فرمول «فتاح» برای یارانه

سیاست توزیع همگانی یارانه نقدی موجب ایجاد یک توقع در آحاد جامعه شده که اکنون مهم‌ترین مانع دولتمردان برای قطع یارانه اقشار پردرآمد محسوب می‌شود.

به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، در نحوه فعلی تخصیص یارانه‌ها، نه مبلغ قابل‌توجهی به نیازمندان پرداخت می‌شود و نه منبعی برای توسعه تولید باقی می‌ماند. پرویز فتاح، رئیس کمیته امداد فرمولی را در زمینه ساماندهی توزیع یارانه‌ها ارائه کرده است.

وی با بیان اینکه نباید از حذف یارانه پردرآمدها بیم داشت، به پیشنهاد خود به حسن روحانی اشاره و اظهار کرد: هر کسی به یارانه نیاز دارد به کمیته امداد بیاید.

یارانه‌بگیران نقدی چه کسانی هستند؟ آیا تمام افرادی که درحال‌حاضر این یارانه را دریافت می‌کنند، نیازمند هستند؟ تاکنون دولت چندین بار تصمیم به ساماندهی یارانه‌بگیران نقدی گرفته است. حدود یک ماه پیش هم رئیس سازمان برنامه و بودجه از یک طرح جدید در حوزه هدفمند کردن یارانه‌ها پرده برداشت. محمدباقر نوبخت از طرح استانی کردن شناسایی ثروتمندان سخن گفت.

ایده‌ای که طرح آن تهیه شده و منتظر سنجش از سوی دولت است. در طرح جدید، شناسایی به مسوولان و مدیران محلی سپرده می‌شود. استاندار، بخشدار، فرماندار و دهیار مجریان طرح جدید خواهند بود. طرح جدید قصد دارد تا با کوچک کردن جامعه هدف خود، شناسایی را به شیوه مناسب‌تر انجام دهد. اما این بار فعالان بخش‌خصوصی هم پیشنهادی را برای غربال یارانه‌بگیران مطرح کردند و براساس آن، خواستار نقش آفرینی کمیته امداد امام خمینی(ره) در زمینه شناسایی و هدایت یارانه‌ها به افراد کم‌بضاعت و توانمند شدند. به گفته آنها، یارانه‌ها باید به دهک‌های پایین جامعه تخصیص داده شود و افراد توانمند از دریافت یارانه نقدی حذف شوند. این اظهار نظرات درحالی روز گذشته در نشست هیات نمایندگان اتاق تهران مطرح شد که رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) هم در این نشست حضور داشت و در پاسخ به آنها از رایزنی‌هایی سخن گفت که با رئیس‌جمهوری داشته است. پرویز فتاح گفت که به حسن روحانی این پیشنهاد را داده و گفته تبعات قطع یارانه را می‌پذیرد. اما درباره اینکه نتیجه مذاکراتشان چه بوده، صحبتی نکرد. او در بخش دیگری از سخنان خود ریشه افزایش فقر در کشور را اقتصاد بیمار دانست و نشانه‌های این بیماری را فزونی واردات، قاچاق کالا و نرخ‌های بالای سودهای بانکی اعلام کرد. در بخش دیگر این نشست، مباحث روز اقتصادی نیز توسط رئیس اتاق تهران مورد بررسی قرار گرفت. مسعود خوانساری ضمن اشاره به بی‌اثربودن سخنرانی اخیر رئیس‌جمهوری آمریکا در بازارها، خواستار آن شد که حل سه چالش اقتصادی کشور در دستور کار قرار بگیرد تا بیم ایجاد نوسان در بازارها با هر اتفاقی، از بین برود. به گفته رئیس پارلمان اقتصاد پایتخت، حرکت به سمت تک‌نرخی شدن ارز، اصلاح نظام بانکی و بهبود فضای کسب‌وکار می‌تواند مانع از این نوسانات شود.

