حذف عامل سوم از روابط ایران و روسیه

سومین دور گفت و گوی بین‌المللی ایران و روسیه با همکاری باشگاه گفت و گوی بین المللی والدای و دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی تهران، روز چهارشنبه در محل دفتر «کلوپ» والدای با حضور اندیشمندان ایرانی و روس برگزار شد. آنچه که در ادامه می‌آید متن سخنرانی سفیر تام الاختیار جمهوری اسلامی ایران در افتتاحیه این گفت و گوی بین‌المللی است.

به گزارش تین‌نیوز به نقل از تابناک، در سال‌های اخیر زیاد می‌شنویم که روابط ایران و روسیه در حال گسترش است و شاهد تقویت چشمگیری بوده است. با این وجود من می‌خواهم تاکید کنم که در این میان، ساختارها و گفتگوهای نوینی نیز در روابط مشترک ما به وجود آمده‌اند.

ساختارها و گفتگوهای سابق حفظ شده و ساختارهایی تازه برای تقویت همکاری دو کشور ایجاد شده است. می‌توان گفت که تقریباً در همه زمینه‌های ممکن، گفتگو میان دو کشور جریان دارد. در این مرحله فکر می‌کنم اهمیت زیادی دارد که سطح موجود روابط، گفتگوها و توافقات را تثبیت کنیم.

اکنون دیدار و تبادل نظر در بالاترین سطوح جریان دارند. دیداری مهمی در مراد ماه در پیش است که در چارچوبی سه جانبه در زمینه مهم کریدور شمال-جنوب با حضور رئیس جمهور ایران در روسیه برگزار می‌شود. شکل‌گیری گفتگوهای متعدد سه و چند جانبه در موضوعات مختلف از جمله ویژگی‌های روابط امروز دو کشور است.

دیگر ویژگی روابط ما این است که نقش عامل سوم در حال کاهش است. همه کارشناس‌ها می‌دانند که همواره عامل سوم تاثیرات منفی بر روابط مشترک ایران و روسیه داشته است. به یاد دارم که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در سال ۱۳۹۴ اظهار داشت که نقش عامل سوم در روابط ایران و روسیه در حال کاهش است و این اتفاقی مثبت است.

برای ما مهم است که این شرایط را حفظ کنیم و باز هم نقش عامل سوم را بیش‌تر کاهش دهیم. همه می‌دانیم که ایالات متحده و برخی قدرت‌های منطقه‌ای در پی تاثیرگزاری بر روابط ما هستند. برای تثبیت همکاری مشترک‌مان باید نگاهی مستقل به آن داشته باشیم و تاثیر عوامل دیگر را کاهش دهیم البته همیشه چنین عناصری هستند اما مهم است که در پی کاهش نقش‌آفرینی آن‌ها باشیم.

ما سند امضا شده‌ای نداریم که نشان دهد روابط راهبردی داریم اما چیزی که روابط ما را از دیگر موارد متفاوت می‌سازد، این است که در واقع در برخی زمینه‌ها می‌توان گفت همکاری‌های ما جنبه راهبردی دارند.

برخی پژوهشگران روابط ایران و روسیه را مورد انتقاد قرار داده و می‌گویند که این روابط راهبردی نیست و تاکتیکی است. من به عنوان سفیر و یک کارشناس بر خلاف این دیدگاه‌ها معتقد هستم که شرایط دقیقاً برعکس است؛ ایران و روسیه اتفاقاً دیدگاه‌های راهبردی و مهم مشترک زیادی در عرصه‌های جهانی و منطقه‌ای دارند. قطعاً دو طرف در برخی زمینه‌ها تاکتیک‌ها متفاوتی دارند اما ماهیت روابط ایران و روسیه به‌گونه‌ایست که رویکردهایی مشابه در زمینه‌های مختلف بین‌المللی و منطقه‌ای داریم.

برای ما مهم است که شهروندان و نخبگان دو کشور بیش‌تر درباره جهان‌بینی یکدیگر بدانند. فکر می‌کنم روابط ایران و روسیه بیش از حد دولتی است. به همین علت مهم است که در میان شهروندان و ساختارهای غیر دولتی هم تبادل دیدگاه صورت پذیرد. به همین دلیل گفتگوهایی هم‌چون امروز بسیار مهم هستند و قطعاً چنین برنامه‌هایی بر دیدگاه‌های مردم هم تاثیر می‌گذارند.

خوب می‌شود که در گفتگوها به موضوعاتی که دیدگاه‌های مختلفی در زمینه آن‌ها وجود دارد هم پرداخته شود. این‌که ببینیم در چه زمینه‌های رویکردهای مشابه داریم و در کدام زمینه‌ها دیدگاه‌مان متفاوت است و مورد بحث گذاشتن این موضوعات بسیار مهم است. این‌که رویکردهای مشابه داریم و همکاری می‌کنیم که روشن است. اما نیاز هست درباره دیدگاه‌های متفاوت هم بحث کنیم.

در زمینه‌های مختلفی با روسیه تفاهم نظر داریم؛ سوریه و کل خاورمیانه، دریای خزر، تحریم‌ها، سیاست‌های یک‌جانبه آمریکا در منطقه، رویکرد دو کشور به حقوق بین‌الملل، موضوع افغانستان و مبارزه با مواد مخدر، گسترش ناتو به شرق، ثبات در آسیای میانه و قفقاز، مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی و فعالیت‌های رسانه‌ای. همین اخیراً گفتگو و همکاری در زمینه اینترنتی و سایبری را هم آغاز کرده‌ایم.

هم‌چنین چارچوبی برای گفتگو میان دانشگاه‌های دو کشور وجود دارد. بر همین اساس فکر می2کنم خوب می‌شد اگر در این گفتگوهای مشترک لیستی تهیه شود و به نوبت دیدگاه‌های نخبگان ایرانی و روسیه به تبادل نظر گذاشته شوند.