عبور از چالش نیروی انسانی با اتصال دانشگاه و صنایع دریایی
مقرر شده تا همکاری ها با هدف اجرای پروژه های تحقیقاتی و آموزشی مشترک و تربیت نیروهای متخصص برای رفع نیازهای فناورانه صنعت کشتی سازی و شناورهای دریایی آغاز شود.
بسیاری از کارشناسان و سیاست گذاران حوزه دریانوردی و اقتصاد دریا، معتقدند که کمبود نیروی انسانی متخصص در صنعت دریانوردی، یک چالش جهانی است. در حال حاضر بیشتر کشورهای صاحب بندر و کشتیرانی تجاری برای رفع این معضل، تمهیدات و راهکارهای اجرایی سازنده ای را طراحی و برنامه ریزی کرده اند. جمهوری اسلامی نیز در این حوزه برنامه های مختلفی را پیش بینی کرده است که یکی از مهمترین آن ها اتصال دانشگاه و واحدهای مرتبط با صنعت دریانوردی و دریایی کشور با هدف تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص است.
به گزارش تین نیوز به نقل از اقتصاد سرآمد، چندی پیش و در دیدار سلمان ضربی، مدیرعامل و نایب رئیس هیئت مدیره ایزوایکو با ظهیری نیا، رئیس دانشگاه هرمزگان، همکاری های علمی و صنعتی میان دو نهاد مهم در حوزه صنایع دریایی مورد بررسی قرار گرفت. در این نشست مشترک بود که مقرر شد تا همکاری ها با هدف اجرای پروژه های تحقیقاتی و آموزشی مشترک و تربیت نیروهای متخصص برای رفع نیازهای فناورانه صنعت کشتی سازی و شناورهای دریایی آغاز شود.
بررسی ها نشان می دهد که روند فعلی پیش روی توسعه صنایع دریایی بحث مهمی است و مهمتر از آن تطبیق این حوزه با تغییرات و پیشرفت های تکنولوژیکی است. به اعتقاد کارشناسان جهت گیری و حرکت صنایع دریایی جهان به سوی استفاده از تجهیزات اتوماتیک و پیشرفته بالاخص در صنعت کشتیرانی است. در چنین شرایطی می توان گفت که تنها راه پیش روی صنایع دریانوردی و دریایی در کشوری مانند ایران نیز گام برداشتن در جهت هماهنگ کردن خود و همراستایی تمامی ارگان های ذی ربط با تغییرات و پیشرفت های فن آوری است.
هر سازمانی برای نیل به اهداف، باید کادری از نیروهای لایق و کارآمد در اختیار داشته باشد. افراد برای ورود به هر صنعت و خدمتی به آموزش تخصصی و حرفه ای نیاز دارند تا دانش فنی و مهارت های لازم را برای انجام شایسته وظایف محول به دست آورند. این آموزش ها به کارکنان کمک می کند تا نقش فعالتر و موثرتری در نیل به اهداف سازمان ایفا کنند.پس یکی از وظایف اصلی و حیاتی در هر سازمانی، آموزش افراد آن سازمان است. زیرا داشتن کارکنان ورزیده یکی از مهمترین عوامل در میزان کارایی و کارآمدی سازمان است.
در این میان سازمان بنادر و کشتیرانی نیز از این اصل مستثنی نیست. پیش از این بارها اعلام شده است که کمبود نیروی انسانی تحصیل کرده و متخصص دریایی در آینده ای نزدیک، مشکلاتی را برای این صنعت ایجاد خواهد کرد. همراه با توسعه صنایع دریایی و دورنمای آن نیاز به سرمایه گذاری در آموزش و تربیت نیروی انسانی وجود دارد و برای توسعه و پیشرفت روزافزون صنایع دریایی کشور، پرداختن به بحث مطالعه و تحقیق در زمینه انتقال فن آوری و تبادل اطلاعات و حتی تکنولوژی های آموزشی بسیار پراهمیت است.
فاز جدید همکاری ایزوایکو و دانشگاه هرمزگان
روزهای ابتدایی آذرماه و در نشست مشترک مدیرعامل ایزوایکو و رئیس دانشگاه هرمزگان، همکاری های علمی و صنعتی بین دو نهاد با هدف ارتقای سطح مهارت های نیروی انسانی در صنعت مورد تأکید قرار گرفت. این همکاری ها با هدف اجرای پروژه های تحقیقاتی و آموزشی مشترک و تربیت نیروهای متخصص برای رفع نیازهای فناورانه صنعت کشتی سازی و شناورهای دریایی آغاز شد.
