تاریخچه هواپیما ربایی در ایران و جهان
تین نیوز | اولین حادثه هواپیما ربایی جهان در سال ۱۹۳۰ و در آغاز جنگ سرد ، بین شرق و غرب به وقوع پیوست. در این حادثه انقلابیون پرو یک هواپیمای فوکر را به تصرف خود در آوردند تا بدین وسیله از کشور فرار کنند. موج عمده هواپیما ربایی از آگوست ۱۹۴۷ شروع و تا مارس ۱۹۵۳ ادامه داشت. ۵ سال بعد در سال ۱۹۵۸، موج دوم هواپیما ربایی شروع شد. آغاز این دوره هم زمان با به قدرت رسیدن کاسترو در کوبا بود. به گونه ای که طی مدت ۱۳ سال ، حدود ۲۵ هواپیما ربایی موفق و ۷ مورد ناموفق به وقوع پیوست. هدف بیشتر هواپیما رباها فرار از یک کشور کمونیستی به یک کشور غیرکمونیستی بود.
هواپیما ربایی در جهان
به طور کلی ۳۶۴ مورد هواپیما ربایی از سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۸۱ ، در جهان به وقوع پیوسته است که ۱۲۴ مورد آن در آمریکای شمالی ، ۱۰۳ مورد در آمریکای جنوبی ، ۸۳ مورد در اروپا ، ۴۰ مورد در آسیا و ۱۴ مورد در آفریقا اتفاق افتاده است. اولین حادثه انهدام هواپیما در تاریخ ۷ می سال ۱۹۴۹ ، هنگامی رخ داد که یک هواپیمای خطوط هوایی فیلیپین ، در جریان یک عملیات برنامه ریزی شده سقوط نمود. در این حادثه یک بمب ساعتی که توسط یک زن و مرد اجیر شده ، به قصد کشتن یکی از مسافرین در هواپیما جاسازی شده بود ، منفجر شد.
دومین حادثه انهدام هواپیما در تاریخ ۹ سپتامبر ۱۹۴۹ ، زمانی که یک هواپیمای 3- DC خطوط هوایی کانادا در فاصله ۴۰ مایلی منطقه کبک در حال پرواز بود ، به وقوع پیوست. بعد از این تاریخ از سال های ۱۹۷۱ تا ۱۹۹۱ ، به تناوب ، هواپیماهای کشوری مورد انهدام واقع شده اند. بیشترین تعداد انهدام هواپیما ۳۱ مورد بوده که در سال ۱۹۷۷ اتفاق افتاده است. از طرف دیگر حمله به فرودگاه های غیرنظامی و همچنین سایر تاسیسات مشابه ، در تاریخ هوانوردی جهان ، تا کنون باعث تلفات ، جراحات و خسارات زیادی شده است. قبل از ۲۸ دسامبر سال ۱۹۶۸ ، فرودگاه بین المللی بیروت ، به وسیله نیروهای رژیم اشغالگر قدس مورد
حمله قرار گرفت.
در فاصله سال های ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۸ ، موارد متعددی از هواپیما ربایی ، حمله به تاسیسات فرودگاه ها و هواپیماها اتفاق افتاد که عبارتند از :
۱- در تاریخ ۲ دسامبر ۱۹۸۴
یک هواپیمای ایرباس خطوط هوایی کویت که با ۱۶۱ سرنشین راهی کراچی بود ، توسط ۴ نفر فلسطینی در فرودگاه تهران ربوده شد. این راهزنان هوایی خواستار آزادی ۱۷ زندانی در کویت بودند. نیروهای ایرانی توانستند پس از ۶ روز هواپیما را به تصرف درآورند و گروگان ها را آزاد کنند.
۲- در تاریخ ۱۴ ژوئن ۱۹۸۵
بوئینگ 727 TWA که با ۱۵۳ نفر مسافر به سوی رم در پرواز بود ، به بیروت برده می شود. پس از ۱۷ روز یعنی در ۳۰ ژوئن ، با دخالت دولت سوریه ، تمام مسافران آزاد می شوند.
۳- در تاریخ ۲۳ نوامبر ۱۹۸۵
سه هواپیما ربا ، یک بوئینگ 737 شرکت هواپیمایی مصر را که با ۹۷ سرنشین راهی قاهره بود ، در فرودگاه مالت می ربایند. آنان خواهان حرکت به سوی لیبی یا تونس بودند. دو مسافر از پنجره هواپیما بیرون انداخته می شوند. پس از ۲۲ ساعت مذاکره یکی از واحدهای خبره مصر ، عملیات خود را آغاز می کند و هواپیما رباها مغلوب می شوند.
