◄ ماجرای احداث جاده از دل جنگل‌های زاگرس چیست؟
موضوع جاده‌ای که به گفته کارشناسان می‌رفت تا چهار هزار درخت بلوط رویشگاه‌های جنگلی زاگرس را در فریدونشهر در غرب اصفهان از بین ببرد دوباره ابعاد جدی به خود گرفته و پیگیری‌ها برای احداث جاده دوم روستای "وِزوِه" در منطقه پشتکوه موگویی از سر گرفته شده است.
سال گذشته پیشنهاد احداث جاده دوم برای روستای وزوه از توابع بخش موگویی شهرستان فریدونشهر به دلیل عبور از رویشگاه جنگلی زاگرس و احتمال نابودی چهار هزار درخت بلوط از سوی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان مورد قبول قرار نگرفت اما حالا دوباره پیگیری‌های احداث آن با طرح و نقشه‌ای که هنوز اداره کل منابع طبیعی استان از ابعاد آن ابراز بی‌اطلاعی می‌کند از سر گرفته شده است.
به گزارش تین نیوز به نقل از ایرنا، یکی از ارزشمندترین رویشگاه‌های جنگی زاگرس در فریدونشهر اصفهان قرار گرفته است، این رویشگاه جنگلی با ۲ ذخیره‌گاه "پشندگان" و "چال خلیل"، بلوط‌ها، ارژن‌ها و گونه‌های زیادی از گیاهان منحصربه فرد را در دل خود جای داده است که در هیچ کجای جهان نمی‌توان آنها را یافت.
سال گذشته خطر از بیخ گوش این جنگل‌ها و حیات زیستمندانِ رودخانه "گوکان" گذشت، رودخانه‌ای که زیست بوم (اکوسیستم) آن بر اثر انباشت آوار تخریب‌ها از بین می‌رفت و شمار زیادی از بلوط‌ها قطع یا زیر انبوه خاکبرداری‌ها و ترانشه‌ها مدفون می‌شدند.
روستای وزوه یک جاده دارد که از پشندگان به کلوسه و از آنجا به وَستِگان و کاهگان و سپس به گوکان و وِزوه می‌رود، جاده‌ای که بنا به گفته فعالان محیط زیستِ فریدونشهر خاکی است؛ حرف آنها اما این است که اگر هدف خدمت‌رسانی است چرا همان جاده اول را آسفالت و ساماندهی نمی‌کنند، به گفته آنها مسیر انتخاب شده برای جاده دوم با توجه به شیب تند و لایه‌های سست خاک با بارندگی‌ها ریزش خواهد کرد و با صرف هزینه‌های زیاد عاقبت بدون استفاده خواهد شد.
این همان اتفاقی است که پیشتر هم دریکی از روستاهای توابع موگویی در نزدیکی همین روستای وزوه تجربه شد، روستایی به نام "مصیر" که جاده احداثی برای آن به دلیل خاک سست به همراه شیب تند دره با بارندگی‌هایی که همه خاک و سنگ را به داخل رودخانه یَلان تخلیه می‌کرد اکنون بدون استفاده مانده است.
در حالی که پیگیری و اصرار زیادی برای احداث جاده دوم روستای وزوه وجود دارد، کارشناسان منابع طبیعی معتقدند این جاده می‌تواند بهای سنگینی برای طبیعت بکر آن منطقه داشته باشد و بهتر است به همان جاده اول رسیدگی کرد و به جای جاده دوم، پیگیر راه‌اندازی تونل گردنه کلوسه شد.
پیشتر سعید خدابخشی سرپرست اداره نظارت بر ساخت راه‌های فرعی و روستایی به ایرنا گفت که اجرای تونل گردنه کلوسه در دستور کار آنهاست و با اجرای آن احداث جاده دوم روستای وزوه توجیهی ندارد، به گفته وی با احداث این تونل هم مسیر ایمن می‌شود و هم مشکل راهبندان زمستان حل خواهد شد.
گردنه کلوسه در محور اصلی ارتباطی از فریدونشهر به پشتکوه است و حذف آن و اجرای تونل می‌تواند مشکل راه ارتباطی مردم روستای وزوه و روستاهای دیگرِ پشتکوه را حل کند.
