◄ تعرفه واردات خودروی هایبرید؛ هیاهو بر سر هیچ

سعید قصابیان* : دو خودرو از یک شرکت خودروسازی با پلتفورم و بدنه و اتاق و گیربکس و موتور درون‌سوز مشابه ( تکنولوژی، حجم موتور و قدرت و نسبت تراکم و به‌ویژه نرخ مصرف و . . . . مشابه ) را در نظر بگیرید. در نظر بگیرید که یکی از موتورها درون‌سوز است و دومی هایبرید(1) ( از نوعی که هم اکنون در کشور وجود دارد) و از موتور درون‌سوز برای شارژ باتری استفاده می‌کند(2). در اولی همه قدرت تولید شده در موتور درون سوز به طریق مکانیکی به چرخ‌ها منتقل می‌شود. در دومی بخشی از قدرت به طریق مکانیکی و بخش دیگری از قدرت به واسطه باتری و موتور الکتریکی به چرخ‌ها منتقل می‌شود(3).

همانطور که ملاحظه می‌شود منشا شارژ باتری، موتور درون سوز است. حال چطور می‌توان ادعا کرد که این خودروی هایبرید نسبت به موتور درون‌سوز آلایندگی کمتری دارد؟ مگر منشا شارژ باتری، موتور درون‌سوز نیست؟ خودرو چه در مود الکتریکی باشد و چه در مود مکانیکی، قدرت قبلاً در موتور درون‌سوز تولید شده و هوا را آلوده کرده است. تنها مزیت این خودروها در کاهش آلودگی این است که می‌توان شارژ باتری با موتور درون‌سوز را در مناطق کمتر آلوده شهر انجام داد و در مناطق مرکزی و متراکم شهر از مود الکتریکی استفاده کرد. بدیهی است که تاثیر این اقدام بسیار محدود است.  

تفاوت دیگر امکان بازیابی انرژی در خودروهای هایبرید( و البته برقی ) است. در هنگام ترمز و یا قرار گرفتن در سرازیری امکان بازیافت انرژی در سیستم الکتریکی وجود دارد. اما از آنجا که پیشرانه اصلی همچنان سوخت فسیلی است و تنها در سرعت‌های پایین و در آغاز حرکت و در مناطق متراکم شهر می‌توان با اتکای کامل به مود الکتریکی حرکت کرد تاثیر این ویژگی نیز محدود است.

نوع دیگری از خودروهای هایبریدنیز عرضه شده‌اند که منشاء شارژ باتری آنها در بیرون از خودرو است و باتری - مستقل از موتور درون‌سوز - از یک منبع الکتریکی بیرونی تغذیه می‌شود. هنگامی‌که خودرو در مود الکتریکی قرار دارد آلایندگی وجود ندارد و تنها در هنگامی‌که خودرو در مود مکانیکی قرار دارد موتور درون سوز کار کرده و آلودگی ایجاد می‌کند.این نوع هایبرید می‌تواند که کاهش آلودگی کمک کند. این نوع خودرو در کشور وجود ندارد چون هنوز امکانات شارژ از بیرون در کشور نصب نشده است.

البته پیشروان تولید خودروهای الکتریکی و هایبرید در حال جدال بر سر این هستند که سیستم‌های شارژ از بیرون خود را به کرسی بنشانند ( استاندارد کنند) و رقبا را ناچار به تبعیت از سیستم خود کنند. پیروزی در این رقابت بسیار با ارزش است زیرا خودروهای تمام برقی آینده نیز از سیستم‌های شارژ از بیرون استفاده خواهند کرد.

خودروهای هایبرید موجوداتی موقت بوده و تنها در این دوره زمانی که هنوز خودروهای تمام الکتریکی گران هستند در بازار جولان می‌دهند. با توسعه و عمومیت یافتن خودروهای الکتریکی این تکنولوژی در آینده نزدیک منسوخ خواهد شد(4)،  یکی از دلایل آن، تاثیر ناچیز این نوع خودرو ( هایبرید نوع اول) در کاهش آلودگی هوا است.

سوال: با علم به اینکه هایبردهای وارداتی تاثیر کمی بر کاهش آلودگی هوا دارند، این همه هیاهو بر سر تعرفه  واردات خودرو هایبرید برای چیست؟ آیا اصولاً کاهش آلایندگی توجیه مناسبی برای واردات این خودروها است؟ آیا لازم است شرکت‌های دولتی که به ورود این خودرروهای هایبرید اقدام کرده‌اند شعار هوای پاک را بر روی آنها حک کنند؟ 

پانویس‌ها:

1- خودروی هایبرید یا ترکیبی به خودرویی اطلاق می‌شود که از بیش از یک منبع برای تولید قدرت استفاده می‌کند.