ایرانی‌ها خرید حضوری را می‌پسندند
اگر قصد خرید بلیت برای یک سفر هوایی دارید؛ کافی است زحمت جست‌وجوی عبارت «خرید بلیت هواپیما» را در موتور جست‌وجوی گوگل به خودتان بدهید تا نتیجه جست‌وجو شما را شگفت‌زده کند؛
اگر قصد خرید بلیت برای یک سفر هوایی دارید؛ کافی است زحمت جست‌وجوی عبارت «خرید بلیت هواپیما» را در موتور جست‌وجوی گوگل به خودتان بدهید تا نتیجه جست‌وجو شما را شگفت‌زده کند؛
به گزارش روزنامه گسترش تجارت، اکنون با فهرستی بلند بالا از سایت‌های رنگ و وارنگ روبه‌رو خواهید بود که هر یک، بلیت را به شیوه خاص خود عرضه می‌کنند و گاهی ممکن است تخفیفی هم برای شما داشته باشند. اگرچه این دسترسی آسان به دنیای بلیت هواپیما در شلوغی زندگی امروز، می‌تواند دغدغه کمبود وقت را از بین ببرد و مسافر را از حضور در آژانس یا شرکت هواپیمایی بی‌نیاز کند، اما همین شلوغ و رنگ و وارنگ بودن فهرستی که گوگل از سایت‌های فروش بلیت ارائه می‌دهد، می‌تواند گیج‌کننده باشد یا حتی در مسافر بی‌اعتمادی ایجاد کند؛ زیرا گشتی در این سایت‌ها نشان می‌دهد قیمت‌ها در برخی سایت‌ها تفاوت‌های زیادی با برخی دیگر دارد یا به ظاهر برخی از این سایت‌ها نمی‌آید که مجوز داشته یا نظارتی بر آنها باشد. به نظر می‌رسد به همین دلیل است که با وجود زمان‌بر بودن خرید حضوری، در ایران هنوز بخش زیادی از مسافران ترجیح می‌دهند بلیت هواپیما را با مراجعه به آژانس‌های هواپیمایی خریداری کنند و بلیت را از نزدیک ببینند و لمس کنند.
به گزارش گسترش تجارت، این روزها بلیت هواپیما را به روش‌های مختلفی می‌توان خرید؛ این روش‌ها از حضور در آژانس‌های گردشگری و مراجعه به نمایندگی‌های شرکت‌های هواپیمایی تا روش‌های خرید تلفنی و اینترنتی را شامل می‌شود. خرید اینترنتی بلیت هم دنیای خودش را دارد. این روزها علاوه بر سایت‌های شرکت‌های هواپیمایی و آژانس‌های گردشگری، از سایت‌های بی‌شمار دیگری نیز می‌توان بلیت هواپیما را خریداری کرد.
البته این سایت‌ها گاهی بلیت را ارزان‌تر و گاهی گران‌تر از شرکت می‌فروشند و به نظر می‌رسد حساب و کتابی در این زمینه وجود ندارد.
با توجه به تنوعی که در زمینه فروش بلیت هواپیما در کشور وجود دارد این پرسش پیش می‌آید که روش‌های فروش بلیت هواپیما در ایران چقدر با روش‌های استاندارد موجود در دنیا مطابقت داشته یا چقدر از این معیارها فاصله دارد.
یاسر جلالی، کارشناس فروش هواپیما و دارای مدرک بازاریابی از یاتا (انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی) در پاسخ به این پرسش به «گسترش تجارت» گفت: شرکت‌های هواپیمایی برای فروش خدمات خود در واقع از شبکه‌های توزیع مختلفی استفاده می‌کنند که به آنها Global Distribution System یا به اختصار GDS گفته می‌شود.
جی‌دی‌اس‌های مختلفی در دنیا وجود دارند مانند Amadeus، Sabe، Gabriel و Galileo. این سامانه‌ها در واقع موجودی خود را که همان صندلی پرواز است، برای فروش ارائه می‌کنند.
