آشوراده فرصت یا تهدید؟

به گزارش تین نیوز به نقل از ایرنا، جزیره آشوراده از باارزش ترین زیست بوم های شمال کشور است که در جنوب شرق دریای خزر و شمال خلیج گرگان قرار دارد و ادامه زندگی گروه زیادی از ماهیان دریای خزر، پرندگان مهاجر آبزی و کنارآبزی به امنیت این جزیره وابسته است و بیش از ۱۷۹ گونه گیاهی منحصربه فرد هم در این جزیره شناسایی شدند.

جزیره آشوراده در تمام سال میزبان انواع پرندگان بومی و مهاجر است و در گذشته تولید ۴۰ درصد از خاویار کشور در نزدیکی این جزیره انجام می شد و در تولید این محصول نامدار است.

بهره مندی از جاذبه های طبیعی، تاریخی و برخورداری از چشم اندازهای بکر و رویایی با امکان دستیابی به سواحل ماسه ای دریای خزر تنها بخشی از ظرفیت های آشوراده است که این جزیره را در زمره یکی از زیباترین جزایر شمال کشور قرار داده و همین مزیت ها، چراغ اجرای طرح گردشگری و طبیعت گردی آشوراده را از سال ها قبل در ذهن گلستانی ها روشن کرد.

برتری زیاد تنها جزیره ایرانی خزر و موقعیت راهبردی گلستان به دلیل قرارگیری در مسیر آمد و شد میلیون ها مسافر و گردشگر به ویژه زائران حرم امام رضا(ع) و همچنین سایه سنگین فقر و محرومیت بر چهره گلستانِ سرسبز موجب شد بزرگان و مسوولان گلستان به ویژه آیت الله نورمفیدی نماینده ولی فقیه در گلستان از سال ها قبل به اجرای طرح گردشگری توسعه گردشگری تاکید فراوان داشته و آن را کلید توسعه این استان شمالی بنامند.

از همان ابتدا دعوا و کشمکش بر سر اجرای این طرح بالا گرفت عده ای اجرای این طرح را کلید توسعه، اشتغال و درآمدزایی جوامع محلی دانسته و عده ای دیگر معتقد بودند اجرای چنین طرحی فایده ای جز تخریب محیط زیست ندارد.

همین سازهای کوک و ناکوک کافی بود تا زیباترین جزیره شمال کشور از کمترین امکانات و زیرساخت های گردشگری تُهی باشد و گردشگران حاضر در آشوراده آن را جزیره ای متروک و رها شده بدانند.

«جزیره آشوراده استان گلستان در دریای خزر با مراعات مسائل زیست محیطی به یک مرکز گردشگری تبدیل خواهد شد.» پیامی بود که حسن روحانی رییس جمهور وقت در سال ۱۳۹۳ در جلسه هیات دولت به گلستانی ها مخابره کرد.

اعلام این خبر در آن برهه، امید را در بین حدود ۳۰۰ هزار نفر از ساحل نشینان گلستان و سایر اهالی این استان کم برخوردار زنده کرد تا این طرح که از دهه ۸۰ بر سر زبان ها افتاده بود بالاخره به سر منزل مقصود برسد.

اکنون از آن خبر ۱۰ سال می گذرد و این جمله بارها به سرتیتر خبرها تبدیل شده اما با وجود فراز و فرودهای سیاسی و زیست محیطی هنوز طرح گردشگری آشوراده که فقط یکی از عایدی آن ایجاد هزاران شغل برای استان فقیر گلستان است اندر خم یک کوچه قرار دارد و به آن چیزی که مسوولان و مردم گلستان انتظار داشتند، نرسید.

در دولت سیزدهم نیز آشوراده مورد تاکید دولتمردان و رییس جمهور قرار داشت به طوری که شهید رئیسی در ۲ سفر سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۲ به استان گلستان، بر اجرای طرح گردشگری این جزیره تاکید کرد.

تاکید دولت سیزدهم برای گره گشایی از این قفل ۲۰ ساله به اجرای طرح ها و برنامه های گردشگری با حفظ ملاحظات زیست محیطی در این جزیره سرعت بخشید و در کنار اجرای این طرح ها، موضوع طرح هادی روستای آشوراده، مرمت قلعه تاریخی و بازسازی اردوگاه دانش آموزی که سالیان سال در آن بسته بود مورد توجه قرار گرفت.

به تدریج با اقدامات انجام شده، گره های کور طرح گردشگری جزیره آشوراده در حال باز شدن بود و این جزیره متروک که خرابه های آن به مکانی برای جولان معتادان متجاهر تبدیل شده بود رنگ آبادانی به خود می گرفت و گلستانی ها تنها جزیره ایرانی خزر را در یک قدمی تبدیل به کیش شمال می دیدند اما این تمام ماجرا نبود!

انتشار یک خبر به نقل از معاون سازمان محیط زیست مبنی بر توقف «اجرای طرح گردشگری آشوراده تا بررسی ملاحظات محیط زیستی» خط بطلانی بر امید و آرزوی مردم این خطه شمالی کشید و این مساله، منجر به واکنش های زیادی از سوی مجمع نمایندگان، استاندار گلستان و نماینده ولی فقیه در استان و فعالان اجتماعی و رسانه ای گلستان شد.