اسفند سال گذشته، ایرنا با گزارشی با عنوان " احداث جاده به قیمت نابودی چهار هزار بلوط در اصفهان" ابعاد ماجرای جاده دوم روستای وزوه را بررسی کرد و در آن گزارش، مسوولان اداره های کل منابع طبیعی استان اصفهان و راهداری و حمل ونقل جاده ای اصفهان بر مخالفت صریح خود تاکید کردند.
از سویی بعد از مخالفت نهادهای متولی محیط زیست و منابع طبیعی استان، بسیج سازندگی تونل گردنه کیوارستان را در سال جاری تا ۷۰ درصد پیش برد، گردنه‌ای که با حذف آن، جاده پشتکوه - فریدونشهر کوتاه‌سازی می‌شود اما آنها حالا در مرحله بعدیِ عملیات، دوباره پیگیر احداث جاده گوکان - وزوه شده‌اند.
تبعات احداث یک جاده از دل جنگل‌های زاگرسی
مرتضی برزوزاده، کارشناس منابع طبیعی درباره اهمیت جنگل‌های این منطقه از شهرستان فریدونشهر به ایرنا گفت: در این منطقه، درختان کهنسال بلوط با حداقل عمر ۵۰۰ سال وجود دارد که در صورت نابودی، جایگزین کردن آنها مشکل است، تنوع گیاهان و جانوران و ضریب حفاظت گونه های در معرض انقراض با احداث جاده پایین می آید و هرچه بیشتر در معرض خطر نابودی خواهند بود.
وی افزود: بلوط‌هایی که مامنی برای سنجاب ایرانی هستند، زیستگاه گونه‌ای در معرض انقراض است که حالا بلوط‌هایش در خطر هستند.
در همین پیوند نصرت‌الله تواضع از فعالان محیط زیست فریدونشهر به ایرنا گفت: در ظاهر برای احداث این جاده عقب نشینی کرده بودند، گردنه کیوارستان را هم می‌خواهند حذف کنند و توجیه این است که در این منطقه درختان کمتری وجود دارد اما درباره احداث جاده دوم هنوز خطر بیخ گوش جنگل‌های این منطقه است.
به گفته تواضعی، اینکه گفته می‌شود با احداث جاده گوکان - وزوه مشکل راه ارتباطی چندین روستا حل خواهد شد، درست نیست و از گوکان به وزوه و در مسیر دنبالِ رودخانه گوکان که برای احداث جاده انتخاب شده است، روستایی جز وزوه در کار نیست.
وی افزود: تابستان و در هنگام ییلاق، تعداد خانوارها در وزوه شاید بیشتر از ۱۰ خانوار باشد اما در زمستان‌ها، حدود هفت یا هشت خانوار بیشتر نیستند، یک جاده هم دارند که پیشتر از دل جنگل‌ها کشیده شده و از همان طریق هم تامین می شوند، اداره منابع طبیعی و آبخیزداری نیز به طور مرتب به آنها کپسول گاز می‌دهد تا برای سوخت از چوب درختان جنگل استفاده نکنند.
نائب رییس انجمن دوستداران طبیعت فریدونشهر خاطرنشان کرد: پیشنهاد ما این بود که جاده اول را مرتب و آسفالت کنند اما اصرار به کشیدن جاده دوم است، مسیری که هزینه های زیادی دارد و با توجه به شیب تند و لایه‌های سست خاک با یک بارندگی و یک زمستان بدون استفاده می‌شود، این تجربه را قبلا برای جاده خرسانک به روستای مصیر هم داشتیم که این جاده به طور کل حذف و غیرقابل استفاده شد.
در جنگل هم اصول و مقررات داریم
سرپرست اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان نیز درباره پیگیری‌های مجدد برای احداث جاده دوم روستای وزوه به ایرنا گفت: پیشتر با مسیری که پیشنهاد شده بود و از جنگل‌های بلوط با پوشش بالا عبور می‌کرد، مخالفت و طرح، متوقف شد، آنها می‌گویند این مسیر باید جاده شود و ما هم اصول و مقررات و مسائل منطقه ای را باید مد نظر قرار دهیم و بر همین اساس اعلام مخالفت یا موافقت کنیم.
محمدعلی کاظمی افزود: قرار بر این شد که با هماهنگی اداره راهداری مسیر جدیدی را بررسی کنند و پیشنهاد بدهند زیرا طرحشان مطالعات فنی و مسائلی که باید رعایت می کردند را نداشت.
