◄ با آزمایش HCT، از انواع اختلالات خونی آگاه شوید
گر آزمایش خون داده‌اید و HCT در آزمایش خون شما در محدوده نرمال قرار ندارد، برای اگاهی بیشتر می‌توانید ادامه مطالب را دنبال کنید.
آزمایش هماتوکریت یا HCT درصد گلبول‌های قرمز خون را می‌سنجند. اگر سطح گلبول‌های قرمز پایین‌تر از حد نرمال باشد، نشان دهنده این است که فرد مبتلا به کم خونی است و اگر میزان گلبول‌های قرمز خون بیش از رنج نرمال باشد، نشان دهنده پلی سیستمی بوده و این فرد در معرض ایجاد لخته خون در رگ‌ها (عمدتا قلبی) قرار دارد. اگر آزمایش خون داده‌اید و HCT در آزمایش خون شما در محدوده نرمال قرار ندارد، برای اگاهی بیشتر می‌توانید ادامه مطالب را دنبال کنید.
هماتوکریت چیست؟
هماتوکریت (HCT) درصد حجمی محاسبه شده گلبول‌های قرمز (RBC) در خون است. خون انسان حاوی گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌هایی است که در مایعی به نام پلاسما معلق هستند. کلمه هماتوکریت در واقع به معنای جدا کردن خون است، زیرا در آزمایش HCT، گلبول‌های قرمز به منظور سنجش دقیق‌تر از بقیه سلول‌های خونی و پلاسما جدا می‌شوند.
درصد هماتوکریت بسیار مهم است زیرا کیفیت و میزان گلبول‌های قرمز خون ارتباط مستقیمی با سلامتی شما دارد. RBS حاوی یک جزء پروتئینی به نام هموگلوبین است که به اکسیژن متصل شده و سوخت تمام سلول‌های بدن شما را تامین می‌کند.
وقتی گلبول‌های قرمز از ریه‌ها عبور می‌کنند، به سلول‌های مختلف بدن شما متصل شده و اکسیژن را به آنها می‌رسانند. بعد از عمل اکسیژن رسانی، سلول‌های خونی به سمت ریه‌های شما برمی‌گردند تا دی اکسید کربن گرفته شده از سلول‌ها را برای عمل بازدم به ریه برسانند. آزمایش هماتوکریت در واقع تشخیص می‌دهد که آیا شما گلبول‌های قرمز کافی برای انتقال و تحویل اکسیژن و دی اکسیدکربن دارید یا خیر.
چرا آزمایش هماتوکریت تجویز می‌شود؟
برای پاسخ به پرسش "HCT چیست" می‌توان پاسخ داد که، آزمایش HCT به پزشک شما در تشخیص بیماری‌های خونی و یا پاسخ دهی به درمان‌های خاص کمک می‌کند. انجام این آزمایش به دلایل مختلفی توصیه می‌شود که از جمله عمده‌ترین دلایل آن بیماری‌های زیر است :
- کم خونی
- سرطان خون
- کم آبی بدن
- پلی سیستمی
برای پایش میزان هماتوکریت، آزمایش شمارش کامل خون (CBC) تجویز می‌شود. در آزمایش CBC همه سلول‌های خونی یعنی گلبول‌های قرمز (RBC)، گلبول‌های سفید (WBC) و پلاکت‌ها (PLT) مورد بررسی قرار می‌گیرند و پزشک با نگاه به نتایج کلی آزمایش خون شما درک کاملی از تعداد و وضعیت گلبول‌های خونی بدست می‌آورد.
میزان نرمال هماتوکریت چقدر است؟
میزان نرمال فاکتورهای مختلف مورد سنجش در آزمایشگاه، بر اساس نوع دستگاه، شیوه سنجش و واحد اندازه‌گیری ممکن است از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت باشد. با این حال محدوده پذیرفته شده عمومی برای رنج طبیعی هماتوکریت براساس جنسیت و سن به شرح زیر است:
- مردان بالغ: ۳۸.۸ تا ۵۰ درصد
- زنان بالغ: ۳۴.۹ تا ۴۴.۵ درصد
*کودکان ۱۵ سال و کمتر دارای محدوده‌های متفاوتی هستند، زیرا سطح هماتوکریت آنها با افزایش سن به سرعت تغییر می‌کند.
*اگر سطح هماتوکریت خیلی پایین یا خیلی بالا باشد، نشان دهنده وجود بیماری یا مشکلات تغذیه‌ای بوده و باید به سرعت علت آن مشخص شود.
