◄ شهرهای حومه ای اطراف تهران به مترو نیاز دارند/ سرانجام مترو اسلامشهر چه شد؟
بخش زیادی از بار ترافیکی و آلودگی هوا در شهر تهران محصول ضعف شدید شبکه حمل و نقل عمومی حومه ای است.
شهروندان شهرهای اطراف تهران از کمبود امکانات حمل و نقل عمومی برای سفر به شهر تهران رنج می برند.
به گزارش تین، شهروندان شهرهای پردیس، بومهن، رودهن با جمعیتی بیش از 200 هزار نفر و شهروندان ورامین، قرچک و پیشوا با جمعیتی بیش از 500 هزار نفر، شهروندان قلعه حسن خان ، شهریار - اندیشه، فردیس ملارد و ... تا صفادشت با جمعیتی بیش از 2.5 میلیون نفر زندگی از کمترین امکانات حمل و نقل عمومی برای تردد به تهران بهره کند هستند که همین موضوع مشکلات آنان را دوچندان کرده است.
اغلب این شهروندان هر روز برای کار به تهران تردد می کنند و به دلیل نبود امکانات حمل و نقل عمومی، مجبور به استفاده از خودروی شخصی هستند که همین امر موجب افزایش ترافیک شهر تهران شده است.
در حالی که دسترسی کامل شهروندان این شهرها از همه مدل های حمل و نقل عمومی از جمله مترو، شبکه اتوبوس رانی خصوصا BRT و تاکسی ها و به طور کلی وسایل حمل و نقل عمومی درست، منظم و اقتصادی برای سفر به تهران می توانست بخش زیادی از این ترافیک را از بین ببرد.
در شرایطی که برخی از این شهرها فاقد مترو هستند، اتوبوس های فعال در این مسیرها نیز فرسوده شده اند و استفاده روزانه از تاکسی بین شهری نیز برای شهروندان صرفه اقتصادی ندارد، همچنین با توجه به این که در مناطق ذکر شده تعداد زیادی شهرک های صنعتی , کشاورزی و ... و قطب های علمی وجود دارد و برای کارگران و دانشجویان هم استفاده مداوم از تاکسی به صرفه نیست و این افراد در نهایت چاره ای ندارند جز استفاده از خودروی شخصی به مقصد تهران که نتیجه آن چیزی جز افزایش ترافیک تهران نیست.
یکی از شهروندان ساکن حومه تهران معتقد است: بخش زیادی از بار ترافیکی و آلودگی هوا در شهر تهران محصول همین ضعف شدید شبکه حمل و نقل عمومی حومه ای است به طوری که حتی اگر تمام 11 خط مترو هم راه اندازی شود باز هم بدون راه اندازی حمل و نقل حومه ای مناسب و کافی برای شهرهای اطراف تهران، بخش زیادی از گره و مشکل ترافیک تهران باقی می ماند.
وی در این زمینه پیشنهاد داد: اگر خط مترو از جایی مثل اکباتان احداث شود و تا فرودگاه پیام توسعه پیدا کند همین یک خط مترو به جمعیتی در اطراف تهران خدمات خواهد داد که معادل جمعیت استان آذربایجان شرقی است.
به گفته وی با این کار همچنین سطح زیست و اقتصاد این پهنه جمعیتی را ارتقا خواهد داد و حتی سطح زیست مناطق شمالی بزرگراه هم ارتقا پیدا می کند.
وی تاکید کرد: با توجه به این موضوع می توان گفت در بخش حمل و نقل عمومی اولویت های وجود دارد که شامل این موارد است: 1 . اتمام ساخت مترو اسلامشهر 2 . اتمام ساخت خط 2 مترو کرج که مناطق پرجمعیتی مثل فردیس را به خط 5 مترو کرج تهران متصل کند 3 . احداث فاز اول مترو 50 کیلومتری اکباتان فرودگاه پیام از اکباتان به موازات لشگری برای ارایه خدمات به شهرک هایی مثل تهرانسر ، کارخانه های این مناطق ، مال های تجاری این مناطق تا قلعه حسن خان 320 هزار نفری که فعلا در این فاز، مناطق مجاور مثل منطقه شهریار هم می توانند از آن بهره ببرنند.