مدیرعامل ایزوایکو در این جلسه با اشاره به اهمیت دانشگاه هرمزگان به عنوان مرکز اصلی ایده پردازی و تربیت نیروی انسانی متخصص در استان، گفت: ایزوایکو به عنوان یکی از پیشگامان صنعت کشتی سازی و صنایع فراساحل، توسعه روابط با دانشگاه ها را برای ارتقای سطح علمی و عملی کارکنان و دانشجویان خود اهمیت ویژه ای قائل است. سلمان ضربی در ادامه با تشریح ظرفیت ها و توانمندی های مجتمع ایزوایکو، بر لزوم ایجاد ساختارهای همکاری مشترک نظیر تفاهم نامه های علمی و تحقیقاتی تأکید کرد.
ظهیری نیا، رئیس دانشگاه هرمزگان نیز در این نشست با ارائه گزارشی از وضعیت و عملکرد دانشگاه، بر نقش اساتید و دانشجویان این دانشگاه در تغذیه دانشی و پژوهشی ایزوایکو تأکید کرد و گفت: دانشگاه هرمزگان آمادگی دارد تا با ارائه فرصت های بورسیه و برگزاری دوره های مطالعاتی و آموزشی، به توسعه مهارت ها و تربیت نیروی کار ماهر در صنایع دریایی کمک کند.
مصطفی ظهری نیا به مزیت های طرح های تحقیقاتی مشترک و فرصت های کارآموزی برای دانشجویان اشاره و ابراز امیدواری کرد این همکاری ها به تعریف پروژه های جدید و مشاوره های مؤثر دانشگاهی منجر شود که پاسخگوی نیازهای واقعی صنعت باشد.
هدفمندسازی پایان نامه های تحصیلات تکمیلی دانشجویان بود که به طور خاص برای رفع نیازهای فناورانه و اقتصادی ایزوایکو طراحی شده است نیز یکی از موضوعاتی بود که در این نشست مورد توافق و تاکید طرفین قرار گرفت. این جلسه با توافق بر سر اجرای سریع برنامه های اردوهای علمی و راهیان پیشرفت برای دانشجویان به پایان رسید. این برنامه ها با هدف آشنایی نزدیک تر دانشجویان با فرآیندهای صنعتی ایزوایکو و توسعه مهارت های علمی و عملی آنان طراحی شده اند.
اهمیت و جایگاه دانشگاه های دریایی در کشور
برخی از فعالان صنایع دریایی کشور معتقدند که یکی از دلایلی که جوانان به رشته ها و مشاغل دریایی علاقه چندانی نشان نمی دهند، ضعف فرهنگی در این رابطه است. بر این اساس براساس برنامه ریزی های صورت گرفته یکی از اقدامات پایه و بنیادی برای رفع چالش کمبود نیروی دریانورد، توسعه و اشاعه فرهنگ دریایی در میان خانواده های ایرانی است. این در حالی است که تا کنون با کمبود نیرو در این بخش مواجه بوده این. از این رو ضروری به نظر می رسد که دانشگاه های دریایی با سرعت بیشتری فعالیت خود را آغاز کنند.
برخی گزارش ها می گوید که بیش از ۹۰ درصد دریانوردان شاغل در کشتی های داخلی، ایرانی هستند و در بعضی بنادر براساس ملاحظات اجباری از دریانورد خارجی استفاده می شود. با این نگاه باید گفت که پرورش و توانمندسازی کارکنان در سازمانی مانند بنادر و دریانوردی کشور در قالب «سند راهبردی پنج ساله توسعه و پرورش نیروی انسانی» دارای اهمیت است. سال گذشته بود که علی اکبر صفایی، معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان بنادر و دریانوردی کشور اعلام کرد که پیش نویس سند راهبردی توسعه و پرورش نیروی انسانی در سه بخش شامل تربیت کارشناس، پرورش و توانمندسازی سرمایه انسانی و اجرای برنامه های آموزشی سالانه کارکنان دریایی و بندری، تدوین و برای اخذ مجوزهای لازم به سازمان اداری و استخدامی کشور ارسال شده است.
