حذف قیمت از سایتها به ضرر بازار است
مساله حذف قیمت خودرو از سایتهای اینترنتی مدتهاست که به علامت سوالی بزرگ تبدیل شده است. حال سوال اینجا است که هدف از حذف قیمت خودروها از سایتها چه بود و آیا سیاستگذاران این عرصه با حذف این قیمتها موفق به کسب نتیجه مدنظرشان شدند یا نه؟
مساله حذف قیمت خودرو از سایتهای اینترنتی حالا مدتهاست که به علامت سوالی بزرگ تبدیل شده است. سوال اینجا است که هدف از حذف قیمت خودروها از سایتها چه بود و آیا سیاستگذاران این عرصه با حذف این قیمتها موفق به کسب نتیجه مدنظرشان شدند یا نه؟ با نگاهی به قیمت خودرو در یک سال اخیر و به خصوص بعد از حذف قیمت خودروها به سادگی میتوان به این سوال پاسخ منفی داد. اگرچه در ابتدا قیمت خودروها را به بهانه کنترل قیمت از سایتها حذف کردند اما شاهد بودیم که رشد قیمت خودروها ادامه داشت و حتی با شدت بیشتری روند افزایشی را طی کرد. نکته اما اینجا است که چطور مدیران، با وجود تاکید چندین باره کارشناسان عرصه خودرو بر اینکه حذف قیمتهانه تنها به کنترل قیمتها کمک نمیکند که به آشفتگی بازار کمک میکند، از تصمیم اشتباه خود عقب نشینی نمیکنند؟
نگاهی به کارنامه یکساله حذف قیمت خودرو از سایتها نشان میدهد که در نبود قیمت خودرو در سایتهایی که میتوان با کنترل و نظارت بر آنها، قیمت حبابی خودرو را تا حدی کنترل کرد، سیاستهای غلط در مدیریت صنعت خودروی کشور یک تنه موجب افزایش قیمت میشود و این وسط تنها هزینههای حذف قیمت خودرو از سایتها بر دوش مردم سنگینی بیشتری وارد میکند. امیرحسین کاکایی، کارشناس صنعت خودرو و عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت در گفت و گو با اقتصاد آنلاین به بررسی ابعاد حذف و کنترل قیمتها و مزایا و معایب این طرح پرداخته است، که مشروح آن را در ادامه می خوانید.
*مدتهاست به بهانه کنترل قیمت خودرو، قیمتها را از سایتها حذف کردهاند. به نظر شما این تصمیم با چه استدلالی گرفته شده است؟ به نظر شما این تصمیم درست بود یا غلط و چه تبعاتی دارد؟
واقعیت این است که ما همان موقع هم گفتیم که هیچکدام از این روشها جواب نمیدهد، چون اصلا این هیجان قیمتها معلول هستند و این وسط یک عده هم سوء استفاده میکنند. البته نمیتوان گفت سوء استفاده، در واقع استفاده میکنند. کار تاجر یا دلال استفاده کردن از این شرایط است. آنها کار غلطی نمیکنند. کار دولتمردان این است که با سیاستگذاریهای درست تولید و تقاضا را متعادل کنند. متاسفانه ما در کشوری هستیم که سالها است با مکانیزمهایی که من بلد نیستم در آن پول تولید و چاپ میشود و ظاهرا پشتوانه لازمه را ندارد و تقاضاهایی که مبتنی بر کار و تلاش نیست، ایجاد میشود و از آن طرف تولید به همان اندازه بالا نمیرود. در سالهایی که ما ثروتمند هستیم و نفت را خوب میفروشیم همه راحت هستیم و خوش میگذارنیم و بعد همه فکر میکنیم که کار درستی کردهایم و با همین کاری که میکنیم باید ماشین خوبی هم سوار شویم. در سالهایی که فروش نفت کم میشود همه مشکل پیدا میکنیم و همه ناراحت میشویم که چرا نمی توانیم خودرو یا بهترین لوازم خانگی را بخریم. در این سالهای سختی سیاستمداران پوپولیست به جای اینکه مشکل اصلی که تولید است را حل کنند، به دنبال کنترل بازار میروند و جالب اینجا است که همه میخواهند بگویند که ما طرفدار مردم هستیم لذا بدون هیچگونه پشتوانه اقتصادی صحبت از کاهش قیمت میکنند. آنها بیشتر پشتوانه انتظامی دارند، یعنی قانون بگذاریم، مردم را بگیریم، زندان کنیم، تعزیرات بگذاریم و جریمه کنیم و… . در این فضا همه چیز از جمله کارکرد واقعی سایتها بهم میخورد. سایت اینترنتی که خودش تنش ایجاد نمیکند، سایت اینترنتی اطلاع رسانی میکند. اگر شما اطلاعات درست بدهید هیچکس اطلاعات دروغین را باور نمیکند و برعکس اگر ظاهر اطلاعات خوب اما دروغ باشد، گند آن بیرون میزند.
