◄ لجستیک چرخه گندم و آرد
برنامه‌ریزی حمل و جابه‌جایی گندم مازاد بر نیاز استان‌های تولید کننده به استان‌های مصرف کننده و همچنین ذخیره‌سازی در فصل خرید تا زمان حمل از بحث‌های اساسی ساختار لجستیک گندم در کشور است.
وبلاگ محمد حجارزاده: به طورکلی هدف اصلی در طول انبار کردن و ذخیره‌سازی حفظ کمیت و کیفیت گندم تا زمان مصرف است کما اینکه در دوران باستان پیامبری مثل حضرت یوسف از ابزاز ذخیره‌سازی به منظور سیاست مدیریتی خود در اداره امور کشور نیز استفاده کرد.
در زمان ذخیره‌سازی باید خواص اصلی دانه حفظ شده و از تغییر آن جلوگیری شود لذا ضروری است تا رطوبت، دما، آلودگی به آفات انباری و فعالیت درونی گندم که یک ساختار زنده است کنترل شود. بسیاری از عوامل به خصوص حشرات، کپک‌ها، رطوبت و حرارت، کیفیت گندم را طی مدت ذخیره‌سازی مورد تهدید قرار می‌دهند. لذا ذخیره‌سازی موثر در مراکز ذخیره‌سازی استاندارد مولفه جدی و مهم در حفظ کیفیت گندم و در نهایت کیفیت نان قلمداد می‌شود.
از مجموع کل ظرفیت مراکز ذخیره‌سازی کشور(14.5) میلیون تن، حدود 6 میلیون تن، معادل 41 درصد، متعلق به بخش دولتی و حدود 8.5 میلیون تن، معادل 59 درصد، متعلق به بخش خصوصی است.
در بخش دولتی بیشترین نوع ذخیره سازی با 44 درصد مربوط به سیلو بتونی و کمترین آن با 5 درصد مربوط به سیلوی فلزی است.
در بخش خصوصی وضعیت کاملا برعکس است بیشترین نوع ذخیره‌سازی با 45 درصد مربوط به سیلو فلزی و کمترین آن با 4 درصد مربوط به سیلوی بتونی است (احداث سیلوی فلزی با استقبال بخش خصوصی همراه بوده است که میتواند به دلیل هزینه بالا و زمانبری احداث سیلوی بتونی باشد).
البته از لحاظ کیفیت نگهداری گندم تفاوت‌هایی بین سیلوهای فلزی و بتنی وجود دارد و هریک دارای معایب و محاسنی است که در این بخش از پرداختن به آن صرف نظر می‌کنم.
تولید؛ برداشت و به تبع آن توزیع ﮔﻨﺪﻡ داخلی تابع شرایط اقلیمی و ﻓﺼﻠی ﺑﻮﺩه و زمان یکسانی ﻧﺪﺍﺭﺩ ولی ترتیب و توالی استان‌ها از این حیث مشخص و برنامه‌ریزی منطقه‌ای را می‌طلبد. ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ بحث ﺗﻮﺯﻳﻊ گندم ﻧﻴﺎﺯﺑﻪ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﻭ ﺍﻫﺮﻡﻫﺎیی ﺟﻬﺖ ﻳﻜﺴﺎﻥﺳﺎﺯی ﭼﮕﺎﻟی ﻭﺭﻭﺩی ﺑﺎ ﭼﮕﺎلی ﺧﺮﻭجی ﺩﺍﺭﺩ. حمل‌ونقل و ﺫﺧﻴﺮﻩﺳــﺎﺯی در این زمینه ﺩﻭ ﻧﻘﺶ ﻛﻠﻴﺪی ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﺩﺍﺭﻧﺪ:
1- ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻭﺭﻭﺩی ﻭ ﺧﺮﻭﺟی
2- ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻭ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮل
وضعیت کشور از حیث تولید بدین‌گونه است که برخی از استان‌ها دارای تولید گندم مازاد بر نیاز هستند. استان‌های خوزستان، فارس، لرستان، همدان، کرمانشاه، ایلام، کردستان، آذربایجان‌های غربی و شرقی، اردبیل، قزوین و مرکزی تولید کننده و به‌غیر از استان گلستان در شمال کشور بقیه استان‌ها نیازمند دریافت گندم هستند و یقینا برنامه‌ریزی حمل و جابه‌جایی گندم مازاد بر نیاز استان‌های تولید کننده به استان‌های مصرف کننده و همچنین ذخیره‌سازی در فصل خرید تا زمان حمل از بحث‌های اساسی ساختار لجستیک گندم در کشور است.
برای طراحی شبکه لجستیک گندم نیاز به اطلاعاتی در خصوص:
1. میزان تولید هر استان
2. میزان مصرف هر استان
3. ظرفیت ذخیره‌سازی استان‌ها
4. هزینه‌های حمل‌ونقل
5. هزینه‌های انبارداری
6. نوع حمل نقل ( ریلی و جاده‌ای)
7. ظرفیت ناوگان استان‌ها و... است.