اگر هماتوکریت شما بالا باشد به چه معناست؟
اگر در آزمایش هماتوکریت، میزان هماتوکریت شما بالاتر از میزان نرمال باشد، به این معنی است که تعداد گلبول‌های قرمز خون شما بیشتر از آن حدی است که در یک فرد سالم وجود دارد. تعداد بالای این سلول‌های خونی باعث بیماری‌های جدی مانند بیماری‌های قلبی و فشار خون می‌شود. این افزایش تعداد ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- بیماری قلبی
- کم آبی بدن
- مشکلات ریوی
- مشکلات مغز استخوان
- آپنه انسدادی خواب
- سیگار کشیدن و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
- مسمومیت با مونوکسید کربن
- تزریق هورمون تستوسترون
اگر بیمار دچار بیماری کرایوپروتئین، لکوسیتوز یا مشکلات پلاکتی باشد، ممکن است HCT در آزمایش خون به طور کاذب، بالا گزارش شود.
اگر هماتوکریت شما پایین باشد به چه معناست؟
اگر هماتوکریت شما پایین‌تر از حد نرمال گزارش شود، به این معنی است که تعداد گلبول‌های قرمز خون شما بسیار کمتر از حدی است که برای اکسیژن‌رسانی به کل بدن مورد نیاز است. هماتوکریت پایین ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- از دست دادن خون
- لوسمی یا سایر مشکلات مرتبط با مغز استخوان
- کمبود آهن و ویتامین از جمله فولات، ویتامین B12 و ویتامین B6
- وجود بیش از حد آب در بدن
- بیماری کلیوی
- ناهنجاری تیروئید
- تخریب سیستم ایمنی گلبول های قرمز
*اگر بیمار دچار میکروسیتوز یا اتوآگلوتینین باشد، ممکن است هماتوکریت به طور کاذب، پایین گزارش شود.
آیا بارداری در سطح HCT خون تاثیر گذار است؟
اگر در طول بارداری آزمایش هماتوکریت انجام دهید، متوجه می‌شوید که غلظت هماتوکریت و هموگلوبین در سه ماهه اول کاهش پیدا می‌کنند و در مقابل حجم پلاسما بسیار سریع افزایش می‌یابد. افزایش پلاسما سبب افزایش حجم خون می‌شود. این افزایش و کاهش‌ها بدان معنا هستند که شما برای ساخت گلبول‌های قرمز بیشتر به آهن و ویتامین بیشتری نیاز دارید. اگر بدن شما ذخیره آهن کافی نداشته باشد، دچار کم خونی می‌شوید. احتمالا در حال حاضر به این فکر می‌کنید که چطور می‌توانید از کم خونی جلوگیری کنید؟ ادامه مقاله پاسخ به سوال شماست.
چگونه از کم خونی جلوگیری کنیم؟
در اغلب موارد کاهش هماتوکریت و به دنبال آن کم خونی، به دلیل سطح پایین آهن در بدن ایجاد می‌شود. برای جبران کمبود آهن، می‌توانید در رژیم غذایی خود مقدار بیشتری مواد غذایی غنی از آهن را قرار داده و در کنار آن مکمل آهن مصرف کنید. منابع غذایی غنی از آهن عبارتند از:
- گوشت قرمز
- جگر گاو
- جگر مرغ
- ماهی و صدف
- سویا
- میوه خشک شده
- سبزیجات
- آجیل و خشکبار
- لوبیا
- نان و غلات غنی شده با آهن
- تخم مرغ
علاوه بر این موارد، ویتامین C به جذب آهن کمک می‌کند. بنابراین پیشنهاد می‌شود بعد از مصرف مکمل آهن، میوه نارنگی یا پرتقال که غنی از ویتامین C هستند، مصرف کنید. در مقابل تا یک ساعت بعد از مصرف مکمل، قهوه یا چای ننوشید، زیرا کافئین جذب آهن را در بدن شما کاهش می‌دهد.
انجام آزمایش HCT در منزل با هومکا
همانطور که اشاره شد، فاکتور هماتوکریت یکی از مهم‌ترین فاکتورهای بدن شماست و کمتر یا بیشتر شدن میزان آن باعث بروز بیماری‌های جدی مثل بیماری قلبی و فشار خون می‌شود. بنابراین توصیه می‌کنیم هر شش ماه برای انجام چکاب و انجام آزمایش HCT به آزمایشگاه مراجعه بفرمایید. البته با توجه به شرایط پاندمی کرونا و آلوده بودن مراکز درمانی، پیشنهاد ما این است که برای پایش وضعیت سلامتی خود از خدمات آزمایش در منزل هومکا استفاده کنید؛ تا ضمن اطلاع از وضعیت سلامتی‌تان، از ریسک انتقال یا ابتلا به بیماری جلوگیری شود.
شرکت هومکا با بهره گیری از بهترین متخصصان، خدمات آزمایش در منزل را به همه ساکنین استان تهران، کرج، مشهد، تبریز، اصفهان، شیراز و رشت ارائه می‌دهد. شما می‌توانید با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس گرفته و در خصوص تمامی خدمات موردنظرتان از همکاران ما اطلاعات مورد نیازتان را دریافت کنید. همچنین با مراجعه به وبسایت هومکا به نشانی www.homeca.ir، می‌توانید درخواست انجام خدمات آزمایش در منزل دهید.