۴- درتاریخ ۲۵ دسامبر ۱۹۸۶
یک بوئینگ 737 خطوط هوایی عراق با ۹۱ مسافر توسط یک کماندو ربوده شد. هواپیما که در حال پرواز از بغداد به عمان بود در فرودگاهی در عربستان سعودی فرود آمد و در آنجا منفجر شد که در نتیجه ۶۲ نفر جان خود را از دست دادند.
۵- در تاریخ ۲۰ آوریل ۱۹۸۸
بوئینگ 737 خطوط هوایی کویت با ۱۱ سرنشین در مشهد (ایران) ربوده می شود. این ماجرا که ۱۶ روز به طول می انجامد ، سرانجام در الجزایر با ناکامی هواپیما ربایان به پایان می رسد.
۶- در تاریخ ۲۴ دسامبر ۱۹۹۴
چهار نفر الجزایری ، هدایت یک ایرباس 300- A را در فرودگاه الجزایر به دست می گیرند. روز ۲۶ دسامبر ، ایرباس از الجزیره بر می خیزد و در مارسی فرود می آید. نیروهای ضربت ژاندارمری فرانسه ، با حمله به داخل هواپیما ، مسافران را آزاد می کنند. در این عملیات ۴ هواپیما ربا کشته می شوند.
۷- در تاریخ ۲۱ ژوئن ۱۹۹۵
یکی از اعضای فرقه آئوم ، یک بوئینگ 747 ژاپنی را با ۳۶۵ سرنشین ، در فرودگاه هاکودات (شمال ژاپن) به تصرف در می آورد. او خواهان آزادی شوکوآساهارا ، رهبر فرقه آئوم است. ۱۶ ساعت بعد ، حمله نیروهای ژاپنی آغاز می شود و تمامی مسافرین بی هیچ آسیبی آزاد می شوند.
۸- در تاریخ ۲۶ اوت ۱۹۹۶
یک ایرباس 310- A شرکت هواپیمایی سودان که با ۱۹۹ مسافر از خارطوم به سوی عمان در پرواز بود ، توسط ۷ هواپیما ربای عراقی ربوده می شود و به فرودگاه استانستر (در شمال لندن) برده می شود. آنان پس از ۲۰ ساعت و بدون هیچ خشونتی تسلیم می شوند.
۹- در تاریخ ۲۳ نوامبر ۱۹۹۶
هواپیما ربایان اتیوپیایی ، یک بوئینگ خطوط هوایی اتیوپی در مسیر آدیس آبابا ، به نایرویی و آبیجان را بر فراز کنیا می ربایند. این هواپیما ، به علت کمبود سوخت در اقیانوس هند سقوط می کند.
۱۰- در تاریخ ۲۴ مه ۱۹۹۸
سه پاکستانی مسلح یک هواپیمای فوکر خطوط داخلی پاکستان را با ۲۹ مسافر ، می ربایند تا مخالفت خود را با آزمایش های هسته ای پاکستان در ایالت بلوچستان ابراز کنند. روز ۲۵ مه ، هواپیما ربایان در شهر حیدرآباد در ۱۶۰ کیلومتری کراچی دستگیر می شوند.
۱۱- در تاریخ ۱۲ آوریل ۱۹۹۹
چهار چریک ارتش آزادی بخش کلمبیا ، خلبان یک فوکر ۵۰ شرکت هواپیمایی آوانسای کلمبیا را وادار می کنند که در باند مخفیانه ای در شمال کشور فرود آید. آنان ۲۶ مسافر و خدمه را به جنگل سیمیتی می برند.
۱۲- در تاریخ ۲۴ دسامبر ۱۹۹۹
چهار هواپیما ربای مسلح ، کنترل یک ایرباس شرکت هواپیمایی هند را با ۱۹۲ سرنشین که ازکاتماندو (نپال) راهی دهلی نو بود ، به دست گرفتند. طی این حادثه ۴ نفر جان خود را از دست می دهند.
هواپیما ربایی در ایران
در زیر به تاریخ هواپیما ربایی در ایران اشاره خواهیم داشت. این هواپیما ربایی ها در بیشتر مواقع (مخصوصا در تاریخ قبل از انقلاب اسلامی) به عراق ختم می شدند.