بی‌اثری سخنان ترامپ

رئیس اتاق تهران با اشاره به سخنان اخیر رئیس‌جمهوری آمریکا عنوان کرد: مهم‌ترین خبری که در روزهای گذشته رخ داد و روی آن باید بحث کرد، سخنرانی رئیس‌جمهوری آمریکا دونالد ترامپ بود که روز جمعه انجام شد و پیش‌بینی می‌شد او درخصوص مساله خروج آمریکا از برجام صحبت کند؛ ولی آن چیزی که در عمل رخ داد بیشتر ناسزا و هتاکی به کشور بود و تصمیم‌گیری درباره برجام را هم به کنگره واگذار کرد. او افزود: بعد از امضای توافق هسته‌ای فرصت‌هایی در کشور ایجاد شد و مدیران ارشد کشور امکان توسعه اقتصادی را در کشور فراهم آوردند. در همین خصوص با دوراندیشی مقام معظم رهبری اقتصاد مقاومتی هم مطرح شد تا ما با تمام توان خودمان بتوانیم از پتانسیل‌ها و امکانات موجود در کشور حداکثر استفاده را کنیم و در عین حال‌ که به توانمندی‌های داخل فکر می‌کنیم، نیم نگاهی هم به خارج داشته باشیم؛ بحث «درون‌زا و برون‌نگری» از مهم ترین اهدافی بود که در اقتصاد مقاومتی ازسوی مقام معظم رهبری مطرح شد.

خوانساری گفت: خوشبختانه در چهار سال گذشته ثبات اقتصادی در کشور به وجود آمد و هیجاناتی که در قیمت‌ها هر روز شاهدش بودیم کمتر دیده شد و تورم بالای ۴۰ درصد به زیر ۱۰درصد رسید و مردم امید به آینده پیدا کردند؛ اگرچه هنوز فاصله زیادی با ایده‌هایی که قطعا مسوولان و مردم دارند وجود دارد؛ ولی خوشبختانه قدم‌های خوبی در راستای استحکام اقتصادی برداشته شده است. علاوه بر این درخصوص نگاه خارجی و بین‌المللی هم موفقیت‌های مهمی در حوزه دیپلماسی به وجود آمد. همه ما می‌دانیم که قبل از توافق هسته‌ای ایران کشوری بود که یک اتحاد عمومی علیه آن وجود داشت و کشوری منزوی محسوب می‌شد و ارتباط ما با دنیا قطع بود؛ ولی حالا همه چیز ۱۸۰ درجه برگشته است؛ سخنرانی آقای ترامپ را به جز خود رئیس‌جمهوری آمریکا و مقامات سه کشور دیگر هیچ کشوری تایید نکرد و همه به مخالفت با آن پرداختند؛ اکثر مجامع بین‌المللی، کشورهای اروپایی در مخالفت با حرف‌ها و ادعاهای ترامپ صحبت کردند و من فکر می‌کنم امروز ایران دیگر تنها نیست و در واقع سخنرانی ترامپ نه تنها ضرر و زیانی برای کشورمان نداشت، بلکه بیشتر آسیب‌های آن به آمریکا بازگشت. از سوی دیگر و در بعد داخلی هم نه تنها صحبت‌های رئیس‌جمهوری آمریکا در اتحاد مردم تاثیری نداشت، بلکه باعث ایجاد انسجام و همبستگی بیشتری در ارکان نظام با ملت شد.

رئیس اتاق بازرگانی تهران در ادامه به بررسی برجام در کنگره آمریکا پرداخت و گفت: موضوع برجام دو ماه یا سه ماه دیگر دوباره در کنگره آمریکا بررسی می‌شود و از همین حالا باید چاره‌اندیشی شود که دوباره شاهد نوسانات در بازار نباشیم؛ باید بتوانیم خودمان را در مقابل تصمیمات احتمالی ایزوله و اقتصادمان را محکم‌تر کنیم و این مهم زمانی رخ خواهد داد که هم در ارتباط با مسائل سیاسی انسجام داخلی بین تمام قوا، ملت و ارکان نظام به‌وجود بیاید و هم از طرف دیگر در حوزه اقتصادی بتوانیم چالش‌هایی را که پیش روی اقتصادمان بوده و هست، هرچه سریع‌تر و با قاطعیت حل و فصل کنیم.

