◄ کارگو نقطه تحول تجارت در اردبیل

اردبیل| کارگو یا همان تجارت بار هوایی که در سطح بین‌المللی و کشورمان مطرح است در استان اردبیل نیز می‌تواند به نقطه تحول تجارت در عرصه داخلی و بین‌المللی تبدیل شود.

امروزه پرداختن به مقوله تجارت به ویژه در کشورهای در حال توسعه مسیری درست برای برون‌رفت از ضعف اقتصادی قلمداد شده و کشورها در رسیدن به اقتصادی پویا و فعال و ماندگاری در عرصه رقابت‌های اقتصادی تلاشی جدی را آغاز کرده‌اند.

ماراتن رسیدن به اقتصاد اول جهان به ویژه در اروپا بعد از جنگ جهانی دوم شکل جدیدی به خود گرفته و کشورها با خروج از روش‌های سنتی رقابت اقتصادی علم و تکنولوژی‌های نوین را به خدمت گرفته‌اند و جهانی‌سازی اقتصاد کشورشان را به هر طریق ممکن دنبال می‌کنند.

دستیابی کشورهای جهان به سیستم‌های نوین تجارت و رونق اقتصادی از یکسو و ایجاد مدل‌های جدید و برنامه‌ریزی‌های گسترده برای دستیابی به ثروت از سوی دیگر، کشورهای در حال توسعه را بر آن داشته است تا برای پیوستن به این زنجیره شاخص‌های رشد اقتصادی خود را ارتقا دهند.

در این میان ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه در آسیا راه‌های خروج از رکود اقتصادی را در ابعاد گسترده در پیش گرفته اما باید اذعان کرد؛ اقتصاد‌‌ ایران دارای مشکلاتی است که در برخی از برهه‌ها حتی امنیت سرمایه‌گذاری را نیز با مشکل جدی مواجه کرده است به طوری که می‌توان چنین گفت؛ تصمیمات مبتنی بر نگاه کوتاه‌مد‌‌ت در حوزه اقتصاد کشور مهم‌ترین د‌‌لیلی است که ریشه بسیاری از مشکلات حال حاضر قلمداد شده و طبیعی است داشتن چنین نگاهی آسیب‌های درازمدت را در این حوزه به دنبال خواهد داشت.

در این میان ابزارهای جدید و نوین اقتصادی به کمک کشورها آمده و طراحی مدل‌های جدید و قابل توجه در این حوزه سهم عمده‌ای را در فعالیت تجاری کشورها برعهده گرفته است که ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و سعی دارد با پیوستن به این چرخه سهم خود از بازارهای جهانی را در حد معمول حفظ کند.

یکی از این ابزارهای قابل توجه که در سال‌های اخیر مطرح شده بحث «کارگو» و حمل و نقل هوایی محصولات است که سهم عمده‌ای در فعالیت تجاری کشورها داشته به نحوی که اغلب به عنوان یکی از مهمترین شاخص‌های رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه می‌باشد.

به محموله‌های بار تجاری که به صورت حمل هوایی انتقال می‌یابند و محصولات تولیدی یک منطقه را به کشورهای هدف و مقصد تجار رهنمون می‌سازد در اصطلاح کارگو می‌گویند که شرکت‌های بزرگ تجاری و اقتصادی در کشورمان نیز در استفاده از این ظرفیت بی‌بهره نبوده و سالانه میلیون‌ها تن بار از این طریق جابجا می‌شود.

توسعه ترابری هوایی نه تنها به عوامل طبیعی، اقتصادی و اجتماعی وابسته است بلکه تصمیمات سیاسی، حقوقی و اعمال ضوابط و مقررات مالی و اجرایی درآن نقش تعیین کننده و ویژه‌ای دارد و درست به همین دلیل بازنگری در قانونگذاری‌ها و حذف بسیاری از مقررات محدود کننده اداری و تشکیلاتی همواره یکی از عوامل افزایش سهم حمل نقل کالا از طریق هوایی در سراسر جهان بوده است.

هر چند صنعت کارگو در کشور به تازگی و در چند سال اخیر رواج یافته اما باید گفت؛ امروزه وضعیت صنعت حمل و نقل هوایی کالای کشور اسفناک بوده و در شان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران نمی‌باشد بنابراین لازم است با برنامه‌ریزی و حمایت مقتدرانه دولت این وضعیت اصلاح شده تا بتوان از ظرفیت‌های عالی اقتصادی این صنعت بهرمند شد.

در چند سال گذشته در اثر تحریم‌های پی در پی صنایع هوایی ایران از سوی ایالت متحده آمریکا و اتحادیه اروپا سبب شده که صنعت حمل و نقل هوایی ایران نه تنها جایگاه ممتاز گذشته را از دست بدهد بلکه به دلیل طول عمر بالای ناوگان و عدم امکان تامین قطعات یدکی اکثر هواپیماهای ناوگان باربری هوایی زمین‌گیر شدند.

