کریدور ترانزیتی ریلی جلفا-روسیه؛مسیری که 30 سال مسدود است
کریدور ریلی جلفا-روسیه-اروپا که پیش از این بستری جهت انتقال کالای وارداتی و صادراتی ایران و شوروی سابق بود، از ۳۰ سال پیش مسدود است
کریدور ریلی جلفا-روسیه-اروپا که پیش از این بستری جهت انتقال کالای وارداتی و صادراتی ایران و شوروی سابق بود، از ۳۰ سال پیش مسدود است، کارشناسان بازگشایی این خط را مستلزم دیپلماسی منطقه‌ای در قفقاز جنوبی می‌دانند که ظاهرا حرکت‌هایی در این‌باره از سوی ایران آغاز شده است.
به گزارش تین نیوز به نقل از فارس، توسعه کریدورهای ترانزیتی کشور و تمهیدات ویژه برای صاحبان کالا از نظر تعرفه و ایمنی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای جذب صاحبان کالا و رقابت سالم با کریدورهای منطقه‌ای است.
کشور ایران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی بر سر چهار راه ترانزیت دنیا و منطقه واقع شده است، ایران در میزبانی از کریدورهای شمال-جنوب و شرق-غرب نقش ویژه‌ای دارد.
کشورهای تازه استقلال یافته شمال ایران و اطراف خزر، نیاز جدی به دسترسی به آب‌های آزاد برای صادرات و واردات دارند و در این حوزه ایران با دارا بودن 3 بندر کلیدی و استراتژیک امام خمینی (ره) و خصوصا چابهار و بندر شهید رجایی، امکان جذب کالای ترانزیتی ز‌یادی دارد.
بندر چابهار ایران به عنوان بندر اقیانوسی به آب‌های آزاد متصل است و با افزایش ظرفیت تخلیه و بارگیری همچنین اتصال خط ریلی در آینده، یکی از کانون‌های بار منطقه برای کشورهای حاشیه خزر خواهد شد.
حال در این شرایط وظیفه ما تکمیل حلقه‌‌های مفقوده ترانزیتی در کریدورهای منتهی به کشورمان و ایجاد مسیرهای جدید ترانزیتی در منطقه با ایجاد مشوق‌های جذاب است.
راه‌اندازی قطار کانتینری هلسینکی-ناواشیوا با محوریت ایران
یکی از این کریدورهای ترانزیتی ریلی که در همین ماه جاری راه‌اندازی شد،کریدور ترکیبی هلسینکیِ فنلاند-ناواشیوایِ هند با محوریت عبور از روسیه و ایران است.
در راستای توسعه کریدورهای منطقه‌ای ریلی، یک محموله ریلی کانتینری شامل 32 دستگاه کانتینر 40 فوت در قالب دو قطار 16 کانتینری روز 21 خرداد 1400 از هلسینکی فنلاند حرکت کرد و با عبور از قلمرو روسیه و آذربایجان، صبح روز هشت تیر وارد آستارای ایران شد، این کانتینرها از آستارا تا رشت به دلیل نبود خطوط ریلی از طریق کامیون حمل می‌شود و از ایستگاه راه‌آهن رشت، مجدداً این کانتینرها سوار بر قطار می‌شود و تا بندر شهید رجایی ادامه سیر خواهد داد، سپس از بندر شهید رجایی با کشتی به بندر ناواشیوای هندوستان منتقل خواهد شد.
کریدور مهم ریلی جلفا-روسیه-اروپا، مسیری که 30 سال مسدود است
یکی دیگر از این کریدورها، کریدور ریلی جلفا-روسیه-اروپا است که در سال‌‌های دور فعال بود اما به چندین دلیل حدود 30 سال مسدود مانده است.
پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی که همسایه شمالی ایران محسوب می‌شد، شبکه‌های ریلی دو کشور از مرز جلفا به یکدیگر متصل بود، این اتصال بستری جهت انتقال کالاهای وارداتی و صادراتی پرحجم از این مرز به شمار می‌رفت، طوری که گذر سالانه 4 میلیون تن بار از راه‌آهن جلفا برآورد شده است
پس از فروپاشی شوروی، با به وجود آمدن کشورهای ارمنستان و جمهوری آذربایجان و بروز اختلافات آن ها بر سر تملک منطقه قره باغ، دو کشور مذکور راه‌آهن را به روی یکدیگر مسدود کرده و در نتیجه اتصال ریلی ایران-روسیه-اروپا نیز قطع شد.
به عقیده کارشناسان، با توجه با اتفاقات و تحولات اخیر که موقعیت ترانزیتی ایران را بیش از پیش در کانون توجه قرار داده ، لازم است ظرفیت های بالقوه در این حوزه مورد بازبینی مجدد قرار گیرد
کارشناس حمل‌و‌نقل: بازگشایی راه‌آهن بین‌المللی جلفا ایران را رقیب ترانزیت کانال سوئز می‌کند
علی ضیائی، کارشناس اقتصاد حمل و نقل، در این‌باره پیش از این به فارس گفته بود: کریدورهای گذرنده از ایران در دو دسته شمال-جنوب و شرق-غرب طبقه بندی می‌شوند، کریدور شمال-جنوب مختص ارتباط روسیه و کشورهای آسیای میانه به آب های آزاد جنوبی و کشورهای حوزه خلیج فارس بوده و کریدور شرق-غرب آسیا و در راس آن چین را به اروپا متصل می سازد.