تک‌نرخی کردن ارز

وی در ادامه از نوسانات ارزی به‌عنوان یکی از این چالش‌های اقتصادی که باید برطرف شود و بارها بر آن تاکید شده است، یاد کرد و گفت: به موضوع تک‌نرخی و واقعی شدن نرخ ارز در سال گذشته بارها اشاره شده است؛ اولین جایی که بلافاصله بعد از یک تلاطم اثر می‌پذیرد، بحث ارز است. انتظار ما از دولت این است که بالاخره بحث ارز را باتوجه به واقعیت‌هایی که در اقتصاد وجود دارد و تورم داخلی و خارجی مدیریت کند. تک‌نرخی شدن ارز عامل مهمی است که به اعتقاد من می‌تواند در ثبات اقتصادی ما موثر باشد. به‌جای اینکه بازار و هیجانات آن تصمیم بگیرد که قیمت ارز را بالا و پایین ببرد، چه بهتر که دولت خود این موضوع را مدیریت کند و تکلیف تک‌نرخی و واقعی شدن قیمت ارز را هرچه زودتر مشخص کند.

بهبود محیط کار

خوانساری در ادامه گفت: دومین موضوعی که می‌تواند به انسجام داخلی و اقتصاد کشور کمک کند، بهبود محیط مستمر فضای کسب‌وکار است. باید قبول کنیم که تولیدکنندگان و کارآفرینان کشورمان دچار مشکلاتی در کسب‌وکارهایشان هستند؛ دولت بیش از اندازه بزرگ بوده و دخالت‌های بیش از اندازه دولت در اقتصاد مانع زیادی برای کسب‌وکار ایجاد کرده است. شاخص‌های اقتصادی ما چه در مجامع بین‌المللی چه در داخل دارای رتبه‌های خوبی نیست و قطعا اگر بخواهیم اقتصاد را پربارتر کنیم، باید به محیط کسب‌وکار بیشتر بپردازیم. مجوزهای غیرضروری در برنامه ششم که به حذف آن در برنامه ششم اشاره شده بود و اجرای قانون بهبود فضای کسب‌وکار، چندان مورد توجه قرار نگرفته و تاکنون کمتر روی آن کار شده است؛ این باید یکی از اولویت‌های اصلی دولت در این دوره باشد که هم مجوزهای اضافه را حذف کند و هم دخالت‌های دولتی کاهش پیدا کند.

اصلاح نظام بانکی

رئیس اتاق تهران همچنین به اصلاح نظام بانکی اشاره کرد و گفت: سود بانک‌ها به تسهیلات، یارانه نقدی که پرداخت می‌شود و قیمت سوخت ارزان، باعث می‌شود که افراد پولشان را در بانک بگذارند و دیگر نیازی به کار کردن نداشته باشند و بدون دغدغه زندگی کنند؛ باید دولت بحث یارانه‌ها و سود بانک‌ها را اصلاح کند؛ اگر این اصلاحات صورت نگیرد نمی‌توانیم انتظار جذب سرمایه‌گذاری داشته باشیم. انتظار ما از دولت این است که این مسائل را هرچه سریع‌تر حل کند. او در ادامه گفت: یکی دیگر از انتظارات بخش‌خصوصی از دولت پرداخت بدهی‌های دولت به پیمانکاران در بخش‌های مختلف مثل سلامت است. طلب‌های پیمانکاران و فعالان بخش‌خصوصی از دولت به مرز بحرانی رسیده و شرکت‌ها دچار مشکل شده‌اند و کسب‌وکارهایشان فلج شده است.

خوانساری همچنین به فصل بودجه‌نویسی اشاره کرد و گفت: کمیسیون‌های اتاق بحث بودجه را در اولویت قرار دهند و موضوعاتی را که در حوزه بودجه باید مطرح شود به هیات رئیسه منتقل کنند تا از طریق دولت و مجلس به موقع بودجه سال آینده پیگیری و در مورد آن رایزنی شود. رئیس اتاق تهران همچنین به اعزام هیاتی از شرکت‌های استارت آپی از سوی اتاق تهران به نمایشگاه جیتکس دبی اشاره کرد و گفت: شرکت‌های ICT و دانش‌بنیان آینده کشور را خواهند ساخت.