۱- در تاریخ ۱۳۴۹/۰۳/۳۱ هجری شمسی
اولین هواپیما ربایی از ایران در این تاریخ به وقوع پیوست. در این روز ۳ نفر ایرانی ، یک هواپیمای جت مسافربری هواپیمایی ملی ایران را با تهدید مسلحانه ربوده و آنرا به عراق بردند و دولت عراق به آنها پناهندگی سیاسی داد.
۲- در تاریخ شهریورماه ۱۳۴۹ هجری شمسی
دومین هواپیما ربایی از ایران انجام گرفت و یک فروند هواپیمای مسافربری هواپیمایی ملی ایران توسط ۳ ایرانی به کشور عراق برده شد و ۳ هواپیما ربا از دولت عراق پناهندگی سیاسی گرفتند.
۳- در تاریخ دی ماه ۱۳۴۹ هجری شمسی
سومین هواپیمای مسافربری ایران توسط ۶ نفر ربوده و به عراق برده شد. هواپیما ربایان در عراق تحت تعقیب قرار گرفته و برای محاکمه به ایران منتقل شدند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، هواپیماربایی در ایران طی سال های ۱۳۵۸، ۱۳۶۲، ۱۳۶۳، ۱۳۶۴، ۱۳۶۵ و ۱۳۶۸ تکرار شد. آخرین هواپیماربایی در سال ۱۳۷۴ اتفاق افتاد. در این واقعه هواپیمای ساها در مسیر تهران - کیش ، توسط یکی از خدمه هواپیما ربوده شده و در فلسطین اشغالی به زمین نشست. دولت اشغالگر اسراییل در یک برنامه نمایشی مسافران را بعد از یک روز توقف آزاد نمود و با تشکیل یک دادگاه فرمایشی ، برای رباینده حکم ۱۵ روز حبس و اعطای پناهندگی صادر نمود.
همچنین موارد متعددی از هواپیماربایی به کشور ایران به وقوع پیوسته است که برخی از آنها عبارتند از :
۱- ربودن بوئینگ 737 خطوط هوایی عراق به ایران در سال ۱۳۵۳
۲- دومین مورد هواپیما ربایی به ایران در تاریخ ۱۳۵۸/۰۶/۰۹ از فرودگاه رم اتفاق افتاد. در این واقعه هواپیمای 8- DC آلیتالیا با ۱۲۹ سرنشین در مسیر تهران - بیروت - رم ، پس از برخاستن از فرودگاه رم ربوده و به تهران آورده شد.
هواپیما ربایی در تاریخ ۲ دسامبر ۱۹۸۴ - ایران - تهران
در تاریخ هوانوردی ایران تاکنون با مواردی از انهدام هواپیما روبه رو بوده ایم :
۱- در تاریخ ۱۳۶۱/۰۲/۱۳ هواپیمای حامل آقای بن یحیی ، وزیر امور خارجه الجزایر ، در مسیر پرواز به تهران ، مورد حمله رژیم عراق قرار می گیرد که در اثر آن کلیه سرنشینان هواپیما از بین می روند.
۲- در تاریخ ۱۳۶۴/۱۲/۰۱ یک فروند هواپیمای شرکت خدمات هوایی کشوری آسمان از نوع F-27 در حوالی اهواز با ۴۴ سرنشین مورد حمله موشکی هواپیمای جنگی عراق قرار گرفت و کلیه سرنشینان آن شهید شدند.
۳- در روز یک شنبه ۱۲ تیرماه ۱۳۶۷ (سوم ژوئیه ۱۹۸۸ میلادی) هواپیمای غول پیکر جت ایرباس 300- A شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران با ۲۹۶ سرنشین (با بیش از ۱۱۸ کودک و زن) از ملیت های مختلف (۱۵ نفر تبعه امارات متحده عربی ، ۱۰ نفر تبعه هند ، ۶ نفر تبعه پاکستان ، ۶ نفر تبعه یوگسلاوی ، یک نفر تبعه ایتالیا ، ۲۵۸ نفر تبعه ایران) و با شماره پرواز ۶۵۵ و علامت ثبت EP- IB ، در مسیر بندرعباس - دبی ، از طریق راه هوایی بین المللی A-59 و در ارتفاع ۱۴۰۰ پا ، هدف دو فروند موشک (اس- ام) پرتاب شده از سوی ناوگان فوق مدرن وینسنس آمریکای جنایتکار قرار گرفت و در آب های خلیج فارس سقوط کرد.
