چگونه از لخته شدن خون در مسافرت هوایی، پیشگیری کنیم؟

لخته شدن خون، یا عارضه‌ی «ترومبوز وریدی عمیق»، می‌تواند یکی از خطرهای جدی برای برخی از مسافران که سفر هوایی را برای مسافرت انتخاب می‌کنند، باشد. البته نباید از این نکته غافل شد که اکثر لخته‌های ایجاد شده در خون، خود را رها می‌کنند و این مشکل پیش نخواهد آمد. درواقع ترومبوز وریدی عمیق، نوعی بیماری است که براثر آن یک لخته خون در دیواره‌ی داخلی یک سیاهرگ عمقی تشکیل شده و باعث می‌شود انسداد و بسته شدن نسبی یا کامل جریان خون در رگ‌ها رخ دهد؛

سپس این لخته خون به ریه رفته و باعث آمبولی ریه شود. این عارضه (ترومبوز وریدی عمیق) که به «دی وی تی» (DVT) نیز شهرت دارد، معمولا در سیاهرگ‌های اندام تحتانی رخ می‌دهد؛ ولی متاسفانه به دلایل مختلف، بروز آن در اندام فوقانی نیز رو به افزایش است. هرچند نباید فراموش کرد که این حالتی متفاوت از لخته‌های ایجاد شده در وریدهای سطحی است و خوشبختانه در این نوع بیماری، لخته‌ها به ندرت رها شده و مشکل‌آفرین می‌شود. اما زمانی که آن‌ها نتوانند از این رویداد جلوگیری کنند، متاسفانه انسداد کشنده‌ای رخ می‌دهد. به عنوان مثال همانگونه که پیش‌تر بیان شد، گاهی ممکن است که این لخته خون به ریه منتقل شده و باعث ایجاد آمبولی ریه شود. مهم‌ترین نشانه‌هایی که می‌توان در مورد این لخته‌های خون مشاهده کرد، علائم این بیماری است. به گونه‌ای که اگر فردی به آن مبتلا شد با دیدن این علائم، بلافاصله به پزشک مراجعه کرده تا برای درمان و پیشگیری از صدمات جبران‌ناپذیر، اقدام شود.

علائم هشدار دهنده‌ ترومبوز وریدی عمیق

۱. ایجاد تورم غیرمعمول یا طولانی مدت در یک دست یا پا (معمولا در ناحیه‌ای که توسط ورید تخلیه می‌شود)

۲. درد ناگهانی یا حساسیت به لمس شدن

۳. ملتهب شدن پوست به رنگ قرمز (بخشی از پوست که حرارت بیشتری نسبت به سایر نقاط پوست دارد یا قرمزتر از دیگر بخش‌های پوست است)

این سه علائم، شایع‌ترین نشانه‌های ترمبوز ورید عمقی است که هنگام بروز این واقعه، مشاهده می‌شود. همچنین اگر در مواردی مشابه به این حالات، احساس کردید که به سختی می‌توانید نفس بکشید، ضربان قلب شما سریع‌تر از حالت معمول می‌زند یا به صورت نامنظم است، در قسمت قفسه‌ی سینه‌ی خود احساس ناراحتی کرده و همچنین سرگیجه دارید، بهتر است در این مواقع فورا به پزشک مراجعه کنید. متاسفانه آمبولی ریوی ممکن است پس از بروز ترومبوز ورید عمقی رخ دهد که با نشانه‌هایی مثل خونریزی یا سرفه، همراه است.

افزایش خطر ابتلا به لخته شدن خون

۱. مسافران سالخورده بویژه بالای ۶۰ سال سن

۲. افراد مبتلا به اضافه‌وزن و چاقی

۳. افرادی که به تازگی جراحی داشته‌اند یا دچار آسیب‌دیدگی شده‌اند

۴. بانوانی که از استروژن‌ برای پیشگیری از بارداری یا جایگزینی پس از یائسگی استفاده می‌کنند.

۵. بانوان باردار یا مادرانی که به تازگی زایمان کرده‌اند.

۶. اشخاص مبتلا به سرطان یا مبتلایانی که درمان شده‌‌اند.

۷. افرادی که در خانواده‌ی آن‌ها سابقه‌ی ایجاد لخته‌های خون وجود داشته است.

۸. اشخاص کم‌تحرک

۹. افراد مبتلا به نارسایی‌های قلبی، سکته‌ی مغزی و افزایش غلظت خون

۱۰. افرادی که دارای کاتتر (لوله‌ای نازک و منعطف که کاربرد پزشکی دارد)، باشند.

۱۱. اشخاص مبتلا به واریس

هرچند احتمال لخته شدن خون بسیار پایین است و همچنین در برخی از موارد، هیچ علائمی نخواهد داشت، اما تعدادی از عواملی که به آن‌ها اشاره شد، باعث افزایش خطر ابتلا به این بیماری می‌شود. بنابراین بهتر است که مسافرانی که سفرهای هوایی را انتخاب می‌کنند، با راهکارهای پیشگیری از لخته شدن خون آشنا شوند.

چگونه می‌توان از لخته شدن خون، اجتناب کرد؟

بهترین راهکار ممکن برای جلوگیری از لخته شدن خون، تحرک در حین پرواز است. بنابراین آن دسته از افرادی که احساس می‌کنند در زمره‌ی مبتلایان به این بیماری قرار دارند، باید سعی کنند تا جاییکه می‌توانند هنگام پرواز، حرکت کنند. حداقل هر یک ساعت یک بار از صندلی خود، بلند شده و در راهروی هواپیما، راه بروند. همچنین زمانی که در حالت نشسته به سرمی‌برند، سعی کنند بیشتر اندام خود را حرکت دهند.

مثلا پاهای خود را خم کنند، بدن خود را تا کمر خم کنند، مچ پاها و زانوها را نیز خم کنند. این حرکات را به صورت مداوم انجام دهند. ممکن است بعضی از مسافران که احتمال می‌دهند، در حین پرواز، دچار عارضه‌ی ترومبوز ورید عمقی شوند، بهتر است پیش از سفر، با پزشک معالج خود، مشورت کنند.

در این مواقع احتمال دارد که پزشک، برای ایشان، پوشیدن جوراب‌های فشرده‌سازی یا همان جوراب‌های مخصوص ضد ترومبوز، را تجویز کند. حتی ممکن است برای آن‌ها داروی رقیق‌کننده‌ی خون تجویز کند تا با خیالی آسوده به سفر خود بپردازند.