴۹۷ است که ۴۰۰ هزار قلم کالا و تجهیزات دارویی و پزشکی نیز باید این شناسه‌ها را دریافت کنند.
معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت افزود: پس از این مرحله مقرر شده و تصمیم داریم کالاهای سطح بازار نیز تعیین تکلیف شوند. برای شناسه‌دار شدن سایر گروه‌های کالایی کشاورزی نیز مهلت بیشتری داده شده که با ایجاد هماهنگی لازم با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، پیوند این سامانه با سایر سامانه‌هایی که در فرآیند تجاری کشور پیش‌بینی شده، برقرار است تا در مجموع به امکانی دست یابیم که نسبت به گذشته فرآیند تولید، واردات و عرضه کالاها را بهتر کنترل کنیم.
صادقی تصریح کرد: اهداف اصلی راه‌اندازی این سامانه کاهش اسناد قابل معامله، کاهش زمان برای تاجران، بازرگانان و تولیدکنندگان و شفاف‌سازی فرآیند واردات یا تولید تا توزیع است.
وی تاکید کرد: با این روش، فرآیندهای تجاری شفاف‌تر از گذشته خواهد شد و امکان رصد و کنترل کالا از مبادی تولید، واردات و سطح عرضه بیشتر می‌شود. همچنین بعد از اینکه واردکنندگان مکلف شدند شناسه کالا را درج کنند و پس از ۳-۲ماه اجرای آزمایشی، درباره کالاهای تولیدی نیز همین روش اجرا می‌شود؛ در نهایت امکان دارا بودن شناسه رهگیری برای تمام کالاهای وارداتی و تولیدی فراهم می‌شود که به شفافیت شبکه‌های تولید و توزیع کمک خواهد کرد. معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به دیگر اقدامات انجام شده، گفت: کالاهایی که درحال‌حاضر در سطح شبکه وجود دارند نیز باید تعیین تکلیف شوند که براساس بند۷ آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز کارگروهی با محوریت وزارت صنعت، معدن و تجارت تشکیل شد که بعد از تولید و درج شناسه کالا وظیفه دارد کالاهای سطح بازار را نیز تعیین تکلیف کند.
صادقی همچنین با تاکید بر اینکه این روش با طرح شبنم بسیار متفاوت است و امکان تخلف را فراهم نمی‌کند، گفت: این سامانه به گونه‌ای طراحی شده که کالاها در مبدا تولید؛ چه در داخل و چه در خارج دارای شناسه خواهند شد و نیازی نیست این شناسه را تولید کنیم و به عنوان بارکد در اختیار تاجر قرار بگیرد تا مانند شبنم آن را در هر جایی بر کالا نصب کنند. ضمن آنکه سامانه به طور مستمر پایش خواهد شد و کارگروهی نیز برای این هدف در بخش خدمات بازرگانی معاونت تشکیل داده‌ایم. وی در پاسخ به پرسشی مبنی‌بر مدت زمان آزمون سامانه و اتصال به سامانه‌های مرتبط دیگر افزود: در ۲۰ روز این سامانه آزمون و راه‌اندازی شد. این مهم امکان مناسب‌تری برای رصد و ممیزی کالاها در سطح بازار و شناخت و ممیزی کالاهایی که به شکل قانونی تولید یا وارد می‌شوند را ایجاد خواهد کرد.
در آخر اینکه...
در راستای اجرای وظایف محوله در حوزه مواد ۵، ۶ و ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز نسبت به طراحی و راه‌اندازی ۴ سامانه جامع تجارت، سامانه جامع انبارها، سامانه شناسه کالا و سامانه شناسه رهگیری اقدام شده است. کاربران با استفاده از اطلاعات مندرج در راهنمای سامانه شناسه کالا می‌توانند در فرآیند مشخصی ثبت‌نام کنند و برای استفاده از سامانه ثبت‌نام، کاربر ابتدا باید اطلاعات مربوط به احراز صلاحیت (دارا بودن کارت بازرگانی، شناسه صنفی و شماره ملی شرکت) را ثبت کند. کاربران بعد از ورود به سامانه باید مشخص کنند آیا کالای وارداتی از مبدا GTIN دارد یا اینکه کاربر خود GTIN را دریافت کرده است. گزینه دوم این است که کالای وارداتی GTIN ندارد و باید از مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران (IranGS۱) ایران‌کد دریافت یا از شناسه داخلی سامانه استفاده کند و سپس اینکه کالا چه «GTIN» داشته باشد، چه از شناسه داخلی استفاده کند؛ باید شناسنامه کالا را تشکیل دهد.
