◄ ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاری ، مهم‌ترین مشکل شرکت‌های هواپیمایی است
بخش عمده‌ای از جمعیت ۸۰ میلیونی کشور از صنعت هوانوردی کشور کمتر بهره‌برداری می‌کنند، بنابراین دولت باید در توسعه حمل‌ونقل هوایی نقش به‌سزایی داشته باشد
اکرم فیض‌آبادی*
با پایان دولت یازدهم و روی کار آمدن دولت جدید، همه بخش‌های اقتصادی به‌ویژه بخش خصوصی به دنبال تغییر برخی نگاه‌ها در بخش مدیریتی کشور هستند تا بتوانند با وضعیت مطلوب‌تری ادامه حیات دهند. یکی از مهم‌ترین انتظارات بخش خصوصی از دولت دوازدهم اجرای واقعی قوانین و تعیین سازوکاری برای حل مشکلات بخش خصوصی است. این موضوع در حالی مطرح می‌شود که همواره سیاست‌گذاری و نظارت مهم‌ترین اولویت دولت تدبیر امید بوده است و در راستای آن دولت در نظر داشت اقتصاد را به بخش خصوصی واگذار کند و خصوصی‌سازی واقعی را به سرانجام برساند؛ اما به عقیده کارشناسان و متخصصان اقتصادی کشور نگاه درآمدزایی دولت باعث شد تا به این مهم دست پیدا نکند.
جایگاه و حضور پررنگ بخش خصوصی در وضعیت اقتصادی هر کشوری غیرقابل‌انکار است؛ به همین دلیل شرکت‌های خصوصی بسیاری در حوزه صنعت حمل‌ونقل کشور به‌ویژه بخش هوایی فعالیت می‌کنند. بخش خصوصی در صنعت هوانوردی کشور در طول بیش از سه دهه تحریم به‌سختی ادامه حیات داد و انتظاراتی که از دولت‌ها داشتند به عقیده خودشان در طول این سالیان محقق نشدند و این امر کار را برای ادامه فعالیت‌شان سخت کرد.
تحریم‌های ظالمانه علیه صنعت هوانوردی کشور موجب شد شرکت‌های خصوصی نتوانند خود را در معرض رقابت با سایر رقبای منطقه‌ای قرار دهند و تنها با چنگ و دندان خود و صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور را سرپا نگه داشتند.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور «ایرلاین‌ها» هستند. نورالله رضایی نیارکی، مدیرعامل شرکت هواپیمایی نفت، در گفتگو با خبرنگار هفته‌نامه حمل‌ونقل در خصوص انتظارات بخش خصوصی از دولت جدید می‌گوید: «ما به‌عنوان بخش خصوصی به‌جز حمایت انتظار چندانی از دولت نداریم و حتی لازم است به‌عنوان بخش خصوصی برای تحقق اهداف دولت دوازدهم و توسعه کشور به یاری دولت جدید بشتابیم.»
به گزارش تین‌نیوز مدیرعامل شرکت هواپیمایی نفت با بیان اینکه بخش خصوصی به‌ویژه شرکت‌های هواپیمایی از دولت انتظار کمک مالی ندارد چراکه کشور دارای بودجه، درآمد و هزینه‌های مشخص است، می‌افزاید: «مهم‌ترین انتظار بخش خصوصی از دولت ثبات سیاسی و اقتصادی در کشور است. دولت باید شرایطی در کشور مهیا کند که سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی جرئت سرمایه‌گذاری در ایران را داشته باشند .»
نیارکی با توضیح اینکه برخی مشکلات موجب شده سرمایه‌گذاران از هزینه کردن در کشور امتناع کنند، ابراز می‌کند: «به‌عنوان فردی که در بخش خصوصی در صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور مشغولم و یک شرکت هواپیمایی خصوصی دارم، برای ادامه کار نیازمند جذب سرمایه‌گذارم، اما متأسفانه با هر سرمایه‌گذاری که مذاکره می‌کنیم ریسک سرمایه‌گذاری در ایران را نمی‌پذیرد.»
این فعال بخش خصوصی با اظهار اینکه «بیش از همه نیازمند کمک سیاسی دولت هستیم»، می‌گوید: «برای رسیدن دولت به اهداف خود تمام فعالان و شرکت‌های خصوصی بایستی با دولت و ملت همدل و همراه باشند تا درنهایت شاهد بهبود وضعیت کشور باشیم. برای این منظور لازم است دولت به دنبال حذف قوانین دست‌وپاگیر شرکت‌های خصوصی باشد.»
مدیرعامل شرکت هواپیمایی نفت با بیان اینکه دولت یازدهم در صنعت حمل‌ونقل هوایی و خرید هواپیماها بسیار خوب عمل کرد اما درنهایت مورد آماج حملات برخی منتقدان قرار گرفت، افزود: «در کنار عملکرد مثبت دولت یازدهم در بخش حمل‌ونقل، مواردی هم نیمه‌کاره رها شد که باید دولت دوازدهم برای تکمیل آن به‌سرعت اقدام کند.»