توجه به مسوولیت‌های اجتماعی در بنگاه‌ها

او سپس در ادامه این نشست با اشاره به همکاری‌های مشترک میان این اتاق و کمیته امداد امام خمینی (ره) گفت: به دنبال توافق سال گذشته دو طرف بر سر واگذاری مجدد اداره بیمارستان بازرگانان به اتاق تهران، امروز پروژه مشترک دیگری میان یک نهاد بخش‌خصوصی و نهاد دولتی با هدف ارتقای مسوولیت اجتماعی در کشور و در این مورد، رفع سوءتغذیه کودکان نیازمند زیر ۶ سال، در دستورکار قرار گرفته است. خوانساری با بیان اینکه اتاق تهران در طول دوره اخیر، تلاش فراوانی در جهت سازماندهی مسوولیت اجتماعی بنگاه‌های اقتصادی انجام داده است، افزود: اتاق تهران در راستای تحقق اهداف مسوولیت‌های اجتماعی از سوی بخش‌خصوصی، همکاری با نهادهای مختلف را در پیش گرفته است. علاء میرمحمدصادقی، نایب رئیس اتاق تهران با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته، کمک‌های مردمی به کمیته امداد بیشتر بود، گفت: کمیته امداد مدتی پس از تاسیس منابع خود را از بودجه‌های دولتی نیز تامین کرد و در شمار نهادهای دولتی نظیر بهزیستی و هلال احمر قرار گرفت. درحالی که شایسته است ماهیت مردمی بودن این نهاد حفظ شود.

ضمن آنکه، اتاق تهران نیز نسبت به همکاری با کمیته امداد اعلام آمادگی کرده است. نایب رئیس اتاق تهران با بیان اینکه رئیس کمیته امداد در واگذاری بیمارستان بازرگانان با اتاق تهران همکاری کرده است، ادامه داد: این بیمارستان همچنان می‌تواند به افراد بی‌بضاعتی که کمیته امداد معرفی می‌کند، خدمات ارائه کند.  فاطمه دانشور دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز با موضوع مسوولیت اجتماعی بنگاه‌ها پشت تریبون این جلسه ایستاد. او در این جلسه فیلم کوتاهی از کودکان کار و معضلات اجتماعی شهر تهران را برای رئیس کمیته امداد و فعالان بخش‌خصوصی به نمایش گذاشت. دانشور با بیان اینکه اعتیاد زنان و کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست، تکدیگری و کودکان کار، چالش‌برانگیزترین معضلات اجتماعی کشور و به‌ویژه شهر تهران است، افزود: به‌رغم اقدامات صورت گرفته از سوی دولت‌ها، همچنان شاهد حل نشدن این معضلات هستیم. یکی از دلایل عدم موفقیت در حل معضل آسیب‌های اجتماعی، این است که کمیته امداد رفع آن را در ماموریت‌های خود نمی‌بیند. به گفته او تعداد زیادی از کودکان کار و بدسرپرست در تهران هنوز فاقد شناسنامه هستند. زمان آن فرا رسیده است که در ماموریت‌های کمیته امداد بازنگری شده و حمایت از خانواده‌های بدسرپرست در رسالت این کمیته قرار گیرد.

نقش‌آفرینی در هدایت یارانه‌ها

حمیدرضا صالحی عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز در سخنانی به تخصیص یارانه نقدی به دهک‌های پایین جامعه اشاره کرد و گفت: حذف یارانه نقدی برای افراد توانمند و تخصیص آن به دهک‌های پایین باید در دستورکار جدی دولت قرار گیرد و در این زمینه کمیته امداد می‌تواند در شناسایی و هدایت یارانه‌ها به افراد کم‌بضاعت نقش‌آفرینی کند. محمدرضا نجفی‌منش دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز بر حذف یارانه نقدی تاکید کرد و گفت: زمان آن فرا رسیده است که افراد توانمند از فهرست دریافت‌کنندگان یارانه نقدی حذف و این موضوع هدفمند شود و تنها افراد نیازمند را شامل شود. محمود نجفی‌عرب، یکی دیگر از اعضای هیات نمایندگان به کنایه از رئیس کمیته امداد درخواست کرد که فعالان حوزه سلامت را نیز به فهرست افراد تحت حمایت این نهاد اضافه کند. طرح تحول به اجرا درآمد، بدون آنکه منابع مورد نیاز آن تامین شود. نتیجه آنکه اکنون بسیاری از بنگاه‌های حوزه دارو و تجهیزات پزشکی به مرز ورشکستگی رسیده‌اند و بدهی دولت به این صنعت به حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. او با اشاره به شکل‌گیری سونامی کمبود دارو و تجهیزات پزشکی در آینده‌ای نزدیک، از رئیس اتاق تهران درخواست کرد که زمینه ملاقات نمایندگان این صنعت با معاون اول رئیس‌جمهوری را فراهم کند.