مدیرکل منابع طبیعی استان اصفهان گفت: گروه جهادی "شهید جواد محمدی" که در صدد اجرای این طرح است، مسیر جدید خود را به فرمانداری شهرستان فریدونشهر اعلام کرد و قرار است این موضوع در کارگروه شهرستان و استان اصفهان بررسی شود، اگر مسیر پیشنهادی آنها کماکان در عرصه‌های جنگلی استان و تخریب داشته باشد، ما و اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان مخالفت می‌کنیم.
به گفته کاظمی پیشنهاد مسیر جدید از سوی گروه جهادی فقط در حد یک نامه از اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای به فرمانداری شهرستان فریدونشهر ارسال شده و یک رونوشت از آن به اداره کل منابع طبیعی استان داده شده که هیچ پیوست و فایلی نداشته است.
کاظمی افزود: برای کشیدن این جاده اصرار می‌شد و اگر تاکنون مخالفت نکرده بودیم کشیده شده بود، اداره کل راهداری هم با مسیر پیشنهادی پیشین که طراحی و مطالعات اولیه نداشت، مخالف بود.
به گفته وی، متولی برای ما اداره کل راهداری است و هیچ دستگاه دیگری را متولی امر جاده‌سازی نمی‌دانیم، درخواست کننده و متقاضی ما باید اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای باشد.
طرحی برای عبور جاده دوم وزوه نداریم
در این ارتباط سعید خدابخشی معاون فنی و راه‌های روستایی اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان اصفهان به ایرنا گفت: این جاده جزو طرح‌های اجرایی ما نیست و توسط گروه جهادی شهید جواد محمدی ناحیه مقاومت شهید چمران شهر دُرچه پیگیری می‌شود که یکسری کارهای جهادی در روستای وزوه انجام داده اند، اگر این جاده در کمیته فنی شهرستان و همچنین استان مصوب شود ما نظارت می‌کنیم ولی هنوز این طرح مصوب نشده است.
رضا صفری فرماندار فریدونشهر نیز با گریزی به ماجرای پیشنهاد احداث جاده دوم وزوه معتقد است که نگرانی فعالان محیط زیست به جا بوده و از سویی نهادهای نظارتی چون اداره کل منابع طبیعی و همچنین حفاظت محیط‌زیست به راحتی با اجرای چنین طرحی بدون داشتن پیوست های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی موافقت نخواهند کرد.
وی به خبرنگار ایرنا گفت: روستای وزوه یک جاده دارد که تا حدودی دسترسی آن در فصل‌های بارش سخت است، پیشنهاد مسئول گروه جهادی شهید جواد محمدی هم این بود که یک جاده از گوکان به وزوه کشیده شود، مراجع تخصصی بازدید میدانی انجام دادند و طرح دوستان جهادی به لحاظ تاثیرات محیط زیستیِ منفی که بر روی منطقه داشت منتفی شد.
صفری با بیان اینکه این طرح سه مرحله داشت، خاطرنشان کرد: مرحله اول حذف گردنه کیوارستان بود که آزاد شد، مرحله دوم، جاده گوکان به وزوه بود که قرار شد مطالعات و نقشه برداری دقیق با رعایت مسایل فنی انجام و در کمیته فنی راه‌های استان مصوب شود که هنوز این اتفاق نیفتاده است، مرحله سوم طرح این بود که جاده موجودِ وزوه تعریض و بازگشایی شود که در واقع جاده وزوه به دورک، کلوسه و پشندگان است.
صفری یادآور شد: پیگیری‌های گروه جهادی شهید جواد محمدی از سال گذشته شروع شده است ولی هنوز دستگاه‌های متولی استانی مثل منابع طبیعی، حفاظت محیط زیست و اداره راهداری و حمل و نقل جاده ای نظر فنی نهایی را نداده اند.
مهدی عابدی، مسئول گروه جهادی شهید جواد محمدی در گفت‌وگو با ایرنا این گفته کارشناسان و فعالان منابع طبیعی را که برای کشیدن این جاده چهار هزار درخت بلوط نابود می‌شد نادرست خواند و گفت: این جاده حق مردم است و باید کشیده شود و من در این زمینه با رییس کل منابع طبیعی کشور صحبت کرده ام.
