گردشگری در چالش با حمل‌ونقل جاده‌ای
در یادداشتی از روزنامه گسترش تجارت می‌خوانیم:بروز سانحه برای میدل‌باس حامل گردشگران آلمانی در استان فارس در روزهای گذشته با به جا گذاشتن ۲ کشته، اتفاقی تلخ برای جامعه گردشگری کشور بود. با واژگون شدن این میدل‌باس در جاده پاسارگاد- مرودشت، یک زوج آلمانی جان باختند و ۱۶ سرنشین دیگر مصدوم شدند.
راهنمای سفر اگرچه در ابتدا حال وخیمی داشت اما اکنون گزارش شده که حال او و دیگر مسافران این میدل‌باس خوب است و از بیمارستان مرخص شده‌اند. کارشناسان می‌گویند آلمانی‌ها به طور معمول، بروز حوادث در سفر را امری طبیعی می‌دانند و با اینکه ۲ تن از هموطنان خود را در این فاجعه از دست داده‌اند، به دلیل پیگیری‌های مستمر مدیران گردشگری ایران و خدمات‌رسانی مناسب پس از بروز حادثه، در ذهن خود از ایران مقصدی ناامن و خطرناک نساخته‌اند با این حال کارشناسان معتقدند اگر چنین حوادثی به‌طور مستمر و مداوم تکرار شود، چه گردشگران آلمانی و چه گردشگرانی از دیگر کشورها، حاضر به سفر به کشورمان نخواهند شد و ایران را از فهرست مقصدهای سفر خود خط می‌زنند. رانندگی نامناسب از یک سوی و مناسب نبودن آسفالت و مشکلات جاده‌ها از سوی دیگر، از عمده‌ترین دلایل وقوع حوادث جاده‌ای در کشورمان هستند. این مشکلات گاهی حتی گردشگری در ایران را برای هموطنان‌مان نیز از اولویت نخست ساقط می‌کند و موجب می‌شود گردشگران ایرانی سفر به دیگر کشورها را به سفرهای داخلی ترجیح دهند.
به عقیده کارشناسان گردشگری، میدل‌باس‌ها برای سفرهای طولانی ناامن بوده و با افزوده شدن خطای انسانی، می‌توانند حادثه‌آفرین باشند.
حمیدرضا اسلامی، سرپرست راهنمایان آلمانی زبان، با اشاره به اینکه حال مصدومان سانحه برای گردشگران شیرازی، رو به بهبودی است، عامل انسانی را در بروز این سانحه تاثیرگذار دانست. وی با اشاره به ناایمن بودن خودروی میدل‌باس برای تورهای گردشگری افزود: بارها از آژانس‌ها خواسته شده از این مدل خودرو چینی در تورها استفاده نشود، اما متاسفانه به دلیل شرایط اقتصادی و در راستای ارزان‌تر تمام شدن خدمات، برخی به این کار دست می‌زنند، در حالی که این میدل‌باس‌ها به هیچ‌وجه مناسب تور نیستند و ایمنی بالایی ندارند. وی یادآوری کرد: سرنشینان میدل‌باس نیز بی‌احتیاطی کرده بودند و در شدت سانحه نقش دارند. اگر آنها کمربندشان را بسته بودند، امید زیادی وجود داشت جان زوج آلمانی حفظ شود. اسلامی اضافه کرد: اگر کنترل و نظارت نهادهای ناظر از جمله سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و پلیس به میزان کافی بود، شاهد چنین اتفاقاتی نبودیم. به طور قطع، پلیس در گزارشی که از این سانحه تهیه می‌کند به کیفیت پایین وسیله نقلیه مورد استفاده در این تور اشاره خواهد کرد، اما پرسش این است که چه کسی مجوز تردد این وسایل ناایمن را در جاده‌ها صادر می‌کند؟
وی خاطرنشان کرد: اگر پلیس با نفوذ و اقتداری که دارد، نظارت کافی بر وسایل نقلیه عمومی داشته باشد و مانع تردد خودروهای بی‌کیفیت شود، دیگر چنین حواث تلخی رخ نمی‌دهد.
آلمانی‌ها حوادث را می‌پذیرند
برخی راهنمایان سفر معتقدند آلمانی‌ها با بروز یک حادثه، تصویری ناامن و خطرناک از کشور مقصد در ذهن خود نمی‌سازند و حوادث را در طول سفر می‌پذیرند. از سوی دیگر با توجه به پیگیری‌ها و رسیدگی‌های مسئولان درباره مصدومان این سانحه، گردشگران آلمانی سانحه‌دیده از سفر خود ناراضی نیستند. سهیل شاهزاده صفوی، راهنمای گردشگری آلمانی‌زبان در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» در این زمینه اظهار کرد: حادثه پیش آمده در تصویر ذهنی آلمانی‌ها از ایران هیچ تاثیری برجا نخواهد گذاشت و آنها را نسبت به کشورمان بدبین نمی‌کند، چراکه آلمانی‌ها با مسائل بسیار راحت‌تر کنار می‌آیند. به عقیده آنها تصادف پیش می‌آید و این قبیل حوادث در سفرها رخ می‌دهند.