آنطور که این کارشناس حمل‌ونقل هوایی توضیح می‌دهد، شرکت‌های هواپیمایی دنیا به طور معمول از مسیرهای مختلفی به فروش بلیت هواپیما می‌پردازند که عبارتند از فروش مستقیم از سایت شرکت هواپیمایی، فروش مستقیم از دفاتر فروش شرکت هواپیمایی، فروش از سوی آژانس‌های مسافرتی (به طور حضوری یا آنلاین)، فروش از سوی سایر شرکت‌های هواپیمایی در قالب قراردادهای کد مشترک (Code share)، فروش از سوی سایر شرکت‌های هواپیمایی در قالب قراردادهای ادامه مسیر (Interline) و فروش در سایت‌های ارائه‌دهنده خدمات فروش بلیت و موتورهای جست‌وجوی آنلاین مانند Skyscanner.
به گفته جلالی، هریک از این روش‌ها، بخشی از کل فروش شرکت هواپیمایی را تشکیل می‌دهد. به‌عنوان نمونه ممکن است در یک شرکت هواپیمایی، فروش آنلاین در سایت خود شرکت، بیشترین سهم را داشته باشد. مانند آنچه در شرکت هواپیمایی «رایان‌ایر» اتفاق می‌افتد که یک شرکت هواپیمایی ارزان‌قیمت ایرلندی است.
این کارشناس فروش هواپیمایی تاکید می‌کند: این روش‌ها، روش‌های متداول فروش بلیت هواپیما در دنیا هستند.
در واقع همه مسیرهای فروش گفته شده باید به جی‌دی‌اس اصلی شرکت هواپیمایی وصل باشند تا بتوانند به صندلی‌های یک شرکت هواپیمایی و جزییات نرخ و قوانین نرخ‌گذاری آنها دسترسی داشته باشند.
نقش پررنگ آژانس‌ها در ایران
براساس آنچه گفته شد، به نظر می‌رسد درحال‌حاضر همه روش‌های مرسوم در دنیا در زمینه فروش بلیت هواپیما در ایران نیز وجود دارد.
جلالی در مقایسه روش‌های فروش بلیت هواپیما در ایران و جهان می‌گوید: درحال‌حاضر به جز روش فروش در سایت‌های ارائه‌دهنده خدمات فروش بلیت و موتورهای جست‌وجوی آنلاین به دلیل نیاز به کارت اعتباری برای پرداخت، دیگر روش‌های فروش بلیت، در ایران به کار گرفته می‌شود.
به گفته وی، در این میان سهم فروش شرکت‌های هواپیمایی از سوی آژانس‌های مسافرتی در ایران نسبت به دیگر کشورها، بسیار بالاتر است، زیرا در ایران هنوز آژانس‌ها نقش اساسی در ارائه خدمات دارند اما در کشورهای دیگر، آژانس‌های هواپیمایی به شکلی که در ایران هستند، به‌طور تقریبی بسیار کمرنگ هستند و تعداد کمتری آژانس دیده می‌شود.
بلیت را حضوری بخریم یا اینترنتی؟
جلالی معتقد است با توجه به تعداد واسطه بین شرکت هواپیمایی تا مصرف‌کننده نهایی، مزیت‌ها و معایب مختلفی برای شیوه‌های مختلف توزیع بلیت وجود دارد.
او در این زمینه توضیح می‌دهد: از جمله مزیت‌های راه‌های توزیع انسانی بلیت مانند فروش در آژانس مسافرتی یا دفاتر فروش مستقیم شرکت هواپیمایی، امکان برخورد و صحبت حضوری یا تلفنی با یک فرد برای پرس و جو و انجام کار مربوط به خرید وجود دارد که این امر در صورتی‌که به شکل درست و استاندارد انجام شود، نقش کلیدی در میزان فروش خواهد داشت، اما در صورت استفاده از نیروی‌انسانی غیرحرفه‌ای، درعمل فقط هزینه اضافی برای شرکت هواپیمایی خواهد داشت.
به گفته وی، یکی دیگر از نقاط ضعف روش‌های توزیع انسانی بلیت، این است که به طور معمول در ساعت اداری ممکن است و محدودیت زمانی دارد.
وی در بیان مزیت‌های روش فروش آنلاین می‌گوید: در روش‌های آنلاین، مسافر می‌تواند به تنهایی و بدون ارتباط با عامل انسانی (خرید تلفنی یا مراجعه حضوری) اقدام به خرید بلیت کند که سرعت عمل، صرفه‌جویی در زمان و امکان خرید ۲۴ ساعته حتی در روزهای تعطیل، از مزیت‌های این روش‌هاست.
