مشخصات فنی و همه چیزهایی که باید درباره هواپیمای آسمان بدانید
حادثه تلخ هواپیمای ای‌تی‌آر-۷۲ شرکت آسمان که صبح دیروز قلب ایران را به درد آورد اما و اگرهای فراوانی به‌دنبال داشت؛ خصوصا که با توجه به عمر بالای هواپیمای سانحه‌دیده بسیاری انگشت اتهام را به سوی این هواپیما و برادران جدیدترش که به تازگی به خدمت ایران‌ایر درآمده‌اند گرفته‌اند. اما آیا واقعا ای‌تی آر هواپیمای بدی است؟
حادثه تلخ هواپیمای ای‌تی‌آر-۷۲ شرکت آسمان که صبح دیروز قلب ایران را به درد آورد اما و اگرهای فراوانی به‌دنبال داشت؛ خصوصا که با توجه به عمر بالای هواپیمای سانحه‌دیده بسیاری انگشت اتهام را به سوی این هواپیما و برادران جدیدترش که به تازگی به خدمت ایران‌ایر درآمده‌اند گرفته‌اند. اما آیا واقعا ای‌تی آر هواپیمای بدی است؟
ای‌تی‌آر-72 چگونه هواپیمایی است؟
ای‌تی‌آر-72 هم‌اکنون محبوب‌ترین هواپیمای مسافربری توربوپراپ دنیاست، هواپیمایی که تاکنون بیش از ۹۴۴ فروند از آن ساخته شده و به‌عنوان یک هواپیمای مسافربری منطقه‌ای (هواپیمای مسافربری که در مسیرهای کوتاه و فرودگاه‌های کوچک استفاده می‌شود) محبوبیت زیادی هم دارد. ای‌تی‌آر-72 از نظر کلی در حقیقت نمونه بزرگ‌تر ای‌تی‌آر-42 است که نخستین هواپیمای شرکت ایتالیایی/فرانسوی ای‌تی‌آر به شمار می‌رفت. عدد ۷۲ در اسم آن نیز در حقیقت به تعداد صندلی‌های استاندارد آن اشاره دارد.
هواپیمایی کم هزینه و امن
این هواپیما به‌عنوان هواپیمایی کم‌مصرف و کم‌هزینه طراحی شد ضمن آنکه دردسرهای تعمیر و نگهداری زیادی هم نداشت. به علاوه قیمت تمام‌شده هواپیما برای کاربر نیز پایین بود و البته همچنان هست. از منظر ایمنی نیز هواپیما طبیعتا با توجه به تمامی استانداردهای ایمنی سختگیرانه اروپایی ساخته شده است. همه اینها هم یعنی چه مدل ۲۰۰ و چه مدل ۶۰۰ هیچ‌کدام هواپیماهای بدی نیستند. در حقیقت حتی مدل ۲۰۰ که از ساخت آن بیش از 2دهه می‌گذرد همچنان یکی از رایج‌ترین هواپیماهای توربوپراپ در حال خدمت در دنیاست.
موتور ملخی
موتور این هواپیما توربوپراپ است به این معنی که به جای فن بزرگ در موتورهای توربو فن یک پروانه ملخی در آن قرار گرفته‌است. توربوپراپ نوعی موتور توربینی گازی است که در آن از گردش محور توربین برای گرداندن ملخ و ایجاد پیش‌رانش استفاده می‌شود. این نوع موتورها برای هواپیماهایی با برد کم و سرعت زیر ۷۰۰کیلومتر در ساعت مناسب بوده و به‌دلیل مصرف سوخت و تعمیرات ارزان‌ترشان نسبت به موتورهای توربو فن دارای صرفه اقتصادی هستند. این هواپیماها معمولاً برای مسافت‌های کوتاه مناسب هستند.
چطور برخورد با کوه ممکن است؟
خلبان بدون داشتن میدان‌دید کافی از فاصله دور و خارج از ابر نمی‌تواند وجود عوارض زمینی را وقتی درون توده ابر پرواز می‌کند، تشخیص دهد و سیستم اخطار عوارض زمینی نیز فقط از فاصله مشخصی می‌تواند او را آگاه کند. وقتی به هر دلیلی هواپیما وارد توده ابر یا مه شود (مثلا بر اثر اشتباه ناوبری یا خطای انسانی به هنگام فرود در فرودگاهی کوهستانی؛ یا نقص فنی مثل وقتی‌که یک یا هر دو موتور آن از کار افتاده و هواپیما در حال ازدست‌دادن ارتفاع استاندارد پرواز خود باشد) حتی درصورت فعال‌شدن اخطارهای وجود عوارض زمینی، این احتمال وجود دارد که فرصت کافی برای فرار از خطر در دست نباشد و کار از کار بگذرد.
مشکلی به نام شرایط جوی
در شرایط عادی، هواپیماهای مسافربری و تجاری وقتی در ارتفاع پایینی از سطح زمین پرواز می‌کنند، باید از ورود به توده‌های فشرده ابر که میدان دید آنها را مختل می‌کند، اجتناب کنند. تعریف مشخصی برای میدان دید مجاز خلبان وجود دارد و در شرایطی که حداقل‌های مشخص‌شده برای این میدان‌دید برآورده نشود، هواپیما نباید پرواز کند یا خود را در آن شرایط قرار دهد؛ به همین دلیل است که مثلا در روزهایی که منطقه فرودگاه مبدأ یا مقصد در مه فرو رفته یا گردوخاک به آسمان بلند شده است، پروازها تا بهتر شدن وضعیت و افزایش میدان دید به تأخیر می‌افتد. این موضوع خصوصا در مناطق کوهستانی که عوارض زمینی خطر بالقوه‌ای برای هواپیماها ایجاد می‌کند، اهمیتی دوچندان دارد.
