زیان 9 هزار میلیارد تومانی دولت از کارت بازرگانی یکبار مصرف

در سال‌های اخیر با رواج کارت‌های بازرگانی یک‌بار مصرف، فرار بی‌سابقه‌ مالیاتی، قاچاق سازمان یافته، بدهی‌های گمرکی و نوسانات ارزی افزایش یافته است.

 کارت بازرگانی مجوز و پیش نیاز صادرات و واردات به صورت تجاری در کشور است. این مجوزهای تجارت توسط اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی صادر و با تایید وزارت صنعت، معدن و تجارت مورد استفاده بازرگانان قرار می‌گیرد.

بر این اساس با وجود تمام نظارت‌های صورت گرفته توسط وزارت صنعت و اتاق بازرگانی در سال‌های اخیر پدیده‌ای شومی به نام «کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف» افزایش یافته که عاملی برای قاچاق، فرار مالیاتی، نپرداختن عوارض گمرکی و تاثیر بر بازار ارز شده است.

به این ترتیب افراد سودجو با استفاده از هویت افرادی که بیشتر وضیعت مالی مناسبی ندارند، مبادرت به دریافت کارت بازرگانی و واردات کالا به کشور می‌کنند، اما حقوق گمرکی و مالیات را پرداخت نمی‌کنند. به عنوان نمونه یکی از عجیب‌ترین شگرد‌های این افراد سودجو که در سال گذشته رخ داد این بود که با اغفال و تطمیع یک پیرزن فقیر روستایی و پرداخت تنها 100 هزار تومان، از هویت او سوء استفاده و 700 دستگاه خودوری پورشه وارد کشور کرده بودند. بنابراین با توجه به اینکه گمرک در زمان ورود کالا به دلیل مجهز نبودن به دستگاه‌های خودکار نظارتی قادر به بررسی محتوای کانتینرهای حامل کالا نبوده و تمرکز خود را بر روی حسابرسی‌های پس از ترخیص معطوف کرده، این کلاهبرداران ضمن اینکه مالیات واردات 700 پورشه را به گردن آن پیرزن بی‌اطلاع انداخته بودند، با کم اظهاری کالا در گمرک، از پرداخت حقوق گمرکی هم فرار کرده بودند.

*کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف مجوزی برای دریافت ارز مبادله‌ای

از سوی دیگر در سال‌های اخیر که اقتصاد ایران درگیر رکود بوده و در پی آن تعطیلی و ورشکستگی بسیاری از کارگاه‌های تولیدی، عده‌ای سودجو اقدام به دریافت کارت بازرگانی به نام شرکت‌های تولیدی ورشکسته کرده‌اند و به اسم واردات مواد اولیه ارز مبادله‌ای دریافت و در بازار آزاد فروخته‌اند.

همچنین نباید فراموش کرد که یکی از عوامل اصلی بحران ارزی سال 92، مشخص نبودن محل هزینه‌ ارزهای دولتی بوده است، بنابراین ادامه چنین روندی هم می‌تواند به بحرانی چه بسا بزرگ‌تر از بحران سال 92 منتهی شود.

*فرار مالیاتی 8100 میلیارد تومانی با استفاده از کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف

به گفته کامل تقوی‌نژاد رئیس سازمان امور مالیاتی تا انتهای فرودین ماه سال گذشته رقمی معادل 8100 میلیارد تومان فرار مالیاتی با استفاده از کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف رخ داده است. این یعنی وارد کنندگان کالا تنها نیمی از مالیات کالای ورودی خود را پرداخت کرده‌اند.

*ضرر 1200 میلیارد تومانی گمرک جمهوری اسلامی از کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف

همچنین فرود عسگری معاون فنی گمرک بر این باور است که جدید‌ترین آمار حاکی از آن است که حجم بدهی قطعی ایجاد شده توسط کارت بازرگانی یک بار مصرف برای گمرک 1200 میلیارد تومان است.

بر این اساس گمرک با وجود ایجاد پنجره واحد از سال 92 هنوز توانایی این را پیدا نکرده که فرآیندهای تجاری را در مدت زمان کوتاه حسابرسی کند و به این ترتیب تا قبل از حسابرسی‌، کلاهبرداران یک کارت بازرگانی با هویت جدید برای خود تهیه می‌کنند و دست گمرک به هیچ جا وصل نیست.

از سوی دیگر به صورت متداول نتیجه حسابرسی‌های گمرک پس از شش ماه مشخص می‌شود. یعنی درست زمانی که دیگر کلاهبرداران به سراغ کارت بازرگانی با هویت دیگری رفته‌اند.

بر این اساس کارت های بازرگانی یکبار مصرف در مجموع 9300 میلیارد تومان به دولت زیان مالی وارد می کنند.

*قاچاق سازمان‌یافته با استفاده از کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف

این در حالی است که قاچاقچیان با استفاده از کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف به سادگی هرچه تمام‌تر می‌توانند با قرار گرفتن در پشت سر افراد بی‌بضاعت، هویت خود را پنهان کرده و امکان شناسایی و اثبات تخلف را به حداقل برسانند. به‌صورت ویژه در مورد شرکت‌های صوری که به نام افراد هویت‌فروش ثبت می‌شود و تخلف به نام آن شخص حقوقی انجام می‌شود، نخست وجاهت کار بالا رفته و امکان شناسایی آن دشوار بوده و نیز به دلیل دو لایه مالکیت پنهان، اثبات تخلف از آن هم دشوارتر است. بنابراین با توجه به سود بسیار بالای قاچاق و سهولت انجام آن از مبادی رسمی به صورت سازمان‌یافته و با حجم بسیار بالا، افراد به سادگی به خود اجازه می‌دهند که کسب‌وکار قانونی را رها کرده و دست به قاچاق بزنند.

گفتنی است در حال حاضر حدود نیمی از پرونده‌های قاچاق کشف‌شده، مرتبط با سوء استفاده از کارت‌های بازرگانی یکسال ‌مصرف است که با تعمیم درصد کشف قاچاق (حدود 20 درصد) به کل قاچاق، مشخص می‌شود که سوء استفاده از کارت بازرگانی سالهاست چه ضربه مهلکی به اقتصاد کشور وارد کرده و می‌کند.