سپر توریستی اقتصاد ایران مقابل تحریم

با رسیدن موعد تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران، رسانه‌های جهان بخشی از تمرکز خود را معطوف به نحوه واکنش و مقابله ایران با این فشار اقتصادی کرده‌اند.

به گزارش تین‌نیوز به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، در این میان المانیتور با انتشار گزارشی، از صنعت گردشگری به‌عنوان چاره ایران برای مقابله با تحریم‌های آمریکا یاد کرد و افزود: ایران می‌تواند با جذب گردشگر و توسعه توریسم در خاک خود منابع ارزی خود را افزایش دهد و اشتغال ایجاد کند.

در این گزارش، به اقدامات و توجه ویژه مقامات ایران به توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل و گردشگری دریایی در این کشور اشاره شده که از رهگذر آن ایران می‌تواند از کشورهای همسایه خود گردشگر جذب کند؛ به‌علاوه المانیتور با رسانه‌ای کردن سیاست‌های جدید ویزای ایران برای سفر گردشگران خارجی به کشور، از نگرانی‌های موجود در اذهان عمومی برای سفر به ایران کاسته و نسبت به آینده گردشگری در کشور خوش‌بین است.

یک ابزار کارآمد

المانیتور با اشاره به رسیدن موعد دور دوم تحریم‌های ایالات‌متحده آمریکا علیه ایران چنین نوشت که اکنون جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با فشار ناشی از این تحریم‌ها تلاش خود را برای توسعه و ارتقای صنعت گردشگری در این کشور از طریق ابتکارات و سرعت بخشیدن به اتمام پروژه‌های در حال اجرا دوچندان خواهد کرد.

این رسانه در ادامه تحلیل خود افزود که اگرچه اثرات روانی بازگشت تحریم‌های ایالات‌متحده علیه ایران و همچنین وجود نقاط ضعف ساختاری در اقتصاد این کشور موجب شده که ظرف یک سال اخیر ارزش واحد پول ملی ایران به شکل محسوس و قابل‌توجهی افول پیدا کند، اما از طرف دیگر ریال ضعیف به‌معنای آن است که سفر به ایران برای گردشگران خارجی ارزان‌تر از همیشه خواهد بود و به این ترتیب فرصتی استثنایی مقابل ایران قرار گرفته است تا با جذب این گردشگران، از فشارهای موجود بر ذخیره محدود ارزی خود بکاهد و تلاش‌های ایالات‌متحده برای منزوی ساختن ایران را ناکام بگذارد.

به‌رغم دسترسی کم‌نظیر ایران به آب‌های آزاد و همجواری استان‌های شمالی کشور با دریای خزر، در سیر توسعه و رشد صنعت توریسم کشور گردشگری دریایی یکی از حوزه‌هایی بوده که مغفول مانده و کمتر به آن پرداخته شده است. اما به باور المانیتور در ماه‌های اخیر این بخش از گردشگری نیز در ایران اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده و در این گزارش به‌عنوان گواهی بر این موضوع، به آغاز به‌کار یک کشتی تفریحی دریایی در آب‌های خلیج فارس اشاره شده که پس از انقلاب اقدامی بی‌سابقه بوده است.

 براساس این گزارش، این کشتی تفریحی که با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی فعالیت خود را از ۲۳ سپتامبر سال جاری و در مسیر دریایی بندرعباس به شارجه شروع کرده، با قیمت‌هایی ارزان‌تر از نرخ‌های مرسوم برای حمل و نقل هوایی، توانایی جابه‌جایی ۴۲۰ مسافر در سفرهایی ۱۱ ساعته را دارد و همچنین می‌تواند برای حمل محموله‌های صادراتی نیز مورد استفاده قرار گیرد. از سوی دیگر، در ۲۸ سپتامبر امسال نیز یک مسیر دریایی بین شهر بندری خرمشهر و بصره که در عراق و همسایگی ایران واقع شده، برقرار شد. راه‌اندازی این مسیر که هدف آن ارتقای روابط دو جانبه از طریق گردشگری زیارتی و مذهبی است، به منظور توانایی ارائه خدمات به‌موقع برای زائران کربلا به‌مناسبت اربعین انجام گرفت که به موجب آن حدود ۲ میلیون ایرانی به عراق سفر کردند.

