◄ چین، روسیه و هند، همچنان در صدر متقاضیان تجارت دریایی با ایران

در حالی که با هوشمندسازی شبکه حمل ونقل دریایی در داخل کشور، ترانزیت دریایی رشد یافته است اما این حوزه حمل ونقلی در بخش بین الملل و در مورد توسعه روابط با کشورهایی نظیر هند، روسیه و چین با چالش هایی مواجه است.

اخیرا رسانه های هند اعلام کرده اند که از پروژه خط آهن چابهار-زاهدان کنار گذاشته شده اند. مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل ونقل در اینباره گفته است که این اقدام به دلیل دیرکرد خود هندی ها اتفاق افتاده است. این در حالی است که هند در بخش تامین ریل موردنیاز برای این پروژه در نظر گرفته شده بود که با دیرکرد هند و همچنین تامین ریل موردنیاز از طریق ذوب آهن اصفهان این قرارداد منتفی شد.

 این اقدام، اگرچه در روابط تجاری ایران و هند بی تاثیر نیست، اما این کشور و همچنین روسیه در بخش های نظامیِ صنایع دریایی و همچنین چین در تجارت انواع کالا از طریق بنادر کشور همچنان مصمم هستند. درواقع به رغم تهدیدهای آمریکا جهت اعمال تحریم‌های جدید علیه کشورهایی که روابط تجاری خود را با ایران ادامه می‌دهند، دهلی‌نو و مسکو همچنان مصمم به توسعه همکاری‌های تجاری خود با ایران از جمله ترانزیت کالایی با ایران هستند.

این در حالی است که اعلام شده تجار روس و هندی به زودی قادر خواهند بود از طریق ایران مراودات اقتصادی داشته باشند. به نوشته هندو بیزینس لاین، توافقنامه ای که اخیرا میان شرکت کانتینر هند با لوژستیک شرکت تابعه راه آهن روسیه (RZD) به امضا رسیده است ترانزیت کالایی میان دو کشور را از طریق ایران هموار خواهد ساخت.

به گفته کارشناسان، یکی از مهمترین هدف های این قرارداد، تسهیل و تسریع اجرای طرح ایجاد کریدور بین المللی شمال به جنوب از طریق ایران است که تبادلات کالایی میان دولت‌های دهلی نو و مسکو را هموار خواهد ساخت.

هند و روسیه سال ها بود که در حال مذاکره برای ایجاد همکاری میان کشورهای حوزه اورآسیا و شبه قاره هند و خلیج فارس از طریق راه آهن سراسری و جاده های ایران بودند تا اینکه سرانجام با مذاکره با ایران، تلاش کردند ایده خود را با امضای توافقنامه ای سه جانبه میان ایران، روسیه و هند در شهریور ماه ۱۳۷۹ در سن پترزبورگ عملی کنند. ایران، روسیه و هند از سال ۲۰۰۰ تاکنون برای فعال کردن این کریدور با مسیرهای چندگانه شامل دریا، خط آهن و جاده، از طریق مسیرهای جاده‌ای موجود و با توسعه خط آهن در میان این مسیر به مسافت هفت هزار و ۲۰۰ کیلومتر پیشرو بودند.

کریدور شمال - جنوب مهمترین حلقه تجارت بین آسیا و اروپا است که در مقایسه با مسیرهای سنتی از نظر مسافت و زمان تا ۴۰ درصد کوتاهتر و از نظر هزینه تا ۳۰ درصد ارزانتر است. این کریدور ترانزیتی شرایط صادرات از سواحل غربی هند را از بندرعباس و بندر چابهار و نیز بندر انزلی در دریای خزر در ایران و کشورهای آسیای میانه و روسیه به اروپا فراهم می آورد. طرف هندی نیز به سبب بهره مندی از شرایط اقتصادی مناسب، به شدت علاقه مند به استفاده از کریدورشمال - جنوب برای ارایه ارزانتر کالا و محصولات خود در بازارهای جهانی است.

به گزارش تین نیوز، بنابراین با توجه به اهمیت بندر چابهار، دولت تصمیم دارد ظرفیت این بندر استراتژیک را از ۲.۵ میلیون تن به ۸.۵  میلیون تن برساند. ایران دسترسی هند به بازار اوراسیا و آسیای مرکزی را با ایجاد تخفیف ۴۰ درصدی برای تجار هندی و برای کشتی‌های ورودی به بندر چابهار ایجاد کرده است.

برنامه دولت روسیه نیز بر استفاده از بندر چابهار در انتقال کالا به سایر کشورها خصوصا شبه قاره هند و همچنین سرمایه گذاری در زمینه ایجاد و ساخت ترمینال اختصاصی از قبیل ترمینال اختصاصی کانتینر و فله مایع در بندر شهید بهشتی است. در همین زمینه مدیرعامل سازمان بنادر قول داده است که تا پایان امسال، بخش مهمی از فاز سوم بندرشهیدرجایی به بهره برداری برسد.

اما در روزهای اخیر خبرهایی درباره قرارداد 25 ساله با چین منتشر شد که واکنش‌های بسیاری در پی داشت. با این حال در خصوص واگذاری برخی جزایر ایرانی به چین نیز عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، با تکذیب این موارد گفت: «در این سند نه از واگذاری جزایر ایرانی خبری است نه از حضور نیروی نظامی.»

طبق گفته مسئولان، این سند صرفاً یک چارچوب کلان درباره حوزه‌های همکاری است و اعداد و ارقام در مراحل بعد که سند تبدیل به پروژه‌های مشخص سازمان‌ها و بخش‌های مختلف با ارگان‌های چینی خواهد شد، می‌تواند روی کاغذ بیاید. لذا در شرایطی که فعلاً هیچ پروژه‌ای نیست، بنابراین اعداد و ارقام نیز نمی‌تواند هیچ قطعیتی داشته باشد.