نیارکی با استقبال از انتخاب مجدد عباس آخوندی، به‌عنوان وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: «امیدوارم دولت دوازدهم شرایطی را برای ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاری در ایران فراهم کند چون شرکت‌های هواپیمایی برای ادامه حیات و خرید هواپیما نیازمند جذب سرمایه‌گذار هستند.» وی در ادامه با تأکید بر اینکه کمک دولت به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران «هما» برای خرید هواپیما به‌عنوان حامل پرچم ایران بسیار حائز اهمیت بود اما حتی این موضوع هم با برخی از واکنش‌های منفی روبه‌رو شد، ابراز کرد: «در تمام دنیا، دولت‌ها برای قدرتمند شدن شرکت هواپیمایی حامل پرچم آن کشور کمک می‌کنند، به همین جهت شرکت هواپیمایی «هما» به‌عنوان مادر صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور باید مورد حمایت دولت قرار می‌گرفت. این در حالی است که «هما» در طول بیش از سه دهه تحریم بیشترین صدمه را دید.»
این فعال اقتصادی ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاری در ایران را مهم‌ترین مشکل شرکت‌های هواپیمایی عنوان می‌کند و در ادامه می‌گوید: «خود من برای جذب سرمایه‌گذار در شرکت هواپیمایی نفت با بیش از ۵۰ سرمایه‌گذار داخلی و خارجی مذاکره کردم، اما هیچ‌کدام تمایلی به سرمایه‌گذاری از خود نشان ندادند. سرمایه‌گذاران در مرحله اول تضمین بانکی می‌خواهند و این امر برای شرکت‌های هواپیمایی سخت است. بنابراین نیاز است در کشور اطمینانی به سرمایه‌گذاران داخلی و راه‌حلی به سرمایه‌گذاران خارجی داده شود.»
محمد مـحـمـدی‌بـخـش، مـدیـرعـامـل شـرکت هواپیمایی پویا، در خصوص انتظارات بخش خصوصی از دولت دوازدهم می‌گوید: «صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور با حدود ۷۰ سال سابقه فرازوفرودهای بسیاری داشته است که متأسفانه امروز با سرعت کمتری برای تحقق اسناد بالادستی خود یعنی سند چشم‌انداز حمل‌ونقل هوایی حرکت می‌کنیم.» وی در ادامه افزود: «تمام فعالانی که در صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور کار می‌کنند به‌خوبی می‌دانند چه می‌خواهند که برای آن قوانین و بخش عمده‌ای از زیرساخت‌ها فراهم است اما در این میان حلقه مفقوده‌ای وجود دارد که کمتر به آن پرداخته شده است.»
محمدی‌بخش با اشاره به اینکه اتصال حلقه‌های مفقوده در صنعت هوانوردی تنها باید به دست بخش خصوصی فعال در صنعت انجام می‌شود، گفت: «دولت باید نیازسنجی کند؛ برای مثال تمام کشورها موضوع ایرتاکسی‌ها را در کشورشان مطرح می‌کنند، چراکه نیاز جدی هر کشوری در حوزه محرومیت‌زدایی و توسعه است اما در ایران مورد غفلت قرار گرفته است.»
وی افزود: «با گسترش ایرتاکسی در کشور خدمت‌رسانی به مناطق محروم گسترش پیدا خواهد کرد. از بخش‌های دوردست افراد برای بهره‌گیری از امکانات درمانی، آموزشی، و رفاهی به سوی مراکز استان‌ها می‌آیند و از مراکز استان شیفت می‌شوند به هواپیماهای بزرگ‌تر و در نهایت به مرکز ایران، که در انتها به گسترش پروازهای بین‌المللی منجر خواهد شد.»
محمدی‌بخش با بیان اینکه یکی از موارد مهم در صنعت هوانوردی که باید دولت در آن نقش داشته باشد رشد متوازن صنعت هوانوردی است، عنوان کرد: «بخش عمده‌ای از جمعیت ۸۰ میلیونی کشور از صنعت هوانوردی کشور کمتر بهره‌برداری می‌کنند، بنابراین دولت باید در توسعه حمل‌ونقل هوایی نقش به‌سزایی داشته باشد.»
مدیرعامل شرکت هواپیمایی پویا با بیان اینکه مؤلفه‌هایی که قانون‌گذار در اختیار بخش خصوصی قرار می‌دهد باید تسهیل شود، ابراز کرد: «برای مثال در کشور هر شخصی می‌تواند مالک هواپیما باشد اما نمی‌تواند اپراتور باشد. اگر قانون‌گذار این گونه قوانین را تسهیل کند، افراد بسیاری که هم توانایی مالی خوبی دارند و هم علاقه‌مند هستند به این موضوع ورود پیداخواهند کرد.»