جذب گردشگر از منطقه

اما بنا به تحلیل المانیتور این تمام ماجرا نیست و با توجه به دسترسی ایران به خلیج‌فارس و دریای عمان، این کشور برنامه‌های بیشتری برای استفاده از پتانسیل‌های جغرافیایی خود دارد. این رسانه به‌نقل از یکی از مقامات محلی ایران همچنین خبر داد که برنامه‌ای برای راه‌اندازی مجدد خط گردشگری دریایی میان بندرعباس و بندر خصب واقع در عمان در حال نهایی شدن است. در این خصوص و در جهت پیشبرد همکاری‌های مرتبط با گردشگری دریایی میان ایران و عمان، «المانیتور» به نقش مهم بخش خصوصی دو کشور در پیشبرد این پروژه‌ها اشاره کرد و افزود از آنجا که مدت کوتاهی است که روابط میان دولت‌های دو کشور گرم شده، بخش خصوصی نقش‌آفرینی بیشتری می‌تواند داشته باشد.

به‌علاوه، مقامات دولتی ایران به بندر بوشهر نیز به‌عنوان شهری کلیدی در روابط با قطر توجه دارند و تلاش می‌کنند تا پایان سال جاری شمسی با توسعه و بهبود زیرساخت‌های گردشگری دریایی در بوشهر، مسیر دریایی مسافربری میان این شهر با دوحه را مجددا راه‌اندازی کنند؛ مرحله نخست از هدفی بزرگ‌تر که بنا به تحلیل المانیتور با توسعه این زیرساخت امکان جابه‌جایی دریایی مسافران به بنادر عربستان سعودی و بحرین نیز بر بستر آن ممکن خواهد بود.

همکاری با همسایه شمالی

این رسانه همچنین اشاره کرد که مقامات ایرانی برای توسعه زیرساخت‌های گردشگری و حمل و نقل دریایی در حوزه دریای خزر نیز بلندپروازی‌هایی در ذهن دارند، خصوصا که روسیه نیز از کشورهای این حوزه محسوب و پیش‌بینی می‌شود که در پی خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام همکاری‌های مالی و تجاری میان ایران و روسیه افزایش پیدا کند. این گزارش همچنین به روابط ایران با همسایه خود پاکستان نیز اشاره می‌کند که هر دو چشم به توسعه حمل‌ونقل دریایی و افزایش جابه‌جایی مسافران در این بستر دارند، با این هدف که در جابه‌جایی هزاران گردشگر مذهبی پاکستانی که سالانه با اهداف زیارتی یا برای خرید از بازارهای ایران یا رسیدن به عراق، به ایران سفر می‌کنند تسهیلاتی ایجاد شود؛ اقدامی که در صورت تحقق صنعت توریسم ایران را منتفع خواهد کرد.

المانیتور علاوه بر اشاره به اقدامات ایران در حوزه گسترش و توسعه زیرساخت‌های دریایی که بنا به تحلیل این گزارش با انگیزه رونق گردشگری در کشور صورت گرفته، به تلاش‌های مقامات ایرانی برای توسعه بازارهای داخلی و محلی توریسم و مناسب‌سازی آنها برای حضور گردشگران خارجی نیز اشاره کرد و چنین نوشت که اقدام‌هایی برای افزایش انگیزه گردشگران خارجی برای بازدید از ایران در حال انجام است که حد اعلای آن را در استان هرمزگان می‌توان مشاهده کرد.

