تحلیل یک حادثه؛ چه بر سر پرواز شماره ۲۴۳ خطوط هوایی Aloha آمد؟

بیست و هشتم آپریل سال ۱۹۸۸ میلادی می‌باشد. قرار است یک فروند هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ متعلق به خطوط هوایی Aloha با ۸۹ مسافر و ۶ کادر پروازی فرودگاه بین المللی هیلو واقع در ایالت هاوایی را به مقصد فرودگاه بین المللی هونولولو ترک نماید. این مسیر پروازی ۳۵ دقیقه‌ای دائماً توسط هواپیماهای خطوط هوایی Aloha در حال طی شدن می‌باشد چرا که هر دو فرودگاه مبدا و مقصد در میان جزیره بوده و سفر با هواپیما بهترین و سریعترین گزینه برای مسافرین می‌باشد. کاپیتان پرواز خلبان رابرت شورنستیمر از خلبانان با تجربه خطوط هوایی Aloha به حساب می‌آید. کمک خلبان مادلین تامپکینز نیز یکی از خلبانان خانم این شرکت هواپیمایی است. مسافرین سوار هواپیما شده و بر روی صندلی‌های خود قرار می‌گیرند. خلبانان دستورالعمل‌های لازم پیش از انجام پرواز را انجام داده و پس از کسب مجوز از سوی برج مراقبت فرودگاه هیلو پرواز خود را آغاز می‌کنند. هواپیما در مسیر پروازی خود به سمت فرودگاه هونولولو در ارتفاع ۲۴ هزار پایی قرار می‌گیرد. مهمانداران از جایگاه های مخصوص خود بلند شده و آغاز به پذیرایی از مسافرین می‌کنند. حدود ۲۰ دقیقه از فرآیند پرواز گذشته و هواپیما نیمی از مسیر را طی کرده است که ناگهان انفجاری مهیب در بخش جلویی هواپیما باعث جدا شدن حدود ۳۵ متر مربع از سقف و بدنه هواپیما می‌گردد. به علت فشار بالای هوای داخل کابین نسبت به محیط خارجی، نیروی مکش شدیدی به وجود آمده که باعث معلق شدن وسایل و چمدان های مسافرین می‌گردد.

(به علت اینکه با افزایش ارتفاع، چگالی و فشار هوا کاهش می‌یابد لذا غلظت اکسیژن وارد شده به ریه افراد در هر تنفس کاهش یافته که این امر با مرور زمان می‌تواند حتی باعث بیهوشی و مرگ فرد گردد، لذا هواپیماها از سیستمی به نام فشرده کننده هوا استفاده می‌کنند که هوای داخل کابین را فشرده نموده و چگالی آن را حدوداً به چگالی هوای موجود در زمین می‌رساند. پس از فشرده سازی هوا با توجه به اینکه فشار داخل کابین بسیار بیشتر از فشار محیط خارجی هواپیما می‌شود لذا به وجود آمدن کوچکترین روزنه به بیرون، همانند یک بادکنک می‌تواند باعث انفجار و تخلیه شدید هوای پرفشار به سوی هوای کم فشار گردد).

ترس و وحشت سرنشینان را فرا گرفته است. مهمانداران که در راهروی هواپیما مشغول پذیرایی بودند بر روی زمین افتاده و صندلی مسافرین را محکم گرفته اند تا به بیرون از هواپیما پرتاب نشوند. مسافرین ردیف‌های جلویی به شدت ترسیده اند چرا که بدنه هواپیما در آن قسمت ها از جای کنده شده و باد با سرعتی بسیار شدید در حال برخورد به صورت آنها می‌باشد به گونه ای که تنفس کردن را برای آنان مشکل کرده است. خلبانان ماسک های اکسیژن را سریعاً بر روی دهان گذاشته اند. آنها می‌دانند که باید هرچه سریعتر ارتفاع هواپیما را کاهش دهند چراکه فشار و چگالی هوا در ارتفاع ۲۴ هزار پایی بسیار پایین بوده و ظرف مدت چند دقیقه تمامی مسافرین از پای در خواهند آمد، به خصوص مسافرین ردیف‌های جلویی که به علت جدا شدن سقف و بدنه هیچ گونه ماسک اکسیژنی را ندارند تا استفاده نمایند. خلبانان اعلام وضعیت اضطراری نموده و درخواست اطلاعات نزدیکترین فرودگاه جهت انجام فرود اضطراری را می‌کنند. مامور واحد کنترل ترافیک هوایی به خلبانان پرواز شماره ۲۴۳ اعلام می‌دارد که باند شماره ۲ فرودگاه کاهولوی جهت انجام فرود اضطراری آماده می‌باشد. قسمت جلویی هواپیما کمی به سمت پایین خم شده است و هر لحظه امکان دو نیم شدن هواپیما در آسمان وجود دارد. هواپیما به ارتفاعات پایین رسیده و هوا برای سرنشینان قابل تنفس شده است. خلبانان دستورالعمل‌های لازم پیش از انجام فرود اضطراری را انجام می‌دهند. خلبانان اقدام به باز کردن چرخ های هواپیما کرده اما به نظر می‌رسد که چرخ دماغه هواپیما باز نشده است چرا که چراغ نشان دهنده باز و قفل شدن این چرخ روشن نگردیده است. خلبانان این مسئله را با مامور واحد کنترل ترافیک هوایی در میان گذاشته و درخواست فراهم نمودن تمامی امکانات زمینی اعم از آتش نشانی و پزشکی می‌نمایند. انجام فرود بدون چرخ دماغه با توجه به از دست رفتن بخشی از بدنه هواپیما در قسمت جلویی آن می‌تواند باعث دو نیم شدن هواپیما در هنگام تماس هواپیما با باند فرودگاه و بروز یک فاجعه گردد.

