◄ روش جدید سیستم ایمنی حمل‌ونقل جاده‌ای

احسان مشرف*:  در مارس 2010 مجمع عمومی سازمان ملل متحد طی قطعنامه 255/64 سال‌های 2011 تا 2020 را دهه کنش و اقدام برای ارتقای ایمنی حمل‌ونقل با هدف تثبیت و سپس کاهش تلفات جاده‌ای اعلام نمود. این قطعنامه از سازمان بهداشت جهانی (WHO) و کمسیون‌های منطقه‌ای سازمان ملل با همکاری نهاد مربوط به ایمنی جاده‌ای سازمان ملل (United Nations Road Safety Collaboration) و سایر ذی‌نفعان درخواست کرد تا برنامه جهانی این دهه را به‌مثابه سندی راهنما برای حمایت و اجرای اهداف این دهه تهیه کنند.

آنچه در دنباله این گزارش ملاحظه می‌فرمائید برنامه اجرایی شده‌ای است که به‌مثابه برنامه کلی و سند بالادستی برای ارتقای ایمنی جاده‌ای در دهه ایمنی و برای کلیه کشورهای جهان تدوین و توسط سازمان ملل توصیه شده است.

اصل بنیادین و شالوده برنامه جهانی این دهه بر پایه همان فرآیند و روش سیستم ایمن (safe system approach) است. در این روش هدف آن است که سیستم حمل‌ونقل جاده‌ای از قدرت تطابق بیشتری با خطاهای انسانی برخوردار شود و آسیب‌پذیری فیزیکی انسان را مورد توجه قرار دهد.

این اصل با پذیرش این واقعیت آغاز می‌شود که وجود خطاهای انسانی و به تبع آن تصادفات جاده‌ای غیر قابل اجتناب بوده و نمی‌توان بکلی از آن جلوگیری کرد.

از این‌رو هدف سیستم ایمن آن است که در تصادفات جاده‌ای جراحات اساسی به انسان‌ها وارد نشود.

در این روش به محدودیت‌های انسانی (به‌ویژه حد تحمل انرژی جنبشی- kinetic energy - بدن انسانی) توجه شده و آن‌را به‌مثابه مبنای مهم و اصلی در طراحی سیستم حمل‌ونقل جاده‌ای در نظر می‌گیرند.

از طرف دیگر مفهوم پذیرش این روش بدین معناست که در تصادفات جاده‌ای سهم قابل‌توجهی از مسئولیت استفاده کننده راه به کسانی که سیستم حمل‌ونقل را طراحی و مدیریت کرده‌اند، منتقل می‌شود.

طراحان سیستم حمل‌ونقل در مرحله اول شامل طراحان و مدیران راه، صنایع خودروسازی، پلیس، سیاستمداران و نهادهای تدوین کننده قوانین و مقررات هستند، البته عوامل مهم دیگری نیز در ایجاد ایمنی جاده‌ای مسئولیت دارند، مانند مسئولان بهداشت و سلامت، سیستم قضائی، سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای و به تبع آن ادارات کل این سازمان در استان‌ها، آموزش و پرورش و نهادهای غیر دولتی، البته تاکید می‌شود که افراد استفاده‌کننده از راه نیز مسئولیت رعایت و تبعیت از قوانین و مقررات را بر عهده دارند.

در کنار سازمان‌های دولتی و متولی ایمنی حمل‌ونقل جاده‌ای، سازمان‌های غیر دولتی، جامعه مدنی و بخش خصوصی باید در دسترسی به اهداف روز و دهه ایمنی حمل‌ونقل و به ویژه حمل‌ونقل جاده‌ای، مشارکت فعالانه داشته باشند.**

                                                       * مدیر روابط‌عمومی اداره‌کل راهداری و حمل‌ونقل جاده ای استان یزد

  ** این یادداشت در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است