حمل بار از طریق هوایی در کشورمان و به ویژه در استان‌هایی همچون اردبیل که نزدیک به 4 درصد محصولات کشاورزی کشور را تولید و در عرصه داخلی و بین‌المللی نقش تعیین کننده‌ای در تامین نیازهای غذایی مردم را بر عهده دارد از نقش مهمی برخوردار بوده و نباید این امر در چنین استان‌هایی که توان تولید سالانه میلیون‌ها تن محصولات کشاورزی، غذایی و دامی را دارند به دست فراموشی سپرده شود.

آمارها نشان می‌دهد که تنها کمتر از دو درصد ناوگان هوایی کشور یعنی 7 فروند هواپیماهای باری در اختیار حمل و نقل هوایی است و بنابه گفته اکثر صاحبنظران صنعت هوایی کشور از این هفت فروند هواپیماهای باری کارگو نیز همگی فعال نمی‌باشند و تعدادی نیز حداکثر در هفته تنها یک پرواز انجام می‌دهند.

وجود این تعداد هواپیمای باری در کشور و سهم ناچیز جابجایی کالای صادراتی به میزان کمتر از یک درصد توسط حمل و نقل هوایی کالا نشانگر روند کاهشی سهم ایران در حمل و نقل بین‌المللی کالا توسط شرکت‌های هواپیمایی داخلی است به طوری که در حال حاضر اکثر بارهای صادراتی و وارداتی کشور توسط ایرلاین‌های خارجی حمل می گردد.

بخش کشاورزی در اردبیل در روند توسعه پایدار به دلیل تولید بخش مهمی از درآمد استان و در برداشتن یک سوم جمعیت نیروی کار استان، نقش اساسی در جریان رشد و توسعه را دارد. عرصه 788 هکتار اراضی مستعد کشاورزی، تولید حدود 4.5 میلیون تن محصولات کشاورزی و پروتئین خام دامی و برخورداری اقتصاد استان از حدود 4.2 میلیون واحد دامی مزیت بسیار ممتازی در اقتصاد ملی به شمار می‌آید و این ظرفیت‌ها می‌تواند با نقش تعیین کننده در اقتصاد مقاومتی بستر و زمینه ایجاد سیستم‌های نوین حمل و نقل بار و محصولات را در استان منجر شود.

مقوله کارگو در استان اردبیل نیز در دهه‌های اخیر مطرح بوده و با احداث فرودگاه پارس‌آباد در سال‌های قبل از انقلاب به منظور حمل بار و محصولات تولید شده در کشت و صنعت مغان این کار رونق گرفته است.

به گفته مدیر کل فرودگاه‌های استان اردبیل سالانه یک هزار 700 تن بار از طریق فرودگاه‌های اردبیل جابجا می‌شود که فرودگاه پارس‌آباد به عنوان یکی از فرودگاه‌های  باسابقه‌ در کشور می‌تواند سهم عمده‌ای از این میزان بار را داشته باشد.

با توجه به اینکه شمال استان اردبیل دارای ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های زیادی برای افزایش توان تولید داخلی و ایجاد اشتغال پایدار را دارد، در مقابل ضرورت رونق حمل و نقل هوایی نیز در این میان بیشتر محسوس است اما نامطلوب بودن وضعیت فعلی صنعت حمل و نقل هوایی کالای کشور سبب شده تا فرصت‌های اقتصادی فراوان به ویژه در حوزه صادرات از کشورمان سلب شود، فرصتی که کشورهای رقیب با وجود هم تراز نبودن کالاهایشان از نظر کیفیت با محصولات ایرانی تنها به دلیل ارتقای ناوگان حمل و نقل هوایی به خوبی از آن استفاده می‌کنند.

به عنوان مثال به دنبال قطع رابطه برخی از کشورهای عربی با قطر و اعمال تحریم‌های سیاسی و اقتصادی علیه دوحه و توقف صادرات مواد غذایی به این کشور، ترکیه به دلیل انجام برنامه‌ریزی مناسب و همچنین توان بالای ناوگان حمل و نقل هوایی کالایی خود توانست در عرض 24 ساعت نیاز کشور قطر را به انواع مواد غذایی، میوه و سبزیجات به نحو مطلوب تامین نماید.

پیوستن اردبیل به مناطق دارای حمل و نقل هوایی کارگو اقدامی مبارک در راستای توسعه اقتصاد این منطقه محسوب شده و در ماه‌های اخیر با روی کار آمدن استاندار جدید توسعه کارگو در اردبیل قوت یافته و در کنار آن مسئولان اتاق بازرگانی اردبیل نیز بر این مهم اصرار دارند.

