◄ تکنولوژی، در خدمت توانمندسازی فرودگاه جدید استانبول

فرودگاه جدید استانبول در حدود ۳۰ کیلومتری شمال استانبول قرار دارد و با بهره‌برداری از آن فصل جدیدی در تاریخ هوانوردی ترکیه آغاز شده است و جهانیان شاهد شاهکار توسعه یکی از بزرگ‌ترین فرودگاه‌های جهان هستند.

به گزارش تین‌نیوز به نقل از سیتا، توسعه و ساخت این فرودگاه در چهار گام برنامه‌ریزی شده است و گام اول آن شامل افتتاح سه باند و یک پایانه مسافری به ظرفیت ۹۰ میلیون مسافر در سال است و در سال ۲۰۱۸فاز اول خاتمه و بهره‌برداری از آن آغاز شده است. ارشین انانکول می‌گوید که ظرفیت نهایی این فرودگاه توانایی پرواز به ۳۵۰ مقصد و با ظرفیت سالانه 200 میلیون مسافر در سال را خواهد داشت.

فارغ از اندازه وسیع فرودگاه جدید استانبول، فنّاوری و سیستم‌های جدید این فرودگاه توجه جهانیان را به خود جلب کرده است و راه‌حل‌های نوآورانه سبب افزایش جذابیت فرودگاه برای شرکت هواپیمایی و مسافران شده است.

با ارشین انانکول مدیر ارشد فناوری اطلاعات فرودگاه جدید استانبول در خصوص انتظارات، اولویت‌های کاری دو سال آینده صحبت شده است. ایده‌های زیادی برای طراحی و معماری فرودگاه مطرح شد ولی برای ساخت فرودگاهی بی‌همتا و بی‌رقیب ازنظر تکنولوژیک، ملاحظات کلیدی به‌منظور اطمینان از رشد آتی فرودگاه نیز بررسی شده است.

ساخت این فرودگاه یک پروژه بزرگ است و در چهار گام ساخته می‌شود و گام اول آن شامل بزرگ‌ترین پایانه مسافری و سه باند است و ظرفیت آن 90 میلیون مسافر است و دو گام بعدی شامل سه باند دیگر و دو پایانه مسافری دیگر است و ظرفیت سالانه در پایان گام دوم به 150 میلیون مسافر در سال خواهد رسید که این گام پیش از دستیابی به ظرفیت 200 میلیون مسافر در هدف نهایی و غایی پروژه است.

ازنقطه‌نظر فناوری اطلاعات ایده‌های فراوانی مطرح شد و برنامه‌ریزهای گسترده‌ای صورت پذیرفت تا نسبت به پایداری، امنیت و تاب‌آوری فناوری اطلاعات اطمینان حاصل شود؛ مهم‌ترین بخش، زیرساخت یک مرکز پردازش داده به مساحت 4000 مترمربع است که از طریق آن خدمات به مشتریان (مسافرها، ایرلاین‌ها، غرفه‌ها، سوخت‌گیری، خدمات زمینی و…) ارائه و مدیریت می‌شود. این مرکز دارای یک ساختمان جداگانه بوده که پیش از راه‌اندازی، این ساختمان از حیث رعایت استانداردها ممیزی و تائید شده است.

مرکز پردازش داده دارای گواهی‌نامه سطح سوم است و به‌منظور ارائه خدمات مجازی به مشتریان طراحی شده است و تمامی الزامات و نیازها به ارتباطات و فناوری اطلاعات برآورده می‌کند که شامل ارتباط لازم به‌منظور ارائه خدمات مسافری و کدهای رابط برنامه‌نویسی (API) که در راستای  هدف‌گذاری فرودگاه برای ارائه چنین خدماتی به تمام مشتریان خود است و آن‌ها با انتخاب این فناوری فعالیت‌های عملیاتی خود را اجرا و مدیریت می‌کنند.

