◄ درس‌های سیل اخیر برای شناسایی پهنه‌های ناپایدار
مطالعات ما در خصوص سیل‌های اخیر نشان‌دهنده این است که ما نیازمند تهیه یک بانک زمین-لغزش به منظور شناسایی پهنه‌های ناپایدار هستیم.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در نشست تخصصی «درس‌هایی از سیل‌های اخیر در حوزه راه، ساختمان و شهرسازی» با تاکید بر اینکه سیل برخلاف زلزله یک حادثه پرتکرار و مخاطره‌آمیز است، گفت: مطالعات ما در خصوص سیل‌های اخیر نشان‌دهنده این است که ما نیازمند تهیه یک بانک زمین-لغزش به منظور شناسایی پهنه‌های ناپایدار هستیم.
شکرچی‌زاده گفت: سامانه‌های بارشی که از روزهای آخر سال گذشته در کشور فعال شد، استان‌های مختلفی را درگیر کرد که تاثیرات مثبتی بر اکوسیستم آبی کشور گذاشت و موجب شد تا پاسخ مناسبی به چالش کم آبی کشور ارائه شود.
وی در عین حال افزود: اما در مقابل، این سیلاب خسارات زیادی بر زیر ساخت‌ها و اراضی کشور و همچنین سازه‌ها و ابنیه‌های مسکونی وارد کرد و در این راستا مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با دستور وزیر راه، اقدامات جدی را در این زمینه انجام داده است. به گونه‌ای که تیم‌های تحقیقاتی ما به استان‌های سیل زده اعزام شدند.
رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در ادامه با تاکید بر اینکه سیل اخیر فرصت بی‌بدیلی برای محققان کشور ایجاد کرد، در این رابطه یادآور شد: این سیل اخیر، کشور را تبدیل به یک آزمایشگاه بزرگی کرد تا عملکردهای سازه‌هایی همچون پل‌ها، جاده‌ها و ریل‌ها تحت آزمون واقعه قرار گیرد و عملکرد آنها بررسی شود.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به تخریب بیش از ۷۰۰ سازه مسکونی و زیرساختی و ۱۲ هزار کیلومتر راه و یکصد واحد مسکونی، خاطر نشان کرد: این میزان آسیب‌دیدگی نشان دهنده این است که مهندسی کشور در معرض یک آزمون بزرگ قرار داشته است و اینکه آیا ما سرافرازانه از این آزمون خارج شده‌ایم یا خیر، در این نشست مورد بررسی قرار می‌گیرد.
شکرچی‌زاده با اشاره به مطالعات انجام شده در سیل اخیر کشور، اظهار کرد: این بررسی‌ها نشان‌دهنده این است که کشور در بخش ابنیه از رویکرد استانی به رویکرد حوضه آبریز تغییر یابد، چرا که مطالعات ما نشان داد که مدیریت استانی جوابگوی نیازهای کشور در زمان بروز مخاطرات نیست.
وی با تاکید بر اینکه سیلاب‌ها دارای دوره بازگشت هستند، در این رابطه خاطر نشان کرد: ایجاد راه‌آهن بر اساس ارزیابی‌های ریسک و پهنه‌بندی ریسک سیلاب‌ها صورت می‌گیرد و باید مدیریت سیلاب‌ها در این زمینه مورد ارزیابی قرار گیرد.
این محقق با تاکید بر ضرورت مستندسازی حادثه سیلاب در کشور، افزود: در بخش ژئوتکنیک نیز ما نیازمند ایجاد یک بانک زمین لغزش هستیم تا نقاط پهنه‌های ناپایدار در آن شناسایی شود.
وی با تاکید بر رعایت حریم راه‌ها، گسل‌ها و رودخانه‌ها، یادآور شد: این در حالی است که ما به دلیل بی‌توجهی به حریم رودخانه‌ها موجبات تسریع لغزش را در برخی از نقاط کشور فراهم کرده‌ایم. علاوه بر این ما با برداشت بی‌رویه ماسه و شن از بستر رودخانه‌ها مواجه هستیم که این امر به ناپایدار کردن رودها منجر شده است.
رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین بر ضرورت تهیه آیین‌نامه مقاوم سازی سازه‌ها در برابر سیلاب‌ها، تاکید کرد و در این باره اضافه کرد: در حال حاضر بسیاری از شهرهای کشور در معرض آسیب‌های ناشی از سیل قرار دارند، ولی این در حالی است که شهرهای باستانی کشور در برابر مخاطرات سیل در امان مانده اند که این امر نشان دهنده آن است که نیاکان ما به موضوع سیل توجه داشته‌اند. بسیاری از پل‌هایی که آنها ساخته‌اند، عملکرد بهتری نسبت به پل‌های ساخته شده در عصر حاضر داشته است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود خاطر نشان کرد: ارزش دارایی‌های عمومی و زیر ساخت‌هایی همچون پل، راه‌آهن بالغ بر هزار میلیارد تومان است که این سرمایه عظیمی است که بر اساس یک بررسی لازم است که سالانه یک درصد از این میزان ارزش صرف جلوگیری از سیلاب‌ها شود، ولی آسیب‌های اخیر ناشی از سیل نشان داد که باید دو درصد از این میزان برای مقابله با حوادث ناشی از سیل هزینه شود.
شکرچی‌زاده همچنین با اشاره به اینکه ۹۷ درصد از بیمارستان‌های کشور تاب‌آوری لازم را ندارند، در این باره خاطر نشان کرد: به نظر می‌رسد که به جای ساخت بیمارستان‌های جدید نسبت به مقاوم‌سازی بیمارستان‌های موجود در کشور اقدام شود.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: در حال حاضر در دانشگاه‌ها ما به مهندسان آموزش کمتری برای مقاوم سازی ارائه می‌دهیم، در حالی که باید به جای هدایت مهندسان به سمت ساخت و سازهای جدید آنها را به سمت مقاوم‌سازی سازه‌های موجود هدایت کنیم.
وی سیل را یک رخداد گسترده و پرتکرار و آسیب‌زننده توصیف کرد و یادآور شد: در مخاطراتی همچون زلزله زمانی که یک زلزله با بزرگای زیاد در منطقه‌ای رخ می‌دهد، ده‌ها سال طول می‌کشد تا انرژی زمین مجدداً متمرکز شود، ولی در سیل ما همواره باید انتظار رخ دادن آن را داشته باشیم، به گونه‌ای که باید انتظار داشت در سال‌های آتی سیل‌هایی با شدت بیشتر رخ دهد.