وی افزود: در صورت اجرای این پروژه ها، وضعیت ترافیکی و آلودگی هوای شهر تهران هم بهبود می یابد و سیل جمعیتی که با خودروی شخصی صبح ها از مناطق حومه غربی وارد شهر تهران و عصرها از شهر تهران خارج می شوند ، می توانند ازحمل و نقل عمومی برای ورود و خروج به تهران استفاده کنند.
به گفته وی در مناطق جنوب غربی تا غرب شهر تهران ، بیش از جمعیت کل کشور قطر و جمعیتی بیشتر از جمعیت استان هایی مثل یزد، لرستان، کردستان و ... ساکن و شناور هستند و این مترو بزرگترین خدمت ملموس به مردم خواهد بود.
تا به این جماعت تفهیم شود که برای زیست بوم های شهر نشینی چه چیزهایی باید باشد و چه چیزهایی نباید باشد
یک نسل بایستی فدا شوند.
چون اغلب شهر داران بیشتر کارهای سیاسی می کنند تا عمرانی در خدمت مردم
تحلیل تخصصی، عمیق و دقیقتر درباره وضعیت حمل و نقل حومهای تهران و نیاز به توسعه شبکه مترو و حمل و نقل عمومی، ابتدا به بررسی جمعیتی و شرایط اقتصادی-اجتماعی مناطق مختلف حومهای تهران میپردازیم. سپس، نیازها و پروژههای پیشنهادی حمل و نقل را از منظر فنی و اقتصادی بررسی میکنیم و در نهایت، پیشنهاداتی بههمراه جدولهای مقایسهای ارائه میدهیم.
1. تحلیل وضعیت حمل و نقل حومهای تهران
در حال حاضر، مناطق حومهای اطراف تهران شامل شهرهای پرجمعیتی مانند پردیس، بومهن، رودهن، ورامین، قرچک، پیشوا، قلعه حسنخان، شهریار، اندیشه، فردیس و ملارد است. بهدلیل رشد سریع جمعیت و نزدیکی این شهرها به تهران، نیاز مبرمی به تقویت شبکه حمل و نقل عمومی برای کاهش ترافیک خودروهای شخصی وجود دارد.
مقایسه جمعیتی و نیازهای حمل و نقل مناطق حومهای
در جدول زیر، جمعیت تقریبی شهرهای حومه تهران و تخمین نیاز روزانه به سیستم حمل و نقل عمومی آورده شده است:
شهر=جمعیت تقریبی=تعداد سفرهای روزانه به تهران (تخمینی)=وضعیت فعلی حمل و نقل عمومی
پردیس، بومهن، رودهن=200,000=30,000=محدود به اتوبوس و تاکسی
ورامین، قرچک، پیشوا=500,000=70,000=اتوبوس و تاکسی فرسوده
قلعه حسنخان، شهریار، اندیشه، ملارد=2,500,000=350,000=کمبود مترو و BRT
نکات قابل توجه:
ا فرسودگی ناوگان: اتوبوسها و تاکسیهای موجود در این مناطق بهدلیل استفاده مداوم فرسوده شدهاند.
• هزینه بالا برای شهروندان: استفاده روزانه از تاکسی بین شهری برای شهروندان پرهزینه است و نبود گزینههای اقتصادیتر، افراد را به سمت استفاده از خودروهای شخصی سوق میدهد.
• ترافیک و آلودگی: تردد روزانه تعداد زیادی خودرو از این مناطق به تهران، فشار زیادی بر شبکه حمل و نقل شهری و افزایش آلودگی هوا میآورد.
2. پروژههای اولویتدار برای حل مشکلات حمل و نقل حومهای
الف. تکمیل مترو اسلامشهر
• موقعیت: این خط مترو، مناطق جنوب غربی تهران را پوشش خواهد داد و ارتباط بین تهران و اسلامشهر را تسهیل میکند.
