◄ تأمین مالی خرید «ایرباس‌ها» با ابزار مالی جدید
یکی از نکات مهم صکوک این است که خریداران اوراق هیچ‌گونه ریسکی را متحمل نمی‌شوند . حتی اگر شرکت ایران‌ایر به تعهدات خود عمل نکند مالک این دارایی یعنی (شرکت منتشرکننده اوراق) این هواپیما را به فروش می‌رساند و پول دارندگان اوراق را پرداخت می‌کند
در سال‌های اخیر رشد ابزارهای مالی اسلامی که به صکوک شهرت یافته بسیار چشمگیر بوده است. تا جایی که بر اساس آمار، تا پایان سال 2016 میلادی ارزش کل صکوک منتشر شده بالغ بر 250 میلیارد دلار است. کشورهای بحرین، مالزی، قطر و آلمان به‌عنوان پیشگامان در این زمینه شناخته‌شده‌اند این سخنان علی جعفری تحلیلگر اقتصادی و کارشناس بانکی در گفتگو با هفته‌نامه حمل‌ونقل است.
به گزارش تین‌نیوز، این کارشناس اقتصادی در ابتدا در خصوص استفاده از این روش مالی برای خرید هواپیما جدید توضیح می‌دهد: فرض کنید، شرکت الف یک فروند هواپیما دارد. این شرکت قصد دارد برای توسعه فعالیت‌ها یک فروند هواپیمای دیگر خریداری کند. بدین منظور طبق قوانین بورس کشور یک فروند هواپیما را به یک شرکت واسط می‌فروشد و سپس هواپیمای فروخته‌شده را از شرکت واسط اجاره به‌شرط تملیک می‌کند.
او در ادامه می‌افزاید: پولی را که از محل فروش هواپیمای فروخته‌شده به شرکت واسط به دست آورده است یک فروند هواپیمای جدید خریداری می‌کند سپس از محل درآمدهای حاصل از کارکرد هواپیمای دوم، اجاره ماهانه هواپیمای اول (که در مالکیت شرکت واسط است) را می‌پردازد. شرکت واسط به پشتوانه مالکیت هواپیمای اجاره داده‌شده به شرکت الف و اجاره ماهانه دریافتی اوراقی به نام اوراق صکوک اجاره منتشر می‌کند و آن را به مردم می‌فروشد تا بتواند پول هواپیمای خریداری‌شده از شرکت الف را بپردازد. شرکت واسط از محل اجاره‌های دریافتی از شرکت الف سود ماهانه و همچنین بخشی از اصل مبلغ اوراق فروخته‌شده را به دارندگان اوراق صکوک می‌دهد.
جعفری در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا تاکنون شرکت هواپیمایی از این روش برای خرید هواپیما استفاده کرده است؟ عنوان کرد: بله، شرکت هواپیمایی ماهان چند سال گذشته (1390) از این روش برای تأمین مالی خرید هواپیما استفاده کرد و توانست از این طریق هواپیما بخرد. باید این نکته را عنوان کنم که صکوک یک ابزار مالی اسلامی است و دقیقه با شریعت اسلامی تطبیق دارد.
او در توضیح به این مسئله که یکی از نگرانی‌هایی که وجود دارد این است که شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران «هما» با مشکلات مالی که دارد چگونه می‌تواند نرخ 16درصد این صکوک را پرداخت کند؟ می‌گوید: سطح تورم در کشور ما بالا است و آن شرکت ناشر اوراق شاید با این وضعیت، علاقه‌مند نباشد 16 درصد سود پرداخت کند و با توجه به شرایط موجود نرخ سود را 6 درصد اعلام کند آیا به نظر شما اگر قصد این کار را داشته باشد در بازار با استقبال مواجه می‌شود؟ به همین جهت مجبور است نرخ سود خود را یک مقدار بالاتر قرار بدهد تا اوراق در بازار به فروش برسد.
بر اساس گفته او؛ یکی از نکات مهم صکوک این است که خریداران اوراق هیچ‌گونه ریسکی را متحمل نمی‌شوند حتی اگر آن شرکت با مشکل مواجه شود چراکه پشتوانه آن اوراق یک نوع دارایی فیزیکی است یعنی یک فروند هواپیما. حتی در صورتی که شرکت ایران‌ایر به تعهدات خود عمل نکند مالک این دارایی یعنی (شرکت منتشرکننده اوراق) این هواپیما را به فروش می‌رساند و پول دارندگان اوراق را پرداخت می‌کند ضمن اینکه به‌جز این موضوع سازوکارهای دیگری برای آن پیش‌بینی‌شده است. پس بایستی تأکید کنم که این اوراق در بازار صد در صد بدون ریسک است.
این کارشناس بانکی به شرکت واسط مالی اشاره می‌کند و می‌افزاید: به جهت شفاف‌سازی این موضوع بایستی عنوان کنم که این شرکت به‌مانند سایر شرکت‌ها دارای مدیرعامل و اعضای هیئت‌مدیره نیست بلکه یک شرکتی است که طبق قانون تأسیس می‌شود تا شخصیت قانونی پیدا کند و به‌نوعی یک سازوکاری است که بدین منظور تعریف شده است. این شرکت تنها مکانیزمی است که بتوانیم هواپیماها را تحویل بگیریم تا سند و مالکیت آن تحت پوشش این شرکت در بیاید و اگر زمانی شرکت ایران‌ایر به تعهدات خود عمل نکرد آن شرکت واسط بتواند از مزیت مالکیت هواپیما استفاده کند و آن را به فروش برساند و پول خریداران اوراق را پرداخت کند. این شرکت تحت این مسئولیت تأسیس می‌شود و عمر آن کوتاه خواهد بود و زمانی که این اوراق به اتمام برسد این شرکت در نهایت منحل می‌شود.
متن کامل این گفت‌وگو را در صفحه هوایی هفته نامه حمل‌ونقل بخوانید.
