گزارش ژئوفیزیک از زلزله اخیر/ معرفی زلزله های تاریخی کرمانشاه

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از مرکز لرزه نگاری موسسه ژئو فیزیک دانشگاه تهران، شبکه های لرزه نگاری وابسته به مرکز لرزه نگاری کشوری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران ساعت ۲۱:۴۸ روز یکشنبه مورخ ۱۳۹۶/۰۸/۲۱ زمین لرزه ای با بزرگی ۷.۳ حوالی شهر ازگله واقع در استان کرمانشاه ثبت و تعیین مکان کرد.

جدول ۱.مختصات رومرکز زمین لرزه ۷.۳ ازگله کرمانشاه، گزارش شده توسط مرکز لرزه نگاری کشوری (irsc) و سایر مراکز

شکل ۱.مرکز زمین لرزه ۷.۳ ازگله کرمانشاه، گزارش شده توسط مرکز لرزه نگاری کشوری (IRSC) وسایر مراکز (ناحیه کرم رنگ بخش غربی استان کرمانشاه را نشان می دهد)

همانطور که در این جدول و شکل ۱ مشاهده می شود دیگر مراکز نیز زمین لرزه اصلی را علی رغم پراکندگی در گزارشات اولیه، پس از بررسی های تکمیلی در داخل ایران تعیین محل کردند.

آمار زمین لرزه های ثبت شده در مرکز لرزه نگاری کشوری نشان می دهد که این زمین لرزه تا ساعت ۱۶:۳۰ روز دوشنبه مورخ ۱۳۹۶/۰۸/۲۲ با ۱۴۸ پس لرزه همراه بوده است. آمار کلی این زمین لرزه ها در جدول ۲ آورده شده است.

این زمین لرزه در حوالی شهرهای ازگله، تازه آباد و سر پل ذهاب و در حدود ۱۲۰ کیلومتری شهر کرمانشاه در استان کرمانشاه و در پهنه لرزه زمین ساختی زاگرس رخ داده است. در بین نواحی لرزه خیر فلات ایران، کمربند چین- گسل زاگرس به عنوان قسمتی از کمربند کوه زایی آلپ- هیمالیا، یکی از جوانترین و فعال ترین زون های برخوردی زمین است.

این زون فعال که مرز شمال شرقی صفحه عربستان را تشکیل می دهد، روی پی سنگ دگرگونی پرکامبرین قرار گرفته و جنوب غربی ایران، شمال عراق، شرق ترکیه و شمال سوریه را در بر می گیرد.

اکثر زمین لرزه های زاگرس در عمق کمتر از ۲۰ کیلومتر روی می دهند. این زمین لرزه ها، غالباً مرتبط با گسل های راندگی هستند که توسط چین ها و رسوبات بالایی پوشیده شده است. گسل های اصلی زاگرس در منطقه وقوع زمین لرزه، گسل زاگرس مرتفع (HZF) و گسل پیشانی (یا جبهه) کوهستان زاگرس (MFF) است.

جدول ۲. آمار زمین لرزه های رخ داده (پیش لرزه ها، زمین لرزه، اصلی و پس لرزه ها) از ساعت ۲۱:۰۵ مورخ ۱۳۹۶/۰۸/۲۱ الی ساعت ۱۶:۳۰ مورخ ۱۳۹۶/۰۸/۲۲.

شکل ۲: توزیع مکانی رومرکز زمین لرزه ۷.۳ ازگله کرمانشاه به همراه پیش لرزه ها و پس لرزه های آن

در شکل ۳ زمین لرزه های تاریخی استان کرمانشاه و نواحی مجاور نشان داده شده است. زمین لرزه تاریخی سال ۱۹۵۸ میلادی با بزرگی ۶.۸ باعث تخریب سرپل ذهاب و کشته شدن بسیاری شد.

این زمین لرزه که در بغداد نیز حس شد و پس لرزه های آن که به تناوب در سرتاسر ماه های نخست سال ادامه داشت، بر منابع آب زیرزمینی در زاگرس اثر گذاشت (بربریان، ۲۰۱۴). آخرین زمین لرزه تاریخی در این منطقه در سال ۱۲۲۶ میلادی با بزرگی ۶.۵ در امتداد گسل زاگرس مرتفع رخ داده است. در شکل ۴ توزیع مکانی زمین لرزه های دوره دستگاهی (۱۹۰۰ تا ۲۰۱۷ میلادی) در استان کرمانشاه و نواحی مجاور نشان داده شده است.

در این دوره حداقل دو زمین لرزه با بزرگای ۵.۱ و ۵.۴ در منطقه مورد اشاره ثبت شده که موید فعالیت و لرزه خیزی سیستم گسلی منطقه است.

شکل ۳. زمین لرزه های تاریخی استان کرمانشاه و نواحی مجاور (قبل از ۱۹۰۰ میلادی)

شکل ۴. زمین لرزه های دستگاهی استان کرمانشاه و نواحی مجاور (۱۹۰۰ تا ۲۰۱۷ میلادی)