اردبیل با داشتن مرز مشترک با جمهوری آذربایجان می‌تواند با توسعه حمل و نقل هوایی و انتقال بار و محصولات تولید شده کشاورزی از طریق کارگو در آینده به اقتصاد ممتازی در منطقه تبدیل شده و در مسیر بالندگی اقتصادی کشور گام بردارد.

در وضعیت فعلی مسئولان اقتصادی استان اردبیل با تاکید بر رونق حمل و نقل هوایی از استان درصدد هستند تا اردبیل را به عنوان یکی از قطب‌های مهم اقتصادی در کشور معرفی و جایگاه واقعی اردبیل را در این راستا در اقتصاد بین‌المللی تبیین کنند.

به گفته رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی استان اردبیل زیرساخت‌های استان از بابت حمل و نقل باید تلطیف شود و امکانات حمل و نقل زمینی و سردخانه و کارگو برای تجار و صادرکنندگان تامین شود.

حسین پیرموذن با اشاره به اینکه در ایجاد و راه‌اندازی کشت و صنعت مغان در ابتدای کار زمینه ایجاد کارگو با هدف تجارت و انتقل محصولات به صورت هوایی در فرودگاه پارس‌آباد مغان فراهم شده است، تصریح کرد: باند فرودگاهی در پارس‌آباد دارای خط کارگوست و ما به دولت پیشنهاد می‌کنیم به دلیل سهل‌الوصول بودن برخی امکانات از قبیل هواپیماهای باربری تحت عنوان کارگو از فرودگاه آماده پارس‌آباد استفاده کنیم و براساس مذاکرات با طرف‌های روسیه محصولات کشاورزی استان را که محصولات پایه اردبیل است این کار را در استان با استفاده از ظرفیت کارگو در پارس‌آباد اجرایی کنیم.

وی افزود: بودجه استانی کفاف هزینه‌‌های اجاره دو دستگاه هواپیمای کارگو را می‌دهد و ما از این طریق می‌توانیم محصولات صنایع غذایی را به روسیه و آذربایجان ارسال کنیم.

نگاه عمیق و گسترده استاندار جدید اردبیل به مقوله رونق اقتصادی در اردبیل نیز جالب توجه است به طوری که اکبر بهنامجو به عنوان استاندار غیربومی در اردبیل با پرداختن به حوزه اشتغال و اقتصاد نشان داده که تحولات عمیق اقتصادی و اشغال در استان قابل تصور است.

اکبر بهنامجو تاکید دارد تا در شمال استان با راه‌اندازی حمل و نقل هوایی بار و رونق کارگو بتوانیم از این ظرفیت برای حمل محصولات تولید شده استان به صورت تازه و نو به کشورهای آسیای میانه اقدام کنیم.

استاندار اردبیل ایجاد منطقه ویژه اقتصادی در استان را برای ارتقای چهره اقتصادی استان مهم ارزیابی کرده و می‌گوید: ما در حال پیگیری مساله کارگو با طرف‌های روسی در استان هستیم که بتوانیم از این ظرفیت استان نیز در بخش صادرات بهره‌مند شویم.

در این میان برای دولت نیز در این حوزه وظایفی متصور است که انتظار می‌رود با پرداختن به این وظایف راهکارهای ارتقای صنعت کارگو در کشور بیش از این رونق یافته و ایران نیز از این تکنولوژی نه چندان جدید در سطح جهانی بهره‌مند شود.

خرید هواپیماهای باری کارگو جدید، اختصاص یارانه به سوخت هواپیماهای باری در کشور، فعال‌سازی فرودگاه‌های غیراقتصادی کشور با راه‌اندازی حمل و نقل بار هوایی از سوی دولت می‌تواند پنجره‌های جدیدی را بر روی این صنعت در کشور بگشاید.

ارتقای صنعت حمل و نقل هوایی کالا نه تنها منجر به رشد و توسعه اقتصاد در کشور شده بلکه دروازه‌های جدید جهانی را به روی کشور می‌گشاید تا ایران نیز با خروج از بن‌بست اقتصادی ظرفیت‌های خود را در عرصه‌های جهانی و بین‌المللی به نمایش بگذارد.

این مقوله را نیز نباید فراموش کرد که در توسعه اقتصادی در کشور نباید از ظرفیت بخش خصوصی غافل شد چرا که این بخش با در اختیار داشتن بخش عظیمی از ثروت کشور می‌تواند گام‌های بزرگی را در راستای توسعه بردارد.

بخش خصوصی نیز می تواند با تاسیس و راه‌اندازی شرکت حمل و نقل هوایی کالا در کشور و تاسیس و راه‌اندازی شرکت حمل و نقل هوایی منطقه‌ای توسط هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری در بهبود وضعیت صنعت حمل و نقل هوایی کالا موثر باشد.