هواپیما به نزدیکی فرودگاه کاهولوی می رسد. آتش نشانان به وسیله دوربینی هواپیما را از دور زیر نظر می‌گیرند. در هنگام نزدیک تر شدن هواپیما آتش نشانان متوجه می‌شوند که چرخ دماغه هواپیما باز می‌باشد لذا سریعاً این خبر به خلبانان پرواز شماره ۲۴۳ مخابره می‌گردد. با تلاش فراوان هواپیما به نزدیکی باند شماره ۲ رسیده و خلبانان اقدام به انجام فرود بر روی این باند می‌کنند. هواپیما با موفقیت فرود آمده و بر روی باند می‌ایستد. نیروهای کمکی به سرعت خود را به هواپیما رسانده و سرنشینان فوراً تخلیه می‌شوند. تمامی سرنشینان پرواز زنده مانده اند اما خبری از سر مهماندار پرواز نیست. کلارابل لنسینگ یکی از با سابقه ترین مهمانداران خطوط هوایی Aloha با سابقه ۳۷ سال پرواز ناپدید شده است. به نظر می‌رسد مکش شدید به وجود آمده در هنگام انفجار باعث پرتاب شدن این مهماندار به بیرون از هواپیما گردیده است. مأموران هیئت ملی ایمنی حمل و نقل ایالات متحده موسوم به ان تی اس بی سریعاً به محل حادثه اعزام می‌گردند.

  چرا باید قسمتی از بدنه یک هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ از آن جدا گردد؟ این سوالی است که در ذهن بازرسان وجود دارد. بازرسان می‌خواهند بدانند که چگونه پس از جدا شدن بخشی از بدنه هواپیما ساختار آن همچنان یکدست باقی مانده و به دو نیم تقسیم نشده است؟

 بازرسان به این نتیجه می‌رسند که رشته های فلزی موجود در کف هواپیما باعث متصل نگه داشته شدن بخش دماغه و بخش عقبی هواپیما شده است. با بررسی سوابق پروازی هواپیما بازرسان احتمال می‌دهند که به علت پرواز های پی در پی و کوتاه این هواپیما در این مسیر پروازی، بدنه هواپیما به علت فشار هوا دائماً تحت فشار بوده است. بازرسان متالورژی پس از بررسی قطعات به جای مانده از بدنه هواپیما متوجه وجود ترک های بسیار باریکی در اطراف سوراخ هایی که پین ها در درون آنها قرار می‌گیرند می‌شوند.

در حقیقت جهت چسباندن صفحات مختلف بدنه هواپیما به یکدیگر از چسب هایی بسیار قوی به نام اپوکسی استفاده می‌شود با این هدف که فشاری که می‌خواهد دو پوسته را از هم جدا کند به چسب و نه به پین ها وارد گردد. اما بررسی بازرسان نشان از این واقعیت دارد که این چسب در بخشی از بدنه که از هواپیما جدا شده بود به علت وارد آمدن فشار بسیار بالا از بین رفته و از آن پس نیروی شدیدی به پین ها وارد آمده بود به طوری که با مرور زمان باعث ایجاد ترک و در نهایت جدا شدن بخش بزرگی از بدنه هواپیما گردیده بود. بازرسان به این نتیجه می‌رسند که کیفیت بازرسی و تعمیر و نگهداری هواپیماها توسط خطوط هوایی Aloha به درستی صورت نمی‌گرفته است، لذا هیئت ایمنی حمل و نقل ایالات متحده امریکا، خطوط هوایی Aloha را به علت سهل انگاری در انجام بررسی‌های فنی مناسب و همچنین اداره کل هوانوردی فدرال امریکا را به علت وضع نکردن قوانینی سختگیرانه مقصر اعلام نموده و از مقامات عالی رتبه درخواست می‌نماید تا هر چه سریعتر نسبت به تصویب این گونه قوانین اقدام نمایند.