• جمعیت تحت پوشش: حدود 300,000 نفر
• اثرات پیشبینیشده:
o کاهش ترافیک: کاهش 40 درصدی سفرهای خودروی شخصی در محور اسلامشهر-تهران
o کاهش هزینهها: صرفهجویی اقتصادی 30 درصدی برای خانوارها بهدلیل کاهش نیاز به خودروهای شخصی
o بهبود کیفیت هوا: کاهش انتشار آلایندههای هوا بهدلیل کاهش خودروهای ورودی به تهران
ب. خط 2 مترو کرج و اتصال فردیس
• موقعیت: اتصال فردیس به کرج و سپس تهران با تکمیل خط 2 مترو کرج
• جمعیت تحت پوشش: حدود 500,000 نفر
• اثرات پیشبینیشده:
o کاهش ترافیک در بزرگراه تهران-کرج: کاهش 50 درصدی تردد روزانه خودروها
o افزایش ظرفیت حمل و نقل: افزایش 20 درصدی ظرفیت روزانه جابجایی مسافر
o صرفهجویی در زمان سفر: کاهش زمان سفر 30 دقیقهای از کرج به تهران
ج. احداث مترو 50 کیلومتری اکباتان-فرودگاه پیام
• موقعیت: این خط از اکباتان شروع و تا فرودگاه پیام ادامه مییابد، شهرکهای صنعتی و مناطق پرجمعیتی مانند قلعه حسنخان، تهرانسر، و شهریار را پوشش میدهد.
• جمعیت تحت پوشش: حدود 2,000,000 نفر
• اثرات پیشبینیشده:
o کاهش تراکم ترافیک: کاهش 35 درصدی ترافیک در بزرگراه لشگری و آزادراههای مجاور
o پشتیبانی از صنایع و مناطق علمی: بهبود دسترسی کارگران و دانشجویان به مناطق صنعتی و علمی اطراف تهران
o کاهش آلودگی هوا: کاهش انتشار کربندیاکسید بهدلیل کاهش خودروهای شخصی
3. مقایسه هزینههای ساخت و بهرهبرداری
در جدول زیر، هزینههای تقریبی هر پروژه، مدت زمان پیشبینی شده برای اتمام و مزایای اقتصادی آن مقایسه شده است:
پروژه=هزینه (تخمینی)=مدت زمان اتمام=مزایای اقتصادی=بهبود وضعیت حمل و نقل عمومی
مترو اسلامشهر=10,000 میلیارد ریال=3 سال=کاهش هزینههای رفت و آمد=بهبود اتصال جنوب غرب تهران
خط 2 مترو کرج و اتصال فردیس=15,000 میلیارد ریال=4 سال=صرفهجویی در هزینههای سوخت=کاهش ترافیک تهران-کرج
مترو اکباتان-فرودگاه پیام=25,000 میلیارد ریال=6 سال=بهبود اقتصاد مناطق صنعتی=بهبود دسترسی غرب و جنوب غرب
4. نتایج و پیشنهادات
با اجرای این پروژهها، کاهش چشمگیری در ترافیک و آلودگی هوا مشاهده خواهد شد. همچنین این پروژهها به طور مستقیم باعث بهبود کیفیت زندگی و افزایش رفاه اجتماعی میشوند و امکان حمل و نقل ارزان و سریع را برای ساکنان مناطق حومهای فراهم میکنند.
پیشنهادات:
• اولویتگذاری برای مناطق پرجمعیت: مناطقی که بیشترین جمعیت و تردد روزانه را دارند، باید در اولویت قرار گیرند.
• همکاری بین دستگاههای اجرایی: هماهنگی بیشتر بین شهرداریها و وزارت راه و شهرسازی میتواند سرعت اجرای پروژهها را افزایش دهد.
• جذب سرمایهگذاری بخش خصوصی: با توجه به هزینههای بالای این پروژهها، جذب سرمایهگذاری بخش خصوصی و استفاده از مدلهای مشارکتی (PPP) توصیه میشود.
جمعبندی: با سرمایهگذاری مناسب و اجرای بهموقع پروژههای حمل و نقل عمومی در مناطق حومهای تهران، مشکلات ترافیکی و زیستمحیطی تهران به طور محسوسی کاهش مییابد و این شهرها میتوانند به عنوان مکملهای اقتصادی و صنعتی تهران توسعه یابند.