◄ تخصیص ارز دولتی به ایرلاین‌ها جفای به مردم است
ایلخانی:به اعتقاد من دولت باید به مسائل عمومی مهم‌تر ارز تخصیص بدهد. تخصیص ارز دولتی به شرکت‌های هواپیمایی از نظر من جفای در حق مردم است چراکه همه مردم از حمل‌ونقل هوایی استفاده نمی‌کنند.
در ماه‌های اخیر در پی مشکلات ارزی شاهد فضای پرالتهابی در صنعت حمل‌ونقل هوایی کشوری بوده‌ایم تا جایی که امروز تعدادی از ایرلاین‌های خارجی سرود خداحافظی با ایران را سر داده‌اند و می‌گویند حضور ما در این کشور از نظر صرفه اقتصادی توجیه‌پذیر نیست. در این میان برخی از کارشناسان صنعت هوایی به سازمان هواپیمایی کشوری انتقاد دارند و می‌گویند این سازمان نتوانسته است در راستای حفظ ایرلاین‌های خارجی در بازار ایران کاری انجام دهد. در همین رابطه هفته‌نامه «حمل‌ونقل» گفتگویی با محمدعلی ایلخانی، مدیرعامل سابق شرکت فرودگاه‌ها، داشته است که مشروح آن به شرح زیر است.
اخیرا سه شرکت هواپیمایی خارجی اعلام کرده‌اند که قصد دارند بازار ایران را ترک کنند. در این رابطه عده‌ای به سازمان هواپیمایی کشوری انتقاد می‌کنند که نتوانسته حداکثر تلاش خودش برای تسهیل امور و مرتفع‌سازی موانع برای تداوم حضور ایرلاین‌های خارجی پس از برجام انجام بدهد. نظر شما در این رابطه چیست؟
این موضوع ارتباطی به عدم توانایی سازمان هواپیمایی کشوری در حفظ ایرلاین‌های خارجی در بازار ایران ندارد. ایرلاین‌های خارجی بلیت را در داخل کشور به ریال می‌فروشند و برای اینکه پول خود را از ایران خارج کنند باید آن را تبدیل به دلار کنند که هنوز قیمت دلار برای این شرکتها مشخص نیست. اگر قرار باشد که شرکت‌های هواپیمایی خارجی ۱۰ هزار تومان را به یک دلار تبدیل کنند طبیعی است که این شرکتها تمایلی برای ادامه حضور در بازار ایران نخواهند داشت. طبیعی است که وقتی دلار بالا می‌رود میل به سفر در بین مردم کاهش می‌یابد و درنهایت صرفه اقتصادی شرکت‌های هواپیمایی خارجی برای پرواز به ایران کاهش چشمگیری پیدا می‌کند. به اعتقاد من تصمیم شرکت‌های هواپیمایی مبنی بر خروج از ایران تنها به دلیل مسائل اقتصادی است.
شما دلیل اصلی خروج ایرلاین‌های خارجی از ایران را مشکلات ارزی دانستید آیا ممکن است با ثابت‌ماندن قیمت دلار شاهد بازگشت این ایرلاین‌ها باشیم؟
پیش‌بینی من این است که بعد از ثابت‌شدن قیمت دلار در کشور، مجدد شرکت‌های هواپیمایی خارجی که بازار ایران را ترک بودند به کشور بازگردند. درحال‌حاضر ایرلاین‌های خارجی نمی‌دانند ریالی که از فروش بلیت به دست آورده‌اند به چه قیمتی باید تبدیل به دلار کنند.
درحال‌حاضر شرکت‌های هواپیمایی اعلام می‌کنند بیش از ۷۰ درصد هزینه‌های آنها ارز است و از طرف دیگر وزارت راه‌وشهرسازی آمار ۴۵ تا ۵۰ درصدی اعلام می‌کند دلیل این اختلاف چیست؟
کسی که می‌گوید ۴۵ تا ۵۰ درصد هزینه‌های شرکت‌های هواپیمایی ارزی است باید بگویم که دستش در خرج نیست و تاکنون یک موتور هواپیما نخریده است.
اما به اعتقاد من آن ایرلاینی که اعلام می‌کند بیش از ۷۰ درصد هزینه‌هایش ارزی است به دلیل اینکه دستش در خرج است و همواره در پی تهیه قطعه، سوخت، آموزش و... است، درست می‌گوید. زمانی که هواپیمای یک شرکت از ایران خارج میشود تمام هزینه‌هایش ارزی است. اما باید عنوان کنم که این موضوع یک بحث کارشناسی می‌طلبد و هر کس باید در این رابطه مستنداتی که دارد را، ارائه بدهد.