وی با بیان اینکه تاکید خبرگزاری‌ها در ایام زمستان این بود که گردنه کلوسه بسته شده است، افزود: بازکردن این گردنه در دوران بارش برف تمام دغدغه راهداری می‌شود، این جاده، پنج گردنه بزرگ در پشتکوه را حذف می‌کند که شامل "کیوارستان"، "ویهه"، "شادی" ، "کلوسه" و "گریه" است.
وی با اشاره به اینکه حدود ۲۵ روستا از این جاده استفاده می کنند، از افرادی که مخالف طرح هستند انتقاد کرد و گفت: بهترین توجیه اقتصادی برای کشیدن جاده، این است که اشتغالزایی می‌کند و مردم آن منطقه را به توانمندی می‌رساند و معیشت‌شان خوب می‌شود.
بگویند نه، ورود نمی‌کنیم
رییس سازمان بسیج سازندگی استان اصفهان در این زمینه به ایرنا گفت: پارسال که این موضوع مطرح شد به اداره راهداری گفتم شما هستید که به عنوان متصدی امرِ راه باید طرح را کامل کنید، اگر این جاده تایید و تامین اعتبار شود ما هم به کمک شما می آییم تا طرح را اجرا کنیم ولی اگر مشکلاتی با محیط زیست و یا منابع طبیعی داشته باشد ما به هیچ عنوان ورود نمی‌کنیم.
سرهنگ حسین انوری افزود: مجموعه گروه‌های جهادی، خود را ملزم می‌دانند که هر کاری انجام می شود در جهت خدمت‌رسانی به مردم و با هماهنگی سازمان‌ها باشد در غیر این صورت هیچ کاری نمی توان از پیش برد چرا که عوارض مختلفی برای ما دارد.
انوری با بیان اینکه پارسال یک جاده برای کوتاه کردن مسیر در دستور کار قرار گرفت، ادامه داد: حذف گردنه کیوارستان در مرحله اول به جاهای خوب رسید اما در مرحله دوم که جاده وزوه به گوکان است، اگر گروه جهادی این موضوع را پیگیری می کند از این نظر است که اداره کل منابع طبیعی و اداره کل حفاظت محیط زیست، بررسی کامل انجام بدهند و ببینند آیا این جاده مقرون به صرفه است.
به گفته وی، شایعاتی مبنی بر اینکه جاده از دل جنگل می گذرد و منابع طبیعی خراب می شود، واقعیت نداشت و هیچ گونه پوشش گیاهی به صورت جنگلی در این منطقه وجود ندارد.
در حالی که مسئولان گروه جهادی، کشیدن جاده دوم روستای وزوه را در برنامه محرومیت‌زدایی خود قرار داده اند اما کارشناسان و فعالان منابع طبیعی و محیط زیست این پرسش را مطرح می کنند که این کار به چه قیمتی انجام خواهد شد درحالیکه باید حفظ و صیانت از داشته‌های جنگلی زاگرس در اصفهان و ایران مرکزی مورد توجه همه بخش ها باشد.
استان اصفهان به مرکزیت شهرستان اصفهان با ۲۸ شهرستان، مساحتی معادل ۱۰.۷ میلیون هکتار دارد که بیش از ۹۰ درصد از این مساحت معادل ۹.۸ میلیون هکتار عرصه‌های منابع طبیعی و ملی و از این میزان حدود ۴۰۳ هزار هکتار جنگل معادل چهار درصد، ۶ میلیون هکتار مرتع معادل ۶۴ درصد و سه میلیون هکتار بیابان معادل ۳۲ درصد است.
جنگل‌های استان اصفهان بطور عمده در دو شهرستان فریدونشهر با ۴۰ هزار هکتار و سمیرم با ۲۵ هزار هکتار پراکنده است و سرانه جنگل کمتر از ۰.۱ هکتار است اما از تنوع گونه‌ای خوبی برخوردار است.
این استان از نظر تقسیم بندی نواحی رویشی در ۲ ناحیه رویشی زاگرسی و ایران تورانی قرار گرفته که ناحیه رویشی زاگرسی غرب و جنوب استان را شامل می‌شود و بقیه مناطق استان جزو ناحیه رویشی ایرانی تورانی است.
