چه کسی مجوز پرواز ایران ۱۴۰ را صادر کرد؟

همین چند روز پیش بود که سقوط آنتونوف 140 این سوال را در ذهن‌ها متبادر ساخت که چه کسی مجوز پرواز این هواپیما را صادر کرد؟ وزیر راه و ترابری سابق بارها از این هواپیما دفاع تمام قد کرده بود اما امروز برای شانه خالی کردن از مسئولیتی که زمانی مرتکبش شده می‌گوید: همه اینها حرف است و با خیال راحت تلفن را قطع کرد. به راستی چه کسی مسئول جان مردم است؟»
19 مرداد ماه سال 1393 یک فروند هواپیمای آنتونوف 140 که گفته می‌شود توسط ایران از روی یک هواپیمای اوکراینی شبیه‌سازی شده در حوالی شهرک آزادی سقوط کرد. منابع آگاه می‌‌گویند به محض پرواز این هواپیما به مقصد طبس در خراسان جنوبی، خلبان از نقص فنی آنتونوف 140 مطلع شده و در هنگام  بازگشت به فرودگاه مهرآباد سقوط می‌کند از سوی دیگر برخی معتقدند که این هواپیمای دو موتوره به محض پرواز دچار نقص فنی در یکی از موتورهایش شده و سقوط می‌کند.
 
به راستی چه فاکتورهای مهمی را می‌توان برای سقوط یک هواپیما برشمرد؟ آموزش، کوتاهی بخش فنی، تحریم، کوتاهی ایرلاین مورد نظر و عمر ناوگان کدامیک؟
 
همه کارشناسان و فعالان صنعت حمل و نقل هوایی ایران بر این باورند که ناوگان هوایی ایران فرسوده است و تحلیل‌های بسیاری برای این فرسودگی وجود دارد. از جمله این‌که تحریم‌ها ناوگان را از پا درآورده است یا دولت یارانه خود را از صنعت حمل و نقل هوایی ایران قطع کرده است.
 
می گویند مجوز این هواپیمای سقوط کرده (آنتونوف 140)، توسط سازمان هواپیمایی کشور و در دوران وزارت راه و ترابری سابق «حمید بهبهانی»، صادر شد و در زمان سکاندار سابق سازمان هواپیمایی کشور مجوز ارتقای تعداد نفرات این هواپیما از 25 نفر به 48 نفر داده‌ شده‌است. هرچند که پس از این ضایعه، هیچ‌یک از مسئولان دولت دهم این کوتاهی را نخواهند پذیرفت اما به تازگی باخبر شدیم که پس از شش سال  وزیر راه سابق می‌گوید: ما مخالف استفاده از هواپیمای ایران 140 در ناوگان مسافری کشور بودیم در حالی که پیش از این بارها قسم یاد کرده بود این هواپیما از لحاظ کیفیت و سیستم‌های مجهز از فوکر بهتر است.
 
 مجوز پرواز هواپیمای ایران 140 در ناوگان مسافری حمل‌ونقل هوایی کشور زمان وزارت حمید بهبهانی در دولت نهم مطرح شد و علی‌رغم هشدارهای فعالان صنعت هواپیمایی و مخالفت‌های شرکت‌های هواپیمایی این هواپیما مجوز پروزا گرفت.
 
حتی در آن زمان واکنش‌های منفی نسبت به استفاده از هواپیمای ایران 140 اوج گرفته بود، با این حال حدود شش سال قبل وزیر راه دولت محمود احمدی‌نژاد از ساخت هواپیمای داخلی که محصول مشترک ایران و اوکرین بود، سرسختانه دفاع کرد و درباره ایمنی هواپیمای ایران 140 اعلام کرد: «هواپیمای ایران 140 حتی از فوکر هم بهتر است و حاضرم کتبا بنویسم.»
 
بهبهانی هر وقت سخن از ایران 140 به میان می‌آمد به آن آب و تاب داده و حتی یک بار نیز در جمع خبرنگاران گفته بود: «از ابتدا طوری توی سر این هواپیما زده شد که من فکر می‌‏کردم این هواپیما نیست و گاری پرنده است. ولی به وحدانیت خدا این هواپیما از فوکر هم بهتر است.من خودم تاکنون بیش از 20 پرواز با این هواپیما انجام داده‌ام و کاملا هم از آن راضی هستم».
 
وزیر راه دولت محمود احمدی‌نژاد درباره اینکه چرا در زمان وزارتش به هواپیمای ایران 140 علی رغم مخالفت‌های شرکت‌های هواپیمایی و کارشناسان این صنعت مجوز داد؟ گفت: در زمان  هم من و هم سازمان هواپیمایی کشوری مخالف استفاده از هواپیمای ایران 140 بودیم. علی‌رغم فشارهایی که وجود داشت ما حاضر نبودیم از این هواپیما استفاده کنیم.اما مجبور به ارائه مجوز شدیم.»
 
وی   با بیان این‌که من هیچ قولی در مورد امنیت ایران 140 ندادم و حتی تائید نکردم گفت: «اینها حرفهایی است که در مورد من زده می‌شود اما صحیح نیست.»
 
وی در پاسخ به این سوال که چرا مجوز پرواز ناامن را به ایرلاین‌ها دادید در حالی که می‌دانستید از پرواز آزمایشی سربلند بیرون نیامده گفت: « این پرواز خیلی هم خوب بود و من از ارائه مجوز این هواپیما توسط سازمان هواپیمایی وقت اطلاعی نداشتم.»
 
بهبهانی درباره اینکه گفته بود ایران 140 هواپیمای ایمنی است و حاضر است کتبا بنویسید از فوکر هم بهتر است، تصریح کرد: بنده منظورم این نبود که این هواپیما از فوکر بهتر است. بلکه در مقایسه با توپولوف روسی گفتم.»
 
به گزارش CHN،‌ همه فعالان صنعت حمل و نقلی می‌دانند تائید مجوز پرواز یک هواپیما تنها از سوی سازمان هواپیمایی نیست و به دنبال گزارشاتی که به وزیر راه و شهرسازی داده می‌‌شود، در نهایت حرف آخر را وزیر می‌زند. لذا پس از این‌که آقای بهبهانی حاضر به قبول صحبت‌هایی که کرده بود نشد، تلفن را قطع کرد.
 
«محمد علی خانلری»، رئیس سابق سازمان هواپیمایی کشور در گفت وگوبا CHN، گفت: « اطلاعات زیادی نمی‌توانم ارائه دهم اما در این حد بدانید که در زمان وزارت آقای بهبهانی که من پستی در سازمان هواپیمایی کشور داشتم موضوع ارائه مجوز به آنتونوف 140 مطرح شد. من به مدت 3 ماه تیمی را عازم هسا کردم تا در این مورد بررسی‌های لازم به عمل آید اما متخصصان ما گفتند که هواپیمای مورد نظر مشکلات بسیاری دارد لذا من تمامی مشکلات را به صورت مکتوب به وزیر راه اعلام کردم؛ اما در نهایت وی صلاح دیدند که این هواپیما در خط پروازی مشغول به فعالیت شود.»
 
پس از این اظهار نظرات «مهدی ایرانمنش»، مدیر انجمن ملی پرواز ایران گفت: «باید مشکلات موجود در صنعت حمل و نقل هوایی ایران را ریشه‌یابی کرد تا بتوان از پس مشکل برآمد.»
 
او اضافه کرد: « فعلا به این سرعت در مورد هواپیمای سقوط کرده نمی‌توان اظهار نظر کرد چرا که هر صحبتی فقط در حد ارائه فرضیه است.»