شما ورود دولت به موضوع مشکلات ارزی ایرلاین‌ها و تخصیص ارز دولتی را تا چه میزان درست می‌د‌انید؟ آیا معتقدید که باید صنعت حمل‌ونقل هوایی در بازاری آزاد شکل بگیرد؟
ما برای پاسخ به این موضوع در ابتدا باید ببینیم که دولت جایگاه صنعت حمل‌ونقل هوایی را در سبد اقتصادی کجا دیده است؟ آیا دغدغه دولت استفاده مردم از حمل‌ونقل هوایی است یا اینکه خوراک، مسکن، آب، برق و... مردم در اولویت است.
به اعتقاد من دولت باید به مسائل عمومی مهم‌تر ارز تخصیص بدهد. تخصیص ارز دولتی به شرکت‌های هواپیمایی از نظر من جفای در حق مردم است چراکه همه مردم از حمل‌ونقل هوایی استفاده نمی‌کنند. تا زمانی که در صنعت هوایی رانت وجود داشته باشد افراد متخصص و خبره نمی‌توانند خودشان را نشان بدهند؛ بنابراین باید بگذاریم این صنعت اقتصادش را خودش اداره کند.
به‌طور حتم این موضوع کاهش سفرهای هوایی را در پی خواهد داشت. آیا این موضوع چالش جدید برای این صنعت ایجاد نخواهد کرد؟
افرادی که مسافر واقعی هستند اگر نرخ بلیت یک مسیر به یک‌میلیون تومان هم برسد از این هواپیما استفاده خواهند کرد چراکه برای این افراد زمان اهمیت دارد، اما سایر مردم می‌توانند از سایر شقوق حمل‌ونقلی استفاده کنند. هواپیما باید مشتری خودش را داشته باشد، هرکس توان استفاده از حمل‌ونقل هوایی را داشته باشد از هواپیما استفاده خواهد کرد از همین‌رو دولت نباید به صنعت حمل‌ونقل هوایی یارانه بدهد.
این موضوعی که اشاره کردید با سیاست‌های وزارت راه‌وشهرسازی و سازمان هواپیمایی کشوری مبنی بر عمومی‌کردن حمل‌ونقل هوایی منافات دارد. نظر شما در این خصوص چیست؟
در کجای دنیا استفاده از هواپیما عمومی است؟ آیا در اروپا این‌گونه است؟ این آقایان اکثرا تحصیل‌کرده اروپا هستند نمی‌دانم چرا این سخنان را می‌گویند! در اروپا هم این‌گونه نیست که تمام مردم سوار هواپیما بشوند چراکه گزینه‌های دیگری برای حمل‌ونقل مردم وجود دارد.
معاون برنامه‌ریزی وزیر راه‌وشهرسازی در گفتگو با رسانه شما اعلام کردند که در سال ۹۶ که وضع صنعت حمل‌ونقل هوایی بسیار خوب بوده است تنها ۱۴ درصد سهم حمل‌ونقل هوایی در جابه‌جایی مسافر بوده، این موضوع بدان معناست که ۸۶ درصد جابه‌جایی‌ها از طریق ریل و جاده انجام شده است. چرا دولت نمی‌آید در ۸۶ درصد هزینه کند، چرا دنبال آن ۱۴ درصد است؟ به‌طور قطع در سال ۹۷ شاهد کاهش سهم حمل‌ونقل هوایی در جابه‌جایی مسافر خواهیم بود.
آینده صنعت هوایی را با ادامه این شرایط چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
قرار نیست شاهد دگرگونی خاصی در آینده صنعت هوایی باشیم چراکه با گذشت یک مدت موضوع استفاده قشری خاصی از مردم از هواپیما جا می‌افتد. به نظر من اگر دولت بتواند به مشکلات اقتصادی فائق بیاید و نرخ دلار ثبات پیدا کند صنعت حمل‌ونقل هوایی مشتری خودش را پیدا می‌کند و در این صورت هر شرکتی نمی‌تواند با ارائه خدمات بی‌کیفیت در این صنعت باقی بماند.
با سلام
نظر جناب ایلخانی کاملا درست است و دولت نه به شرکتها ارز بدهد و نه اینکه به نرخ بلیط کاری داشته باشد. طیاره یک وسیله لوکس است و باید هر کس سوارش میشود هزینه انرا پرداخت نماید.
با تشکر