شاهزاده صفوی درباره علت وقوع این تصادف در شیراز بیان کرد: دلیل اصلی این تصادف، استفاده از میدل‌باس چینی بود. متاسفانه وسایل حمل‌ونقل چینی، کیفیت بسیار پایینی دارند و در حوادث، جان سرنشینان را به خطر می‌اندازند. وی با اشاره به اقدامات مناسب و رسیدگی به وضعیت حادثه‌دیدگان اظهار کرد: به طور کلی اقداماتی که از سوی مدیران و راهنمایان سفر پس از حادثه انجام شده، قابل تقدیر است. بعد از بروز این سانحه، به سرعت به وضعیت حادثه‌دیدگان رسیدگی شد و با اعزام هلی‌کوپتر به محل، مسافران به بیمارستان منتقل شده و خدمات مورد نیاز را دریافت کردند. این راهنمای سفر آلمانی‌زبان یادآوری کرد: به زودی یک تور ورودی از آلمان به مقصد همدان برگزار می‌شود و برای آنها تورهای بسیاری نیز در ماه مهر در نظر گرفته شده و با وجود بروز این سانحه، هنوز هیچ یک از مسافران آلمانی سفر خود را لغو نکرده‌اند.
وی درباره بیمه سفر مسافران آلمانی و شیوه پرداخت هزینه درمان اظهار کرد: تمام مسافران این میدل‌باس و به طور کلی مسافران ورودی خارجی، زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با هزینه ۱۵ یورو بیمه شده و از لحظه‌ای که به ایران می‌آیند تا مدت اعتبار روادید، زیر پوشش این سازمان هستند و تمام هزینه‌های درمانی آنها از سوی بیمه پرداخت می‌شود. بنابراین مسافران آلمانی هیچ هزینه‌ای برای درمان پرداخت نمی‌کنند. شاهزاده صفوی افزود: گردشگران آلمانی که از بیمارستان مرخص شده‌اند اکنون نیز روحیه خوبی دارند و چند نفر از سفارت آلمان به شیراز آمده و به شرایط این مسافران رسیدگی کرده‌اند.
او با اشاره به افزایش حضور آلمانی‌ها در ایران در سال‌های اخیر اظهار کرد: آلمان یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیا به شمار می‌رود و آلمانی‌ها درآمد خوبی دارند. همچنین افرادی بسیار اهل مطالعه بوده و علاقه بسیاری به تاریخ و تمدن کشورها دارند. کشوری که دارای تاریخ غنی و قدیمی است برای آنها جذاب است و ایران نیز به دلیل وجود آثار باستانی، مکان‌های تاریخی و تمدنی غنی مورد توجه آنها قرار گرفته است.
این کارشناس آلمانی‌زبان بیان کرد: آلمانی‌ها از لحاظ فرهنگ، اطلاعات عمومی و قدرت مالی از بسیاری از کشورهای اروپایی برتر هستند.
حوادث نباید تکرار شوند
اگرچه گفته می‌شود آلمانی‌ها بعد از بروز این سانحه، همچنان علاقه‌مند به حضور در ایران هستند اما برخی کارشناسان گردشگری معتقدند اگر تصادفات جاده‌ای تکرار و نسبت به بهسازی جاده‌ها بی‌توجهی شود، این خطر وجود دارد که ایران از فهرست مقصدهای گردشگری امن دنیا خارج شده و تلاش‌ها برای جذب گردشگران خارجی بی‌نتیجه بماند. زینب عزیزخانی، کارشناس ارشد مدیریت گردشگری در این زمینه به «گسترش تجارت» گفت: به‌طور کلی فرهنگ اروپایی‌ها از جمله آلمانی‌ها به گونه‌ای است که مواردی مانند حوادث و تصادفات در طول سفر برای آنها امری طبیعی و پذیرفته شده به شمار می‌آید. به طور کلی زمانی که تبلیغات منفی درباره ایران در حوزه بین‌المللی شدت یافته بود و گردشگران سراسر جهان از سفر به ایران هراس داشتند، آلمانی‌ها همچنان به کشورمان سفر می‌کردند. او افزود: با توجه به فرهنگ انعطاف‌پذیر آلمانی‌ها و توییت‌هایی که درباره ایران داشته‌اند، با وجود این سانحه ایران را در ذهن خود مقصدی ناامن تصویر نکرده‌اند و این تصادف موجب نشده کشورمان را از فهرست مقصدهای سفر خود خط بزنند. به عقیده آنها این یک حادثه بوده و اینگونه اتفاقات در سفرها طبیعی است.