این استان که در مجاورت خلیج فارس نیز قرار گرفته، ۱۴ جزیره زیبای مناسب تفریح و بازدید را نیز در خود جای داده است و با احداث اسکله‌های تفریحی در نقاط مختلف آن، راه‌اندازی مجموعه‌های مخصوص ورزش‌های دریایی، مناسب‌سازی سواحل به منظور تفریح و استراحت و شنا و همچنین احداث اقامتگاه‌ها و رستوران‌های ساحلی آماده پذیرایی از گردشگران داخلی و خارجی شده است.

المانیتور در وصف جاذبه سفر به جنوب ایران اضافه کرد که در این مناطق تورهای اختصاصی غواصی برای بازدیدکنندگان برگزار می‌شود و گردشگران می‌توانند گونه‌های منحصر به‌فرد و بکر گیاهی و جانوری را در عمق آب‌های خلیج فارس از نزدیک تماشا کنند و از حضور در جوامع و بازارهای محلی لذت ببرند.

تسهیلات ویزایی

المانیتور علاوه‌بر این اقدامات بخش‌های خصوصی و دولتی ایران در جهت توسعه توریسم، به تلاش مقامات ایرانی برای ایجاد تسهیلات سفر گردشگران خارجی به ایران نیز اشاره می‌کند. در این گزارش ذکر شده که جمهوری اسلامی ایران در واکنش به طرح ممنوعیت سفر اتباع ۶ کشور به ایالات‌متحده که به موجب آن هر گردشگری که سابقه سفر به این کشورها را داشته باشد باید برای سفر به آمریکا با مراجعه به سفارتخانه این کشور ویزا دریافت کند، اقدام به‌صدور ویزای الکترونیکی کرده است تا دیگر نیازی به درج مهر ویزای ایران در گذرنامه گردشگران ورودی به این کشور نباشد. به این ترتیب، گردشگرانی که به ایران سفر می‌کنند برای سفرهای احتمالی آتی خود به آمریکا مشکلی نخواهند داشت.

المانیتور چنین استنباط کرده که بنا به آمارهایی که از گوشه و کنار به گوش می‌رسد، به‌نظر می‌رسد مجموعه این اقدامات منجر به موفقیت ایران در جذب گردشگر خارجی در سال جاری شده است و در صورت استمرار این روند، ایران می‌تواند به میزان مناسبی خسارت ناشی از تحریم‌های ایالات‌متحده علیه خود را جبران کند. کارشناسان بر این باورند که توسعه صنعت گردشگری در ایران همواره با چالش‌ها و نوساناتی همراه بوده و موانع بسیاری از جمله نوسانات اقتصادی و مناقشات دیپلماتیک بر سر راه آن قرار داشته است.

شاید در حضور یک صنعت توریسم قدرتمند در کشور آثار تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا بر ذخیره ارزی کشور به‌حداقل میزان خود می‌رسید؛ اما همچنان برای جبران این عقب‌ماندگی فرصت باقی است و می‌توان با ایجاد توسعه‌ای پایدار در گردشگری کشور، تبعات منفی تحریم‌ها را به حداقل رساند.

انتشار چنین گزارش‌هایی در رسانه معتبر و پرمخاطبی همچون المانیتور اهمیت ویژه‌ای دارد؛ در جایی که بسیاری از فعالان صنعت گردشگری کشور بزرگ‌ترین خطر تحریم‌های آمریکا علیه توریسم در ایران را جو رسانه‌ای منفی پیرامون کشور و ایران‌هراسی در رسانه‌ها توصیف می‌کنند، چنین نگاه مثبتی به سفر به ایران و آینده گردشگری در کشور می‌تواند موجب خنثی‌سازی ایران‌هراسی شود و به گردشگران خارجی نسبت به سفر به ایران اطمینان خاطر دهد.

  با این همه و در این شرایط، این وظیفه مقامات و مسوولان این حوزه در کشور است که برای کاهش ذهنیت منفی درخصوص سفر به ایران بکوشند و از موقعیت کنونی که سفر به ایران برای گردشگران خارجی به‌لحاظ قیمتی ارزان است، حداکثر بهره‌برداری را انجام دهند.