ماه ژوئن آخرین‌مهلت قانونی قطعنامه 753 به‌منظور ردیابی و ثبت داده‌های جامه‌دان و بار همراه مسافر به پایان می‌رسد و فرودگاه جدید استانبول با سرمایه‌گذاری در سامانه‌های فرودگاهی موردنیاز خود را با این ضرب‌الاجل همگام کرده است. این سامانه از الزامات ارائه خدمات ردیابی جامه‌دان شرکت‌های هواپیمایی پشتیبانی می‌کند. فرودگاه جدید استانبول شرکت‌های هواپیمایی و شرکت‌های خدمات زمینی را ملزم به انطباق و رعایت قطعنامه 753 یاتا کرده است. قطعنامه 753 یاتا از شرکت‌های هواپیمایی می‌خواهد که ردیابی بار مسافران را در نقاط کلیدی سفر مهیا کند که این نقاط شامل پذیرش، حین سفر و رسیدن بار به مقصد است.

در روز افتتاح فرودگاه انطباق ایرلاین‌ها با قطعنامه 753 برنامه‌ریزی شده است و فرودگاه‌ خدمات زیرساختی موضوع ردیابی بار مسافر را به‌طور رایگان به ایرلاین ارائه می‌دهد و در این خصوص فرودگاه با شرکت سیتا (شرکت فناوری اطلاعات صنعت هوانوردی) همکاری کرده و می‌کند تا فرودگاه در یک سامانه هماهنگ و منسجم از ردیابی بار مسافر مطمئن شود و هم‌اکنون توانایی لازم جهت اجرای الزام خدمت به ایرلاین‌ها جهت اجرای قطعنامه 753 وجود دارد و برنامه‌ریزی لازم نیز انجام‌شده است.

بر این اساس فرودگاه به‌منظور اجرای قطعنامه 753 با ایرلاین‌ها و شرکت‌های خدمات زمینی گفت‌وگو و مشورت کرده است تا از اجرای قطعنامه 753 هم‌زمان در روز افتتاح و عملیاتی شدن فرودگاه مطمئن شود همچنین سیتا با بررسی روندهای فناوری اطلاعات در حوزه‌های مسافری نشان داد که انتظارات مسافران جهت دریافت اطلاعات چمدان و بار خود در مراحل مختلف سفر افزایش‌یافته است و فرودگاه قصد دارد در جای‌جای سفر امکان ردیابی بار مسافران را برای مسافران و مشتریان فراهم آورد و ایده محوری فرودگاه استانبول پیاده‌سازی مفهوم «از خانه تا گیت» است.

بر اساس قطعنامه 753، داده‌های ره‌گیری بار مسافر، اطلاعات در مورد مکان فعلی بار مسافر یا مدت‌زمان تحویل بار به مسافر ارائه می‌دهد و این به مسافران برای پیدا کردن بارشان کمک می‌کند. پیش‌ازاین فرودگاه اقداماتی جهت ارائه اطلاعات بار مسافر به مسافرهای خود از طریق اپلیکیشن موبایل انجام داده است و از طریق استفاده از کدهای واسط کاربری (API) امکان تبادل جهت راه‌گیری بار مسافر فراهم می‌شود و بدین منظور یک نقشه راه تدوین شد و بر اساس یک برنامه گام‌به‌گام پروژه پیشرفت خواهد و در سال 2018 خدمات فرودگاه استانبول مبتنی بر فناوری اطلاعات مربوطه و خدمات رهگیری بار را رونمایی خواهد کرد.

با رویکرد فناوری، چالش‌های کلیدی در پژوه منحصر به فرودگاه جدید استانبول شامل موارد زیر است:

• امنیت سایبری از مسائل مهم زندگی در عصر اطلاعات است و تأمین امنیت سایبری از اولویت اساسی فرودگاه جدید استانبول است و در این راستا یک مرکز امنیت سایبری برای حفاظت از سیستم در مقابل حملات و تهدیدات طراحی و پیاده‌سازی شده است و بدین منظور باهدف طراحی مرکزی پایش و پاسخ به حملات داخلی و خارجی یک گروه تخصصی تشکیل‌شده است. مرکز امنیت سایبری در سه سطح متفاوت خدمات ارائه می‌دهد که در سطح اول شرکت‌ها می‌توانند بر روی سامانه‌های فرودگاهی متعلق به خودشان نظارت کنند و در سطح دوم و سوم بهره‌برداران و ذینفعان فرودگاهی خودشان مسئول امنیت سایبری خواهند شد و فرودگاه چالش امنیت سایبری را جزء مسئولیت خود تعریف کرده است و می‌خواهد این خدمات را به مشتریان خود عرضه کند.