عزیزخانی با اشاره به اینکه تصادف رخ داده در محور پاسارگاد- مرودشت، زنگ خطری جدی است و باید به آن توجه کرد، افزود: در صورتی که تصادفات و حوادث پی در پی رخ دهد، ایران دیگر مقصد امنی به شمار نمی‌رود و حتی آلمانی‌ها نیز از سفر به کشور خودداری می‌کنند. ممکن است در آینده اتوبوسی در جاده‌ها واژگون شده و تمام مسافران آن کشته شوند. این قبیل تصادفات برای یکبار حادثه تلقی می‌شوند و در صورت تکرار ایران به عنوان یک مقصد گردشگری دارای مشکلاتی بوده و برای سفر کردن ناامن شمرده می‌شود. او با تاکید بر لزوم بهسازی جاده‌های کشور بیان کرد: متاسفانه جاده‌های ایران کیفیت مناسبی ندارند و در بسیاری از مناطق کشور دلیل اصلی تصادف‌ها و حوادث مشکلات جاده‌ای است. حتی در پایتخت کشور نیز اتوبان‌ها با مشکلات ساختاری بسیاری روبه‌رو هستند. به عنوان نمونه آسفالت‌های اتوبان امام علی(ع) کنده شده و مشکل دارد. برای توجیه مشکلات این اتوبان شهرداری می‌گوید خودروهای سنگین از آن تردد می‌کنند اما دلیل اصلی نامناسب بودن آسفالت است. عزیزخانی تاکید کرد: سال‌های متمادی است که جاده‌های کشور مشکلات بسیاری دارند و باید به فکر نوسازی جاده‌ها باشیم، چراکه در غیراین صورت گردشگران خارجی را که برای جذب آنها تلاش‌های بسیاری شده از دست می‌دهیم. او با اشاره به رانندگی نامناسب برخی رانندگان ایرانی در جاده‌ها اظهار کرد: متاسفانه فرهنگ رانندگی در کشور ما نیز افت کرده و هنوز فرهنگ مناسب آن رواج نیافته است. رانندگی‌های بد هرسال تلفات بسیاری را در جاده‌ها به همراه دارد. این کارشناس مدیریت گردشگری با اشاره به لزوم ارتقای کیفیت خدمات‌رسانی در گردشگری بیان کرد: تنها راه افزایش جذب گردشگران خارجی به ویژه آلمانی‌ها که به ایران علاقه‌مند هستند، بهبود کیفیت خدمات‌رسانی در صنعت گردشگری است. ما در ایران زیرساخت‌های خوبی داریم و اینگونه نیست که مانند برخی کشورهای همسایه، هنوز بسیاری از جاده‌های ما بدون آسفالت و خاکی باشد یا از امکانات لازم برخوردار نباشند اما مسئله این است که هیچ یک از امکانات، زیرساخت‌ها و خدمات گردشگری از کیفیت مناسب برخوردار نیستند.
او افزود: در زمینه زیرساخت‌ها و خدمات گردشگری مشکل اصلی، نبود مدیریت کیفیت و بی‌توجهی به آن است. همچنان مشاهده می‌شود که مسافران با بنزهای قدیمی و میدل‌باس‌های چینی بی‌کیفیت جابه‌جا می‌شوند؛ این‌ها مسائل و مشکلاتی است که نیاز به افزایش نظارت دارد. میدل‌باس برای سفرهای یکروزه مناسب است و برای سفرهای طولانی باید از وسایل حمل‌ونقل بهتر و باکیفیت‌تر استفاده شود. عزیزخانی با اشاره به پیشینه قدیمی جاده و گردشگری در ایران بیان کرد: در گذشته ایران دارای جاده ابریشم بود که از نظر امنیت و کیفیت جزو برترین جاده‌های دنیا بود. این جاده برای رفت و آمدهای سیاسی، تجاری و گردشگری استفاده می‌شد. اکنون نیز اگر توجه کافی به جاده‌های کشور وجود داشته باشد می‌توانیم جاده‌های بهتر و با کیفیت‌تری داشته باشیم. نکته مهم آن است که فرهنگ‌سازی در زمینه رانندگی نیز باید به همان میزان مورد توجه قرار گیرد.
سخن پایانی
آنطور که از سخنان کارشناسان برمی‌آید، رانندگی مناسب و جاده‌های باکیفیت، از اصلی‌ترین ارکان سفر در ایران هستند اما درحال‌حاضر به دلیل بی‌توجهی به این مسائل، شاهد بروز سوانح رانندگی هستیم و این امر، علاوه بر مسافران داخلی، گاهی حتی گردشگران خارجی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین به نظر می‌رسد بهبود جاده‌ها و فرهنگ‌سازی درباره رانندگی، علاوه بر اینکه در کاهش تلفات رانندگی در کشورمان موثر است، در کاهش یا افزایش گردشگران خارجی نیز تاثیرگذار خواهد بود.
