اصفهان در وضعیت اضطرار؛ صنعتی شدن بلای جان اصفهان شده است
این روزها گویا هوای پاک نیز مانند آب در اصفهان کیمیا شده، پالایشگاه‌ها بی مهابا مازوت می‌سوزانند و نفس شهروندان هر لحظه تنگ‌تر می‌شود.
این روزها گویا هوای پاک نیز مانند آب در اصفهان کیمیا شده، پالایشگاه‌ها بی مهابا مازوت می‌سوزانند و نفس شهروندان هر لحظه تنگ‌تر می‌شود. اگر تنها نیمی از ظرفیت نیروگاهی مانند نیروگاه شهید منتظری به مازوت اختصاص یابد، روزانه بیش از ۲۷۰ تن دی‌اکسیدگوگرد، ۴ تن ذرات معلق خطرناک زیر ۲.۵ میکرون و ۲۲ تن اکسید نیتروژن به آلاینده‌های قبلی اصفهان افزوده می‌شود و این میزان از آلودگی ده‌ها برابر بیشتر از تمام خودروهای کلانشهر اصفهان است.
به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، برای چندمین روز متوالی هوای اصفهان در وضعیت ناسالم به سر می‌برد، آسمان شهر خاکستری رنگ است و بوی دود در هوا به راحتی استشمام می‌شود. یکی از اساتید پیشکسوت دانشگاه صنعتی اصفهان برای مقابله با آلودگی هوای اصفهان می‌گوید: هر سال در فصل‌های پاییز و زمستان، آسمان شهر اصفهان خاکستری می‌شود و هر روز تعداد افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی و تنفسی نیز بیشتر، رسانه‌ها از مصرف مازوت در پالایشگاه‌ها می‌نویسند و از هوایی که مثل آب در این شهر کیمیا شده. اما چه باید کرد؟ وقت آن رسیده که مصرانه پیگیر شویم و بررسی کنیم تا ببینیم چه نهاد یا نهادهایی دچار تخطی شده‌اند که هوای شهر به این روز درآمده است. آیا نهادهای گوناگون مانند شهرداری و محیط زیست به وظایفی که باید در این زمینه عمل می‌کنند؟ آیا مشکل از اقتصاد کشور است یا موارد دیگر؟
وی در پایان صحبت‌هایش با حالتی از امید و یأس همراه با فرهیختگی گفت: دانشگاهیان آنچه را که وظیفه‌شان است انجام می‌دهند، جامعه دانشگاهی بارها راهکارهای به جا و شایسته‌ایی را برای رفع آلودگی هوای کلان شهرها به ویژه اصفهان، ارائه کرده‌اند، اما متاسفانه در مرحله اجرا، به دلایل گوناگون این ایده‌ها و راهکارها متوقف می‌شوند.
آلودگی هوای اصفهان در چند سال اخیر، به یک معضل جدی زیست محیطی در کشور تبدیل شده است. بنا بر اعلام مرکز پایش و کنترل هوای اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان، در نهم اسفندماه سال ۱۳۹۹، هوای اصفهان با عدد میانگین ۱۷۷ شاخص کیفیت هوا (AQI)، آلوده‌ترین روز سال خود را به ثبت رساند. شدت آلودگی هوا در آن سال، باعث شد اصفهان تا پایان دی‌ماه سال ۱۳۹۹ تنها ۴ روز هوای پاک را تجربه کند.
به موجب آلودگی هوای اصفهان، حسین احمدی کیا، عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در بهمن‌ماه همان سال به خبرنگار ایسنا می‌گوید:
تمام بخش‌ها از جمله صنایع، وسایل نقلیه، مصرف گاز منازل و غیره در آلودگی هوای اصفهان نقش دارند و نباید بخش خاصی را متهم اصلی آلودگی بدانیم. از نظر علمی، آلودگی هوا شامل ذرات معلق، مونوکسید کربن، اکسید نیتروژن، اکسید گوگرد، هیدروکربن‌های نسوخته و دیگر ذرات است. صنایع در بخش ذرات معلق و اکسیدهای گوگرد، وسایل نقلیه در بخش اکسیدهای نیتروژن و مونوکسید کربن در مصرف گاز ساختمان‌ها و نیز نیروگاه‌ها در بخش اکسیدهای نیتروژن نقش زیادی در آلودگی هوا دارند و در این میان نقش ذرات معلق در آلودگی هوای اصفهان بیشتر و خطرناکتر است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان معتقد است: آلودگی هوای اصفهان را نمی‌توان در داخل استان، بلکه باید در سطح کشور حل کنیم و این امر نیازمند منابع مالی بالایی است.
وی خاطر نشان می‌کند: متاسفانه طی سال‌های گذشته بدون توجه به ملاحظات زیست محیطی، از یک سو، صنایع اصفهان را گسترش داده‌ایم و از سوی دیگر با گسترش شهرنشینی تعداد خودروها را بالا برده‌ایم که نتیجه آن بحران آلودگی امروز هوای اصفهان است و اگر بخواهیم این مشکل را حل کنیم باید با عزمی راسخ و راهکارهای علمی این مسیر اشتباه را جبران کنیم، اما به نظر نمی‌رسد عزمی جدی در این خصوص وجود داشته باشد، چرا که تنها زمانی که حرف از آلودگی هوای اصفهان می‌شود، به جای توجه به صنایع دولتی و استراتژیک تنها بر بخش خصوصی و مردم فشار وارد می‌کنیم.
در همان سال مصطفی علوی، مدیرعامل شرکت گاز استان اصفهان، درباره آلودگی هوای اصفهان و استفاده از سوخت مازوت، اظهار کرد: در حال حاضر هیچ صنعتی اجازه استفاده از سوخت مازوت را ندارد، به غیر از اینکه از سازمان محیط زیست مجوز دریافت کند.