• چالش بعدی مدیریت خودروهای پارکینگ است. فرودگاه جدید استانبول بزرگ‌ترین پارکینگ اروپا با ظرفیت 4هزار خودرو است و مسافرین برای پیدا کردن خودروی شخصی‌شان با سختی و دشواری روبرو شوند و ممکن است جهت پیدا کردن خودروی مسافری سه تا چهار ساعت زمان را صرف کنند بنابراین فرودگاه درحال‌توسعه فناوری هوشمندی است که به مسافران جهت پیدا کردن محل خودروی‌شان کمک می‌کند. بدین منظور 4000 دوربین در داخل پارکینگ نصب‌شده است و مسافر در یک اپلیکیشن موبایلی شماره پلاک خودرو وارد می‌شود و از طریق مشخص بودن مکان دوربین‌ها و محل پارک خودرو از طریق موقعیت‌یابی مکان مسافر به هدایت و راهنمایی لازم و جهت‌یابی مناسب جهت شناسایی و رسیدن به خودروی شخصی‌اش انجام می‌شود.

• در سمت ایرساید (محوطه پرواز) فرودگاه، یک برج دیده‌بانی مجازی در محدوده رمپ (اپرون) استفاده خواهد شد که امکان نظارت بر بخش‌های ایرساید شامل نظارت بر توقف، نشست‌وبرخاست هواپیما و اتصال به گیت‌های مسافری است. این برج به عوامل و نهادهای اجرایی امکان نظارت با وسعت دید 360 درجه‌ایی بر روی فعالیت‌های در هرزمانی را فراهم می‌کند و امکان حل‌وفصل چالش و گره‌های فرودگاهی را به‌صورت مشارکتی فراهم می‌کند.

• اپلیکیشن‌های موبایلی در ارائه اطلاعات به مسافران و بهبود سفر آن‌ها اهمیت اساسی دارند. باشگاه مشتریان وفادار از اپلیکیشن موبایلی به‌منظور چگونگی ارتباط مسافران با خرده‌فروشان و فروشگاه‌های مواد غذایی و نوشیدنی نیز استفاده خواهند کرد و همچنین از طریق واقعیت مجازی تجربه خرید مسافران بهبود داده می‌شود. از دیگر عناصر کلیدی فناوری اطلاعات در فرودگاه، استفاده از اینترنت اشیاء است و از این طریق این امکان برای مسافران فراهم می‌شود که اطلاعات مرتبط با موقعیت مکانی متوجه شوند همچنین این امکان که در لحظه با توجه به مشخص بودن موقعیت مکانی مسافران، در صورت نیاز مسافرین به خدمات و کمک ضروری کارمندان فرودگاه فوراً به آن‌ها خواهند بشتابند.

• با استفاده از اینترنت اشیاء و داده‌های بزرگ (Big Data) مدیریت پیشگیرانه جریان حرکت مسافر در فرودگاه فراهم می‌شود و امکان نظم‌دهی به صفوف چک امنیتی؛ مهاجرت، و شناسایی و رفع موانع حرکتی سایر گلوگاه‌ها را تسهیل می‌کند و از طریق اپلیکیشن‌های موبایل امکان راهنمایی و راهبری مسافرین در فرودگاه‌ها فراهم شده است.

امکان تصمیم‌گیری مشارکتی در فرودگاه استانبول

برای فرودگاهی در اندازه فرودگاه جدید استانبول تصمیم‌گیری مشارکتی بسیار حائز اهمیت است و فرودگاه جدید استانبول به‌منظور پیاده‌سازی آن با شورای بین‌المللی فرودگاه‌ها همکاری می‌کند. این سامانه یک بستر نرم‌افزاری یکپارچه از داده‌ها و اطلاعات ایجاد می‌کند و این اطمینان را می‌دهد که کلیه ذی‌نفعان از داده‌های مشابه استفاده می‌کنند و استفاده یکسان از داده سبب افزایش کارآمدی عملیات می‌شود.