اما با وجود همه نظرهای ضد و نقیض مبنی بر اجرای طرح گردشگری آشوراده و انتقادات طرح شده، دولت چهاردهم مصمم به اجرای این طرح با حفظ ملاحظات زیست محیطی است.

در آخرین خبرها نیز سیدرضا صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چهارشنبه ٩ آبان در حاشیه نشست هیات دولت به موضوع توسعه گردشگری و حفاظت از محیط زیست در جزیره آشوراده واکنش نشان داد.

وی با تاکید بر اینکه حفاظت از طبیعت و محیط زیست منطقه گردشگری آشوراده مصوبه دولت های گذشته است، گفت: این مهم بخشی از شاهراه گردشگری دریایی کشور از آشوراده تا انزلی از خرمشهر تا چابهار است.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همچنین وعده داد با جلسات مشترک با سازمان محیط زیست و استانداری ها موانع توسعه گردشگری را برطرف خواهد کرد و رعایت ملاحظات گردشگری و محیط زیست در آشوراده مد نظر قرار می گیرد.

همچنین سازمان حفاظت محیط زیست نیز اجرای طرح طبیعت گردی در آشوراده با مشارکت جامعه محلی و رعایت ضوابط محیط زیست و توسعه پایدار را بدون اشکال دانسته و همراهی همه دستگاه ها و سرپیچی نکردن از قوانین را لازمه هم راستا شدن اینگونه طرح ها با طبیعت گردی پایدار اعلام کرد.

در این ماجرا، برخی فعالان محیط زیستی و مخالفان اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده معتقدند اجرای این طرح آسیب جدی به قلمرو زیستی فُک خزری وارد می کند و این کار برخلاف مفاد کنوانسیون نگهداری از گونه های وحشی مهاجر است همچنین این منطقه ذخیره گاه ماهیان خزری بوده لذا اجرای طرح های گردشگری باید با دوراندیشی انجام شود.

از سویی دیگر موافقان اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده در گلستان بیشتر از مخالفان آن هستند و همه آنها هم سخن، باور دارند اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده بهترین راه تبدیل گلستان به قطب گردشگری و حل چالش های پیش روی این استان شمالی است.

علی محمد زنگانه استاندار گلستان نیز با اشاره به گرفتن تمام پروانه های لازم برای طرح طبیعت گردی آشوراده گفت: برای این کار بیش از ۶۰ جلسه در تهران و استان تشکیل شده است.

وی همچنین در مکاتبه ای با شینا انصاری، معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست ضمن تشریح آخرین وضعیت و اقدامات انجام شده در آشوراده اعلام کرد تمامی این اقدامات با هماهنگی و نظارت مستقیم این سازمان انجام شده است.

گویا تنهایی؛ سرنوشت محتوم تنها جزیره ایرانی دریای خزر از گذشته های دور تاکنون است که پایان این انزاوی تاریخی به ساماندهی و تدوین طرح تفضیلی کارآمد و معرفی جاذبه های این منطقه بکر به گردشگران داخلی و خارجی همراه با تلاش برای جذب سرمایه گذاران و فراهم کردن زیرساخت های لازم احتیاج دارد.

سرگذشت خشکی کوچک جامانده از میانکاله از همان زمان که به سلطان محمد خوارزمشاه در جریان تعقیب و گریز از چنگال مغول ها پناه داد تاکنون با سرنوشتی سراسر ابهام و رازآلود گره خورده است.

به نوشته دانشنامه جهان اسلام «هنگامی که سلطان به جزیره رسید از لحاظ جسمی بسیار ضعیف شده بود و از ناحیه سینه و ریه احساس درد می کرد. سلطان چهار ماه در جزیره آبسکون (آشوراده) زندگی کرد. او در همین دوران بود که جلال الدین را که پسر بزرگ تر و لایق تری برای اداره امور بود به جای اوزلاغ شاه که به اجبار مادرش او را انتخاب کرده بود، منصوب کرد و در شوال ۶۱۷ قمری / دسامبر ۱۲۲۰ میلادی درگذشت و در همان جا به خاک سپرده شد».

سال ها پس از نامهربانی قوم غارتگر آسیای مرکزی با پادشاه خوارزمشاهی، خاک آشوراده بار دیگر قدم های سنگین سربازان روس را در دوران جنگ جهانی دوم حس کرد و تا سال ها پس از اشغال، این جزیره به مهجوریت و انزوای تاریخی خود سرگرم بود.

حالا سال ها از فرار سلطان خوارزمشاه به آشوراده و پایان روزهای سلطه گری سربازان روس در این جزیره می گذرد اما همچنان به جز سکوت، تنهایی، سرخوردگی و مهاجرت، خبر دیگری در آشوراده نیست.

جزیره آشوراده یکی از ظرفیت های بی بدیل گردشگری کشور است که به دلیل داشتن ساحل بکر و چشم انداز بدیع فرصت مناسبی برای توسعه گردشگری داخلی و خارجی دارد.

جزیره آشوراده که تمام سال میزبان انواع پرندگان بومی و مهاجر است در سال ۱۳۵۴ جزو نخستین مناطق زیست کره جهان معرفی و ثبت شد، این جزیره در ۲ کیلومتری غرب بندرترکمن قرار دارد و تنها راه دسترسی گردشگران به این منطقه به وسیله قایق است.