الزامات تربیت نیروی انسانی ماهر برای دریا
هیچ نهادی همانند نهادهای آموزشی و دانشگاه ها نمی توانند در پرورش دریانورد متخصص و ماهر نقش داشته باشند و با توجه به غفلت نظام آموزشی کشور در راستای معرفی صنعت حمل و نقل دریایی به دانش آموزان، دانشگاه به مهم ترین کانون پرورش دریانوردان در ایران تبدیل شده است و در این بین باید با رفع کمبودهای موجود و توسعه رشته های تحصیلی مرتبط با حوزه دریایی و بندری، شاهد افزایش نیروی انسانی در این بخش باشیم.
همچنین باید در خاطر داشت که در حوزه تجارت خارجی، حمل ونقل دریایی بیشترین اهمیت را دارد و افزایش تقاضا برای حمل و نقل دریایی منجر به افزایش تقاضا برای نیروی انسانی کارآمد شده است. در چنین شرایطی برخی از متخصصان حوزه دریانوردی می گویند که آموزش نیروی انسانی، انتقال تجربیات و توجه به سلامت نیروی انسانی فعال در صنایع دریایی، می تواند کارایی این صنعت را افزایش دهد و حتی زمینه ساز صادرات نیروی کار ماهر شود چراکه در حوزه تبادل نیروی کار ، حمل ونقل دریایی یکی از مهم ترین فرصت ها به شمار می رود و بهره مندی از دریانوردان کشورهای مختلف در حمل ونقل دریایی، امری رایج است.
از طرف دیگر در ایران نیز با توجه به پویایی دانشگاه ها، وجود نیروی انسانی کارآمد و سواحل طولانی می توانیم در راستای آموزش و پرورش دریانوردان گام برداریم و شرایطی را فراهم کنیم که با تربیت دریانورد شاهد صادرات آن ها به کشورهای مختلف باشیم که علاوه بر اشتغال آفرینی با ارز آوری برای کشور همراه خواهد بود.
اهمیت به کار گرفتن نیروهای متخصص دریایی
اقتصاد دریامحور به معنای استفاده پایدار از منابع و گستره های آبی اعم از اقیانوس ها، دریاها، دریاچه ها، سواحل و جزایر برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد مشاغل است و به طور حتم توجه هر چه بیشتر به فرصت های اقتصادی دریا، موجب خواهد شد شاهد ایجاد اشتغال پایدار در کشور باشیم. به اعتقاد کارشناسان بی شک، تامین نیروی انسانی مورد نیاز سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان یک سازمان تخصصی در راستای تحقق سیاست های کلی نظام به منظور توسعه اقتصاد دریامحور امری اجتناب ناپذیر است و سازمان بنادر و دریانوردی این آمادگی را دارد که با تایید رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور، نیروهای متخصص بومی در صنعت حمل و نقل دریایی کشور را جذب و به کار گیرد.
ایران از ظرفیت های فوق العاده ای در حوزه دریایی و بندری برخوردار است، بنابراین باید نیروی انسانی متخصص و ماهر را به منظور بهره مندی از این فرصت خدادادی تربیت کرد تا بتواند از این ظرفیت ویژه اقتصادی کشور به خوبی استفاده کند. در غیر این صورت اهداف و سیاست های کلان تعریف و تبیین شده به خوبی اجرا نخواهد شد. به نظر می رسد راهی جز تربیت نیروی انسانی متخصص و ماهر از مسیر دانشگاهی پیش روی حمل و نقل دریایی کشور نیست و باید در این راه با جدیت بیشتری حرکت کرد.
برخی از فعالان حوزه صنایع دریایی کشور می گویند: پس از تحریم و بازگشت مجدد کشتی ها به عرصه دریانوردی و با توجه به افزایش سن ناوگان، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و شرکت ملی نفتکش ایران ضمن جوان سازی ناوگان خود باید طی برنامه ریزی طولانی مدت به فکر تامین نیروی انسانی متخصص دریانورد جهت فعالیت در ناوگان باشند ضمن اینکه ایرانیزه کردن ناوگان دریایی همواره جزو برنامه ها بوده است.
طی ۳۰ سال گذشته ناوگان کشتیرانی از نظر تناژ، ظرفیت، تعداد کشتی و...سه تا چهار برابر شده بنابراین دانشگاه های دریایی کشور باید به شدت به دنبال تربیت نیروی دریانورد باشند تا کمبودی در این خصوص ایجاد نشود و ناوگان دریایی کشور به دریانورد خارجی وابستگی پیدا نکند. در این زمینه شرکت های کشتیرانی و سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان متولی آزمون شایستگی دریانوردی باید با دانشگاه های دریایی همکاری لازم را داشته باشند تا این دانشگاه ها بتوانند نیروی متخصص مورد نیاز را تربیت کنند.
