◄ بازگشت هندی ها به بندر چابهار برای بار هزارم!

هندی ها بالاخره با قرارداد 10 ساله وارد چابهار شدند. سنگاپور و مالزی نیز تمایل دارند تا در چابهار فعالیت کنند. حضور چین در گوادر پاکستان عاملی تاثیرگذار بر حضور هندی ها در چابهار ایران است. 

به گزارش تین نیوز، با گذشت بیش از دو دهه از امضای موافقتنامه راه گذر حمل و نقلی بین المللی شمال جنوب، همچنان ابهامات زیادی در ارتباط با توسعه بندر چابهار وجود دارد. اخیرا نخست وزیر هند در مصاحبه خبری باخبرگزاری PTI، قرارداد هند برای اداره بندر استراتژیک چابهار را یک نقطه عطف مهم دانست. قراردادی که امضا شد ولی همچنان عده ای در شبهه هستند که آیا چابهار توسط کشور خارجی توسعه خواهد یافت یا خیر؟ منطقه ای که از آن به عنوان " گنج پنهان " یاد می شود حالا مستاصل بین خارج و داخل است که بودجه طرح های توسعه آن چه زمان تزریق خواهد شد.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، چابهار استعداد جغرافیایی مطلوب را برای تبدیل شدن به بندری ترانزیتی داراست، اما به جرات می توان گفت که تاثیرگذاری منطقه ای آن در آینده نیز مورد شک قرار گرفته است، چرا که در حد و اندازه بنادر رقیب توسعه نمی یابد و بهتر است بگویم بدان توجه شایسته و بایسته نمی شود.  بدون قضاوت و پیش داوری از آنکه در آینده چه پیش خواهد آمد منتظر می نشینیم تا ببینیم آیا حضور هند به عنوان نقطه عطفی در تاریخ دریانوردی ایران به حساب خواهد آمد یا خیر؟

داستان راستان هندی ها حضورشان در چابهار

هند به دلایل متعدد تمایل دارد که حضوری فعال و موثر (سرمایه گزاری یا فعالیت اپراتوری) در چابهار داشته باشد. لذا از ابتدای مطرح شدن طرح توسعه بندر چابهار و کریدور شرق سعی بر آن داشته است که به انحاء مختلف در این منطقه نفوذ کند. اما واقعیت آن است که تاکنون اقدام موثری که بتوان آن را حضور یک کشور خارجی در چابهار دانست از هندی ها دیده نشده. چابهار از یک طرف می تواند محل اتصال آسیای میانه با جنوب آسیا و همچنین آفریقا باشد و از طرف دیگر به دلیل فاصله مناسب آن از خلیج فارس و تنگه هرمز این ظرفیت را دارد که به عنوان یک منبع بزرگ ذخیره انرژی در منطقه مورد استفاده قرار گیرد، به مانند الگوی بندر فجیره در شرق امارات که بزرگترین ذخایر نفتی این کشور در آن احداث شده است.

اکنون بعد از گذشت سالیان متمادی، هندی ها با یک قرارداد 10 ساله به ارزش 370 میلیون دلار رسما وارد چابهار شدند. باشگاه خبرنگاران جوان در این رابطه گزارش داد: طرف هندی به منظور تجهیز و توسعه بندر شهید بهشتی چابهار، به میزان ۱۲۰ میلیون دلار در تامین تجهیزات راهبردی بندر و همچنین بیش از ۲۵۰ میلیون دلار در زیر ساخت های حمل ونقلی چابهار تامین اعتبار خواهد کرد. دی ماه سال ۹۷ دفتر شرکت هندی IPGL به صورت رسمی در منطقه آزاد چابهار اجرای قرارداد فعالیت موقت خود را به مدت دو سال در بندر شهید بهشتی شروع کرد تا در صورت انجام تعهداتش از جمله تجهیز بندر با تجهیزات مورد نیاز، وارد پروسه قرارداد ۱۰ ساله با سازمان بنادر و دریانوردی شود. اما پس از گذشت این مدت زمان، هندی ها حاضر به انعقاد قرارداد بلند مدت نبودند، هر چند در این مدت ۶ دستگاه جرثقیل دروازه ای از تجهیزات بندری مورد قید شده در قرارداد که از تکالیف هندی ها بود وارد بندر شهید بهشتی چابهار شد.

گوادر پاکستان و حضور چین در آن عاملی موثر بر حضور هندی ها در چابهار

دشمنی دیرینه هند و پاکستان و رقابت سنگین این دو کشور در جنوب آسیا عاملی موثر بر حضور هندی ها و انگیزه آنها برای توسعه بندر چابهار ایران است، چرا که بندر گوادر پاکستان در صدد است نقشی مشابه چابهار را برای آسیای میانه ایفا کند و از طریق خط آهن پاکستان به افغانستان، زمینه تجارت گسترده با هفت کشور آسیای میانه را برای پاکستان فراهم سازد. از طرف دیگر، جمهوری خلق چین در سال های اخیر نفوذ گسترده ای را در پاکستان و طرح های زیرساختی آن داشته، به طوریکه یکی از مسیرهای هفتگانه کریدور یک کمربند - یک جاده چین از پاکستان عبور خواهد کرد و در نهایت به گوادر خواهد رسید که راه دسترسی پهنه مرکزی و غربی چین به خاورمیانه و آفریقا را هموار خواهد کرد. با ذکر این دو عامل، می توان این گونه پنداشت که هندوستان برای حضور در بندر چابهار بیش از پیش اشتیاق نشان بدهد. چرا که چابهار از طرفی رقیب گوادر پاکستان است و از طرفی دیگر می تواند از طریق چابهار با چینی ها در بازار آسیای میانه رقابت کند.  

سنگاپور نیز مشتاق چابهار است!

سنگاپور به همراه هند، به دنبال دستیابی به منابع غنی منطقه اوراسیا از طریق بندر چابهار در ایران است. این تلاش نشان از گسترش روابط اقتصادی و تجاری این دو کشور با کشورهای منطقه و نیز تحولات جدید در حوزه تجارت جهانی دارد. این کشور به عنوان یکی از شریک های استراتژیک هند در جنوب شرق آسیا، به همراه هند در حال بررسی امکان ایجاد یک کریدور تجاری و ترانزیتی با قزاقستان است. این همکاری قرار است تجارت و تبادلات بین مناطق مختلف این دو کشور را تسهیل کند و بندر چابهار را به عنوان یک لینک اصلی در این کریدور معرفی کند. پیش از این مالزی نیز برای فعالیت در جنوب شرق ایران ابراز تمایل کرده بود. ناگفته نماند که ارمنستان نیز برای فعالیت اپراتوری در چابهار و فعال شدن در کریدور شمال جنوب اعلام آمادگی کرده بود.