به گفته وی، تنها محوری که در آن هر دو کریدور یاد شده بر یکدیگر منطبق می شوند، کریدور گذرنده از شمال غرب کشور است، در صورت بازگشایی مجدد راه‌آهن بین المللی جلفا، ترانزیت ایران در قامت رقیبی برای کانال سوئز ظاهر خواهد شد و کشتی‌هایی که از آسیای راهی اروپا می‌شوند می‌توانند به جای عبور از دریای عرب، تنگه باب المندب، دریای سرخ، کانال سوئز و دریای مدیترانه، از بنادر جنوبی ایران وارد خشکی شده و با سرعت به مراتب بیشتری از منطقه قفقاز به روسیه و سپس اروپا برسند، راه آهن جلفا بستر برقراری کریدور شمال-جنوب نیز خواهد بود.
راه‌آهن جلفا-ارمنستان راه‌اندازی می‌شود
موضوع را از سعید رسولی، مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، پیگیری کردیم.
وی در این‌باره به خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس می‌گوید: در کریدور شمال ـ جنوب، 3 شاخه شرق دریای خزر، شاخه میانی خزر و شاخه غرب دریای خزر را داریم.
رسولی ادامه داد: در شرق دریای خزر، مرز سرخس و اینچه‌برون ما فعال است و اتصال ریلی داریم و مبادله ریلی کالا آنجا به خوبی انجام می‌شود این در حالی است که با مشکلات شیوع کرونا مواجه هستیم اما با نصب تونل‌های ضدعفونی، مرزهای ریلی را تمام‌وقت فعال نگه داشته‌ایم.
وی افزود: شاخه میانی دریای خزر، بندر امیرآباد است که به راه آهن متصل است و بندر کاسپین هم به زودی به بهره‌برداری خواهد رسید.
معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: شاخه غربی دریای خزر، در کشور ما 2 پایانه اصلی دارد؛ یکی پایانه ریلی آستارا است که در حال حاضر از آنجا حمل ترکیبی داریم و تعاملات ریلی مناسبی با آذربایجان در حال انجام است و در سال 1400 به عنوان تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها، قطار در این مسیر شروع به حرکت کرد.
رسولی می‌افز‌اید: مرز جلفا نیز در شاخه غربی دریای خزر قرار دارد، پس از اتفاقاتی که اخیرا در منطقه قفقاز رخ داد و صلحی که بین آذربایجان و ارمنستان به وجود آمد، جلفا، مجدداً کانون توجه شد، این کریدور مسیر بسیار خوبی است، از جلفا به نخجوان وارد می‌شویم و از نخجوان دو شاخه ریلی یکی به سمت باکو و یکی به سمت ایروان ارمنستان است که می‌توان از این دو مسیر به سمت روسیه و یا به سمت اروپا ادامه داد.
وی توضیح داد: مسیر ریلی به سمت باکو، به دلیل خرابی‌هایی که رخ داده است احتمالا بیش از 2 سال برای بازسازی زمان لازم دارد، اما مسیر ریلی به سمت ارمنستان بازسازی محدودی لازم دارد.
معاون وزیر راه و شهرسازی اظهار داشت: اخیرا به همراه وزیر راه و شهرسازی سفری به ارمنستان داشتیم و از این خط ریلی بازدید کردیم ضمن آنکه با مسئولان راه‌آهن ارمنستان نیز در این‌باره دیدار و گفتوگو کردیم.
امضای سند همکاری با رئیس راه‌آهن ارمنستان برای فعال‌سازی مسیر جلفا-ارمنستان
رسولی ادامه داد: در ارتباط با حمل و نقل ریلی از این شاخه (جلفا-ارمنستان)، سندی را با رئیس راه آهن ارمنستان به امضاء رساندیم که در آنجا طرفین برای فعال کردن این شاخه و برقراری مجدد مبادلات ریلی در مسیر جلفا- نخجوان- ایروان-گرجستان-روسیه اعلام آمادگی کردند.
مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران اظهار کرد: در حال حاضر هم همکاران ما با همتایان خود در راه‌آهن ارمنستان در حال مبادله اطلاعات هستند تا هر چه سریع‌تر از این شاخه بهره‌برداری شود.
رسولی همچنین پیش از این و در گفتوگو با دیگر رسانه‌ها در این‌باره با اشاره به ظرفیت استفاده از بار موجود از مقاصد و مبادی هند و روسیه و همچنین چین، گفته بود: حجم مبادله کالا بین دو کشور روسیه و هند بسیار زیاد است و تقریبا 100 درصد این کالا از طریق دریا و با فاصله زمانی بالا و با مسافت طولانی حمل می‌شود از این رو، باتوجه به مسیرهای ریلی موجود در کریدور شرق-غرب و کریدور شمال-جنوب کشور و وجود پتانسیل راه‌آهن بندرعباس تا جلفا، رشت، امیرآباد و اینچه‌برون و سرخس، می‌توانیم بخشی از بار این مسیر را از اروپا به هند و بالعکس و هند به روسیه و بالعکس را به سمت شبکه ریلی کشورمان جذب کنیم و از راه‌آهن ایران عبور دهیم.