در ادامه این جلسه، ناصر ریاحی، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، خواستار شفافیت و ارائه گزارش‌هایی از نحوه هزینه کرد کمک‌های مردمی و نتایج آن ازسوی کمیته امداد شد.

فقر یک بیماری است

پرویز فتاح، رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) با حضور در اتاق بازرگانی تهران، ریشه‌های فقر در ایران را اقتصاد بیمار دانست. او با بیان اینکه تاریخ را ثروتمندان نساختند، ‌بلکه فقرا ساخته‌اند، گفت: باید نگاهمان را به طبقه فقیر عوض کنیم؛ نگاه ترحمی خوب نیست. دستگیری به این معنی است که آنها را بلند کنیم. بنابراین باید به فکر توانمند ساختن فقرا باشیم.  او عنوان کرد: ما می‌خواهیم با اصول علمی حرکت کنیم. فقر یک بیماری است؛ یک دشمن است و باید این دشمن را با درایت و تدبیر و با سلاح خودش از بین ببریم. من دقیقا اعتقاد دارم که باید به ریشه‌ها بپردازیم. نباید به طبقه فقیر به چشم آسیب نگاه کرد. بعضی از این افراد، نخبه هستند. همین امسال ۱۵۰ نفر از رتبه‌های زیر ۱۰۰۰ کنکور سراسری تحت پوشش کمیته امداد بودند.

هفته گذشته به مجلس شورای اسلامی رفتم. یکی از نمایندگان مرا به گوشه‌ای برد و گفت که نمی‌توانستم جلوی بقیه این را بگویم؛ اما من یتیم بودم و  تحت پوشش کمیته امداد قرار داشتم. الان نماینده مجلس هستم. رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) با اشاره به ۳۳۰ هزار دانش‌آموز و ۷۲ هزار دانشجو تحت پوشش این کمیته عنوان کرد: امداد ما امروز امداد سنتی نیست که نان و آرد به مردم بدهد. امداد ما یک امداد فنی با نگاه علمی است. اگر به فقر رسیدگی نشود به آسیب تبدیل می‌شود. کار ما در کمیته امداد پیشگیری است.  فتاح در ادامه به موضوع سلامت افراد تحت پوشش این کمیته پرداخت و گفت: ما زیر بار طرح سلامت نرفتیم. خودمان بیمه پایه داریم و دفترچه بیمه صادر کردیم. تمام افراد تحت پوشش ما بیمه درمان و تکمیلی دارند. فرانشیز آنها را می‌دهیم. سال گذشته ۴۰۰ میلیارد تومان برای درمان خرج کردیم.  او با بیان اینکه ۱۷۵ هزار یتیم تحت پوشش داریم، اظهار کرد: به مردم اعلام کردیم که حامی آنها شوید. یک میلیون حامی آمدند. درحال‌ حاضر هر یتیم ما بیش از ۵ تا ۶ حامی دارد. درحال‌حاضر یتیم بدون حامی در کشور وجود ندارد. ما فرامذهبی، فراقومی و فراجناحی عمل می‌کنیم. او افزود: شرکتی بوده که ۱۵ سال قبل با ۱۵ یتیم کار خود را شروع کرده و امروز این تعداد به ۱۰ هزار یتیم رسیده است. کمک کردن به فقرا و یتیمان ضرر نیست. بلکه سود است و بر می‌گردد.

رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) با اشاره به تهیه مسکن برای افراد تحت پوشش این کمیته نیز گفت: در بدو ورودم به کمیته متوجه شدم که ۱۵۰ هزار نفر از افراد تحت پوشش ما خانه ندارند. آن زمان گفتم که طی ۴ سال باید برای همه آنها خانه بسازیم. ما که توانسته‌ایم کارهای بزرگی مانند سد‌سازی و نیروگاه‌سازی را انجام بدهیم، نمی‌توانیم خانه ۶۰ متری بسازیم؟ اگر نتوانیم باید برویم مدرکمان را پاره کنیم. این کار شدنی است.

به گفته فتاح، فقر در کشور ما قابل حذف است و باید ریشه‌ای حل شود. درحال‌حاضر وسعت فقر زیاد شده؛ زیرا اقتصاد ما بیمار و فقرزا است. وقتی در کشور قاچاق هست یعنی فقر تولید می‌شود. وقتی واردات بر صادرات تفوق دارد، یعنی ایرانی بیکار می‌ماند و چینی و کره‌ای برای ما کار می‌کنند. وقتی سود بانکی بالاست یعنی فقر تولید می‌شود. دولت هم فقیر است. ما همین ماه نمی‌توانستیم حقوق برخی از پرسنل را پرداخت کنیم. قیمت نفت هم پایین است. اما اگر بخواهیم این موضوع را حل کنیم باید راه اقتصاد مقاومتی را در پیش بگیریم.

او به یارانه‌ها نیز اشاره کرد و گفت: من با آقای روحانی صحبت کردم گفتم از چه می‌ترسید که یارانه را قطع نمی‌کنید. شما که رای آورده‌اید. دوره بعد هم که نیستید. یارانه را قطع کنید. من مسوولیتش را می‌پذیرم. کارهای بزرگ انجام دادن فحش خوری هم دارد؛ اشکالی هم ندارد؛ می‌گذرد. شما بگویید هر کسی که نیازمند است به کمیته امداد برود. شما ۴۰ هزار میلیارد تومان را بابت یارانه می‌دهید.

اگر نصف یارانه‌بگیران هم حذف شوند، می‌شود ۲۰ هزار میلیارد تومان. فتاح در مورد قاچاق نیز عنوان کرد: آن موقع که می‌خواهیم قدرتمان را به رخ دنیا بکشیم، می‌گوییم دو نفر داعشی شبانه به روستاهای کرمانشاه آمده بودند و قایم شده بودند؛ ما رفتیم آنها را گرفتیم. او افزود: شما که این توانمندی را دارید روز روشن نمی‌توانید جلوی کانتینرها و میلیون‌ها تن کالای قاچاق را بگیرید؟ آیا کسی از شما این بهانه را می‌پذیرد؟  رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) همچنین به میزان تخصیص وام‌های اشتغال به افراد تحت پوشش اشاره کرد و گفت: پارسال در بودجه هزار میلیارد تومان برای وام اشتغال به کمیته تخصیص دادند. سقف وام‌ها هم ۱۵ میلیون تومان برای هر نفر بود. ما توانستیم ۱۱۰۰ میلیارد تومان منابع جذب کنیم.  او به شوخی گفت: خودم به بانک‌ها مراجعه کردم و گفتم که کمک کنید. شما که بقیه را بیچاره کردید. بیایید این کار خیر را انجام بدهید؛ شاید آن گناهان و آن چند هزار میلیارد تومانی که دادید بقیه خوردند و بردند و به ریش‌تان می‌خندند، پاک شود. اما انصافا بانک‌ها با ما همکاری کردند. غیر از این، ما ۳۰۰ میلیارد تومان هم خودمان از طرف کمیته گذاشتیم و مبلغ به ۱۴۰۰ میلیارد تومان رسید و توانستیم به ۱۰۰ هزار نفر وام اشتغال بدهیم. از این رو سال گذشته ۱۰ درصد از آمار افراد تحت پوشش کمیته امداد برای اولین بار کم شده است. امسال هم به دلیل عملکرد سال گذشته مان، سهم ما از بودجه ۲۱۰۰ میلیارد تومان شد. خود ما هم می‌خواهیم پول بیشتری بگذاریم. یعنی هدف ما این است که بتوانیم به بیش از ۱۵۰ هزار نفر وام بدهیم.