◄ پدافند غیرعامل و ارتباط غیرقابل‌انکار آن با مفاهیم هوانوردی
راهکارهای پدافند غیرعامل نسخه اثربخش برای کاهش خسارات در بحران‌ها است و اجرای ضابطه‌مند آن، می‌تواند از وارد شدن آسیب‌های جدی به تجهیزات، تأسیسات حیاتی و تلفات انسانی جلوگیری کند.
علی لطفی* زیرساخت‌ها، محور فعالیت‌ها در بخش‌های مختلف کشور هستند و مراقبت از آن‌ها نیز از مهم‌ترین وظایف مدیران برای استمرار فعالیت‌ها و خدمات‌دهی است. این وظیفه به ویژه در شرایطی که تهدیدات پیچیده‌تر و متفاوت‌تر از همیشه است، بیشتر اهمیت خود را نشان می‌دهد و تلاش برای افزایش تحمل و تاب‌آوری زیرساخت‌ها در مقابل خسارات احتمالی رویدادها، راهبردی موفق برای مدیران محسوب می‌گردد.
یقیناً، نگرش نسبت به این موضوع بر افزایش ساختارها اولویت دارد و آموزش این مفاهیم، مدیریت بحران‌های احتمالی را نیز تسهیل می‌نماید.
باید باور عمومی برای مصون سازی دارایی ها در هر سیستمی اتفاق بیافتدکه نقش و سهم مدیران نیز بیش از هر زمان دیگری در این زمینه نمود یابد و بهترین ابزار برای توسعه این مفاهیم در مدیران و کارشناسان، آموزش و آگاهی دادن است تا جاییکه عباراتی مانند؛ رصد و پایش، هشدار دهی، تشخیص و تصمیم، کنترل، محافظت، پیشگیری، بازیابی و باز توانی منابع، بیشترین کاربری را در محاورات روزمره اداری مورداستفاده قرار گیرند.
راهکارهای پدافند غیرعامل نسخه اثربخش برای کاهش خسارات در بحران‌ها است و اجرای ضابطه‌مند آن، می‌تواند از وارد شدن آسیب‌های جدی به تجهیزات، تأسیسات حیاتی و تلفات انسانی جلوگیری کند. این راهکارها، بدون استفاده از اقدامات نظامی و صرفاً با بهره‌گیری از فعالیت‌های فنی و مدیریتی است. مکان‌یابی، اعلام خبر، پیشگیری، سازه‌های امن، واحدهای پشتیبان، آموزش، مانور و آمادگی و ... شاخصه‌های تلاش‌هایی به ظاهر کوچک، اما بسیار مهم و حیاتی برای بقاء زیرساخت‌ها در مواقع بحران هستند.
در پدافند غیرعامل همه نیروهای سازمان نقش مؤثری ایفا می‌کنند و مشارکت عمومی، ضریب اطمینان سیستم‌ها را در رعایت اصول پدافند غیرعامل بالا خواهد برد.
کسب امنیت پایدار در توسعه، تولید علم و ارتقاء دانش، کاهش آسیب‌پذیری‌ها در تهدیدات، دستیابی به زیرساخت‌های امن، ایجاد ساختار و عملیات تداوم خدمات‌رسانی در شرایط بحران، ارتقاء بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها، از مهم‌ترین دستاوردهای رعایت الزامات پدافند غیرعامل می‌باشند.
پرواضح است که هوانوردی با مفاهیم پدافند غیرعامل سازگاری دیرینه دارد و بسیاری از الزامات پدافند غیرعامل در ایجاد سامانه‌های هوانوردی، لحاظ گردیده‌اند. طرح‌های اضطراری در پروازها و فرودگاه‌ها، سامانه‌های پشتیبان، تعدد سیستم‌ها و حتی حضور کمک‌خلبان در پروازها و برخی موارد دیگر، مصادیق پدافند غیرعامل هستند که در هوانوردی رعایت می‌گردند. لیکن، تنوع تهدیدات در انواع بحران‌های احتمالی سایبری، کالبدی، زیستی، شیمیایی، تروریستی، اقتصادی و ... مدیران و مسئولان بخش‌های مختلف این صنعت را برای ایجاد زیرساخت‌های ایمن با هدف خدمت‌رسانی پایدار، ناگزیر به رعایت همه الزامات پدافند غیرعامل در اجرای طرح‌ها و پروژه‌ها می‌نماید که این، تفکر راهبردی برای بقاء در همه شرایط است.
*جانشین رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در مدیریت بحران و پدافند غیرعامل