به گفته جلالی روش‌های آنلاین مشکلاتی نیز ممکن است پیش آورد.
او در این زمینه توضیح می‌دهد: در این روش، بی‌دقتی و ناآشنایی مسافران با قوانین و جریمه‌های بلیت‌های خریداری شده، بیشتر اوقات باعث بروز مشکل برای مسافران شده و آنها را در برابر عمل انجام شده قرار می‌دهد و در بسیاری موارد، بار مالی اضافی به مسافران تحمیل می‌کند.
به همین دلیل است که بخش زیادی از مسافران، به‌ویژه در ایران (و حتی در کشورهای پیشرفته) ترجیح می‌دهند، بلیت خود را از آژانس تهیه کنند تا از شرایط کامل هر بلیت اطلاعات کافی به‌دست آورند و با مشکلات بیان شده روبه‌رو نشوند.
مراجعه حضوری؛ بهترین روش خرید بلیت
براساس آنچه جلالی می‌گوید، به نظر می‌رسد در ایران همپای دیگر کشورها، به‌طور تقریبی همه روش‌های مرسوم در دنیا در زمینه فروش بلیت هواپیما در دسترس است؛ هرچند روش‌های فروش سنتی و نوین، هرکدام مزیت‌ها و معایب خاص خود را دارند.
از جمله انتقادهایی که به روش‌های فروش آنلاین بلیت هواپیما در ایران وارد است، این است که بلیت هواپیما در سایت‌های مختلفی به فروش می‌رسد و تنوع در وجود سایت‌ها، گاه مسافر را سردرگم می‌کند که به کدام سایت و کدام نرخ (گاهی نرخ نهایی بلیت در سایت‌ها متفاوت است) باید اعتماد کند.
در این زمینه وحید خادمی، از کارشناسان حمل‌ونقل هوایی کشورمان در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» معتقد است یکی از دلایل افزایش بی‌ضابطه سایت‌ها و سردرگم شدن مسافران، نبود نظارت درست از سوی مراجع مربوط است.
او می‌گوید: متاسفانه درحال‌حاضر هر کسی سایتی راه‌اندازی کرده و حتی بدون مجوز سازمان هواپیمایی کشوری اقدام به فروش بلیت می‌کند.
درحال‌حاضر تعداد زیادی شرکت هواپیمایی در ایران وجود دارد که در قبال میزان مشخصی پول، سامانه فروش را در اختیار افراد (سایت‌ها) قرار می‌دهند و به نظر می‌رسد هیچ نظارت و ارزشیابی در این بین وجود ندارد.
وی با تاکید بر اینکه به دلیل نبودن نظارت، کنترل وضعیت سایت‌های فروش از دست مسئولان خارج شده است، می‌افزاید: درحال‌حاضر شاهد رواج بلیت‌های چارتری هستیم که سود اصلی آن را آژانس‌ها می‌برند.
در این زمینه شرکت‌های هواپیمایی مقصر اصلی هستند که برای به‌دست آوردن منافع بیشتر و دستیابی زودتر به پول، صندلی‌های خود را به چند نفر در شهرهای پررفت‌وآمد مانند تهران و مشهد واگذار می‌کنند و این افراد محدود، موجب محدود شدن فعالیت بسیاری از آژانس‌ها شده‌اند و نظارتی هم در کار نیست.
این فعال حمل‌ونقل هوایی معتقد است بهترین روش خرید و فروش بلیت درحال‌حاضر این است که هیچ‌یک از شرکت‌های هواپیمایی، صندلی‌های خود را برای فروش به دیگران (چارتر و افراد خارج از حوزه فروش) واگذار نکنند و خود این شرکت‌ها، سامانه فروش خود را به‌طور مستقیم و آنلاین، به آژانس‌های مسافرتی واگذار کنند.
وی یادآوری می‌کند: البته این حالت ایده‌آل است اما درحال‌حاضر در نبود نظارت کافی، بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی قانون را رعایت نمی‌کنند و به دلیل واگذار کردن صندلی‌ها به شرکت‌های چارتری، درواقع به ضرر آژانس‌ها فعالیت می‌کنند.
از نظر این کارشناس، افزایش نظارت نهادهای مرجع از ملزومات ساماندهی وضعیت فروش بلیت هواپیما در ایران است.