*پس شما فکر میکنید حذف قیمت خودرو از سایت اینترنتی اشتباه بوده است؟
کلا غلط است. مسئله عرضه و تقاضا است. شما فرض کنید یک عدهای شلوغ میکنند و میگویند پراید ۱۰۰ میلیون تومان ولی همزمان ارزش این پراید ۵۰ میلیون تومان است، مطمئن باشید خود به خود در چنین وضعیتی عدهای در همان فضای مجازی پیدا میشوند که با ۵۰ میلیون تومان خودرو را بفروشند و به محض اینکه این واقعیت داشته باشد خود به خود قیمت آن از ۱۰۰ تومان پایین میآید، حتی اگر آنها بخواهند قیمتسازی کنند. چرا نمیتوانیم این کار را انجام دهیم؟ چون پراید واقعا ۱۰۰ تومان میارزد. من از نظر مکانیزم عرضه و تقاضای اقتصادی عرض میکنم. در یک مقاطعی در حد ۲ الی ۳ روز یک دفعه یک هیجان ناگهانی وحشتناکی پیش میآید، در بورس هم این اتفاق میافتد، در این شرایط بورس را تعطیل میکنند تا مسئولین بررسی کنند و این خوب است ولی این که بگویند در سایتها قیمت گذاشته نشود، چه میشود؟ فکر میکنید مشکل اصلی حل میشود؟ اتفاقا وضع بدتر میشود. مردم بیشتر به شایعات توجه می کنند. در این ۳ الی ۴ روز خیلی از خبرنگاران به من زنگ زدند و گفتند به ما بگویید که چرا پراید ۱۰۰ میلیون شده است؟ یکی زنگ زد و پرسید چرا ۱۰۴ تومان شده است؟ من پرسیدم که از کجا فهمیدید؟ میگویند که چند خبرگزاری این را نوشتهاند، سؤال من این است که خبرگزاریها از کجا فهمیدهاند؟ وقتی سیستم اطلاعاتی شما بسته باشد هر اطلاعاتی که میدهید اطلاعات درستی نیست؛ چه وقتی قیمتها بالا میرود و چه وقتی پایین میآید. لذا میخواهم بگویم که این کار نه تنها در دراز مدت فایدهای ندارد بلکه به حال بازار ضرر هم دارد. یعنی شما بازار شایعات را داغ میکنید و اتفاقا آنهایی که فضای مجازی خاکستری را کنترل میکنند، کنترل افکار عمومی را در دست میگیرند.
با یک استدلال غلط میگویند که سایتها قیمتها را بالا بردهاند و بعد سایت را میبندند. بعد میبینیم که این کار نه تنها منافعی نداشته است که جز ضرر هیچی نداشته است. پس این چه کاری است؟ ولی من به شما میگویم که چرا دارند این کار را می کنند؛ برای اینکه یک عده به جای اینکه مسئولیت اصلیشان که خیلی کار سنگینی است را به عهده بگیرند ما را جایی میاندازند که اصلا آنجا مسئله قابل حل نیست. دو سال و نیم است که انواع روش کنترل قیمت در بازار اجرا شده است. مگر چند وقت پیش نیامدند و قرعهکشی را مطرح کردند؟ آیا قرعه کشی مشکلی را حل کرد؟ پس چرا آن مسئولین الان جوابی نمیدهند؟ مسئولینی که الان ۳ ماه است وقت مردم را گرفتهاند. به جای این کار باید بروند و سؤال کنند که چرا آن خودروها دپو شدهاند و هیچ کس نمیرود آن دپوها را حل کند؟ حتی ما در همین سوال هم، سوال غلط میپرسیم؛ سوال میکنیم که خودروساز دپو کرده چون میخواهد قیمت بالا برود و با این استدلال تمام نظام و آدمهای گمرکات و بانکها، همه به عنوان دشمن به خودروساز نگاه میکنند. حالا اگر برعکس سؤال کنیم و بپرسیم مشکل خودروساز چیست یعنی با این دید سؤال کنیم که میخواهیم مشکل خودروساز برطرف شود و بپرسیم چرا خودروساز مشکل دارد و این را دپو کرده است؟ به ما میگوید که مدتی است که ارز من گیر کرده است یا فلان چیز آمده و در گمرک مشکل پیدا کرده است. پس باید مشکلش را حل کنیم.