مدیرعامل شرکت گاز استان اصفهان افزود: در حال حاضر سه کارخانه سیمان اردستان، سیمان نایین و سیمان سفید بنوید که خارج از محدوده اصفهان بزرگ قرار دارند، سوخت دوم آنها (مازوت) تامین شده، اما اینکه مصرف دارند یا خیر، در اختیار شرکت گاز نیست و باید با محیط زیست هماهنگی این کار را انجام دهند.
وی گفت: هم‌استانی‌ها نسبت به استفاده از سوخت مازوت در صنایع نگران نباشند، چراکه همه چیز تحت کنترل است و استفاده از هر گونه سوخت (سوخت دوم) در هر منطقه و صنعتی با نظارت محیط زیست خواهد بود.
در ادامه وی تاکید کرد: آلودگی فعلی شهر اصفهان ناشی از مصرف گاز طبیعی و همچنین شرایط جوی و پدیده اینورژن است.
پس از گذشت یک سال از تأکید مدیر عامل شرکت گاز استان اصفهان بر آلودگی هوای اصفهان ناشی از شرایط جوی، در سال گذشته، کمیته مدیریت کیفیت هوای کنسرسیوم مراکز علمی- پژوهشی استان اصفهان در حوزه محیط زیست به مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها در قالب نامه‌ای به استاندار اصفهان واکنش نشان داد.
در بخشی از این نامه که در اختیار ایسنا قرار گرفته بود، مشکل کمبود آب و نیز آلودگی هوا، دو معضل بزرگ استان اعلام شد و با توجه به مصرف مازوت در نیروگاه‌های برق اصفهان و شهید منتظری، فعالیت نیروگاه شهید منتظری با ظرفیت تولید ۱۶۱۶ مگاوات در شهرستان شاهین‌شهر و میمه، یکی از مهم‌ترین منابع آلاینده این شهرستان و شهرهای اطراف آن اعلام شده بود.
این کمیته که شامل ۱۰ متخصص علمی در حوزه هوا است، اعلام کردند: «اگر تنها نیمی از ظرفیت نیروگاه به مازوت اختصاص یابد، روزانه بیش از ۲۷۰ تن دی‌اکسیدگوگرد (SO۲) ، ۴ تن ذرات معلق (PM) خطرناک زیر ۲.۵ میکرون و ۲۲ تن اکسید نیتروژن (NO۲) به آلاینده‌های قبلی اصفهان افزوده خواهد شد، که میزان این آلودگی ده‌ها برابر بیشتر از تمام خودروهای کلانشهر اصفهان است»
کنسرسیوم مراکز علمی-پژوهشی استان اصفهان در نهایت تأکید کرد که شایسته نیست مردم اصفهان که آلاینده‌های این صنایع و خودروهای بی‌کیفیت را تحمل می‌کردند، آلاینده‌های مازوت را نیز برای تأمین برق تحمل کنند.
همچنین با اشاره بر اینکه از ظرفیت ۲۴۰۰ مگاوات دو نیروگاه اصفهان و شهید منتظری، تنها ۷۰۰ مگاوات آن به مصرف کل شهرستان اصفهان و مابقی بیشتر به مصرف صنایع آلاینده می‌رسد، در این نامه اعلام شده است که صنایع فولاد، سیمان و آجر اطراف اصفهان نیز سه برابر کل اصفهان گاز مصرف می‌کنند.
در این نامه از استاندار خواسته شد تا برای برون‌رفت از وضعیت بحرانی فعلی نسبت به قطع مصرف مازوت در نیروگاه یادشده، اقدام کند. در این راستا، آمادگی کنسرسیوم برای همکاری علمی و اجرایی با استانداری اصفهان برای رفع چالش‌های زیست‌محیطی شهر و استان اصفهان و هرگونه مشورت در این زمینه اعلام شده است.
شهر اصفهان که روزی به واسطه پیشینه تاریخی و فرهنگ غنی به‌عنوان «پایتخت فرهنگ و تمدن ایران» شناخته می‌شد، این روزها به دلیل وجود بیش از ۱۰ هزار واحد صنعتی، ۱۵ هزار واحد صنفی، ۷۰۰ معدن فعال، ۲ هزار واحد سنگبری و نیز با تولید ۷۰ درصد از آهن و فولاد کشور، بیشتر به‌عنوان «قطب صنعتی کشور» شناخته می‌شود. وجود صنایع و شهرک‌های صنعتی مختلف در محدوده شهر اصفهان و مصرف مازوت در بخش صنایع و نیروگاه‌ها به عنوان عوامل اصلی آلودگی هوا، باعث افزایش غلظت آلاینده‌ها در این شهر شده و همین امر هوای اصفهان را در وضعیت اضطرار قرار داده است. افراد متخصص در حوزه دانشگاهی و نیز غیر دانشگاهی، بارها پیامدها و خطرات زیست محیطی ناشی از مصرف این سوخت را به مسئولین هشدار داده‌اند، اما متاسفانه تاکنون توجه کافی به این مسئله نشده است.
ار این‌رو، در این زمینه پرسش‌هایی مطرح می‌شود از جمله اینکه آیا مصرف مازوت در بخش صنایع مجاز است یا غیر مجاز؟ و اگر این سوخت در حال حاضر مورد استفاده قرار می‌گیرد، مجوز مصرف آن توسط چه نهاد یا ارگانی صادر شده است؟ امید می‌رود که با مشخص شدن پاسخ این پرسش‌ها بتوان آسیب‌هایی که تاکنون به واسطه صنعتی شدن بر کلان شهرهایی چون اصفهان وارد شده را جبران کرد و در آینده احتمال وقوع آسیب‌های زیست محیطی را تا حد امکان کاهش داد.