اولین گام پیاده‌سازی نظام تصمیم‌گیری مشترک توافق بین شرکت‌های هواپیمایی و سایر ذینفعان و مقامات هوانوردی است و بر اساس این توافق، نقشه راه توسعه و پیاده‌سازی نظام تصمیم‌گیری مشترک مشخص می‌شود و در مدت یک تا دو ماه آینده نیز یادداشت تفاهم تهیه و به امضاء طرفین خواهد رسید. گام بعدی جمع داده‌ها و اطلاعات از تمامی ذینفعان است تا بر اساس آن نیازها و فرایندهای کاری ذینفعان را شناسایی شود.

پس از تحلیل تمامی داده‌ها، فرودگاه بر روی استراتژی چگونگی همکاری با شرکت‌های هواپیمایی و سایر ذینفعان به توافق خواهد رسید و سطح دسترسی داده‌ها اعم از ارتباط با حیطه‌ی کاری آن نهاد و شیوه به اشتراک‌گذاری آن با عوامل و نهادی اجرایی تعریف خواهد شد و مسئولین فرودگاه از حالا تا زمان افتتاح بر روی این موضوع کار خواهند کرد.

ازنقطه‌نظر شناسایی ابزار و فناوری، فرودگاه با راه‌حل‌های سیتا آشنا است و از آن‌ها آگاهی کامل دارد و در حال مذاکره با سیتا برای پیاده‌سازی نظام تصمیم مشترک در فرودگاه جدید استانبول است.

فناوری کلیدی و نقش آن‌ها در فرودگاه جدید استانبول

تکنولوژی بلاک چین برای بهره‌برداری در حوزه مدیریت و جابجایی بار همراه مسافر کاربرد دارد و از طریق این تکنولوژی امکان شناسایی، تشخیص، مالکیت بار و به اشتراک‌گذاری اطلاعات آن به دیگر ذینفعان، شرکت خدمات پشتیبانی زمینی و شرکت‌های هواپیمایی وجود دارد.

همان‌طور که گفته شد اینترنت اشیاء خدمات متفاوتی را در سراسر فرودگاه ارائه می‌کند و ازنقطه‌نظر خدمات مسافری، فرودگاه از اینترنت اشیاء به‌منظور مدیریت صفوف استفاده می‌کند چراکه این فناوری فرودگاه را قادر می‌سازد که در لحظه به مسافران در خصوص زمان قرارگیری در صف چک امنیتی یا زمان رسیدن آن‌ها را به گیت اطلاع داده شود.

این اطلاعات به دو صورت «در لحظه» (Real Time) یا به‌صورت سوابق آماری جهت مدیریت و برنامه‌ریزی عملیات آتی استفاده می‌شود و به ایرلاین‌ها نیز جهت برنامه‌ریزی‌های آتی‌شان کمک می‌کند بنابراین فرودگاه این اطلاعات سامانه را به «ایرلاین‌های مستقر در فرودگاه»  از طریق کاربر واسط (API) ارائه می‌دهد و کیفیت اطلاعات مبادله شده با ایرلاین‌ها، مشابه سامانه مرکزی فرودگاه است.

حوزه دیگر موردنظر فرودگاه، شناسایی هوشمندانه مسیر هواپیما است. به‌وسیله هوش مصنوعی فرودگاه می‌تواند مفهوم هدایت و راهبری هواپیما مبتنی بر چراغ‌های مسیر تاکسی وی را توسعه و پیاده‌سازی کند و خلبانان با دنبال کردن نور جلوی هواپیما می‌تواند مسیر حرکت برخط‌های مسیر خزش دنبال کنند و محل توقف هواپیما را شناسایی کنند.

هوش مصنوعی شرایطی جهت تحلیل داده‌های بیشتر از سطح ایرساید را فراهم می‌کند و امکان ارائه دستورات مشخص و در لحظه جهت ارائه راهنمایی به نزدیک‌ترین گیت را ایجاد می‌نماید و از این طریق جریان ترافیک بهینه و ایمنی ارتقاء پیدا می‌کند.