◄ حجم پول کثیف در اقتصاد ایران چقدر است؟
متخصصان داده‌کاوی و الگوهای پولشویی در نشست مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری حجم پول کثیف در اقتصاد ایران را طبق آمارهای غیررسمی نزدیک به ۱۲ درصد حجم نقدینگی کشور اعلام کردند.
متخصصان داده‌کاوی و الگوهای پولشویی در نشست مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری حجم پول کثیف در اقتصاد ایران را طبق آمارهای غیررسمی نزدیک به ۱۲ درصد حجم نقدینگی کشور اعلام کردند.
به گزارش تین‌نیوز به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، با توجه به بسته شدن شریان‌های مالی کشور، بهبود وضعیت در FATF می‌تواند ما را از وضعیت خودتحریمی خارج کند. همچنین متخصصان با ابهام‌زدایی از همکاری‌های بین‌المللی تاکید کردند که تصویر روشنی از همکاری برای مبارزه با پولشویی در نظام مالی بین‌الملل وجود دارد
به تازگی سخنگوی شورای نگهبان از ۳ ایراد در لوایح مبارزه با پولشویی و ارجاع آن به مجلس خبر داده است. شاید این اولین واکنش عملی ایران به مهلت دوباره FATF باشد که در بیانیه دو هفته پیش این گروه اعلام شده بود. شاید این سوال پیش بیاید که در شرایط فعلی تصویب قوانین مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم و بهبود وضعیت در FATF تا چه حد دارای اولویت است؟
آمارهای غیررسمی حجم پول کثیف در چرخه اقتصاد کشور را معادل ۸/ ۱۱ درصد از نقدینگی برآورد می‌کنند که عدد هولناکی محسوب می‌شود. مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری در آخرین نشست از سلسله نشست‌های گفت‌وگوهای راهبردی به بررسی موضوع مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم و تفهیم اهمیت آن پرداخت و برای این امر به سراغ یک متخصص فنی رفت.
سیدجواد کاظمی‌تبار، دکترای مهندسی برق و کامپیوتر از دانشگاه کالیفرنیای آمریکا و متخصص در داده‌کاوی و الگوهای پولشویی در شبکه‌های بانکی مهمان این مرکز شد تا مفاهیم پایه‌ای پولشویی، فلسفه وجودی گروه ویژه اقدام مالی و وضعیت ایران در نظام مالی بین‌الملل را ارائه دهد.
براساس توضیحات کاظمی‌تبار، پولشویی دارای ۳ مرحله مشخص است. مرحله اول ورود پول کثیف به بانک است. مرحله بعدی لایه‌گذاری و ایجاد شبکه‌های پولی پیچیده است، به این معنی که شخص خلاف‌کار تمامی درآمد خود را به شکل متمرکز به بانک وارد نمی‌کند و در قالب حساب‌های مختلف با اشخاص حقیقی گوناگون وارد بانک می‌کند. مرحله سوم و پایانی پولشویی، ادغام تمامی حساب‌ها و برگشت مجدد پول در دستان افراد خلاف‌کار و پولشو است.
آماری از پول کثیف: براساس آمار اعلام شده، حجم پول کثیف موجود در دنیا بین ۵۰۰ تا ۱۸۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود. این عدد معادل ۲ تا ۵ درصد تولید ناخالص جهان است. همچنین از این حجم، ۴۷ درصد در آمریکا، ۳۰ درصد در اروپا و مابقی در سایر نقاط جهان جریان دارد. به گفته کاظمی‌تبار، براساس یک مدل بررسی شده و آمارهای غیررسمی ارائه شده در یک تحقیق، حجم پول‌های کثیف در ایران نزدیک به ۱۲ درصد حجم نقدینگی برآورد شده است. این محاسبات مربوط به فاصله سال‌های ۵۲ تا ۸۰ است.
در بهمن ماه سال ۱۳۸۶ برای اولین‌بار قانون مبارزه با پولشویی در مجلس به تصویب رسید، هر چند دستورالعمل اجرایی این قانون توسط دولت در اردیبهشت ۱۳۹۰ به بانک‌ها ابلاغ و لازم‌الاجرا شد.
به گفته این متخصص داده‌کاوی، قانون مذکور دارای ۱۱ قاعده برای شناسایی پولشویی بوده است. در آن زمان نرم‌افزارهای مبارزه با پولشویی نیز براساس همین قواعد نگاشته شد. اگر برای یک کد ملی چندین گزارش مشکوک موجود باشد، به فرد موردنظر مظنون می‌شوند. اداره مبارزه با پولشویی نیز با تجمیع گزارش‌های بانک‌های مختلف موارد مشکوک پولشویی را کشف می‌کند. بخشی از این قواعد و موارد شناسایی پولشویی عبارتند از: تراکنش مالی با مبلغ بالا در مناطق آزاد تجاری-صنعتی، تراکنش مالی با مبلغ بالا در مناطق پرخطر(مرزی)و تراکنش مالی با مبلغ بالا برای حساب‌های تازه افتتاح‌شده.
ریسک کشور: ریسک کشور به کل اشخاص حقیقی و حقوقی یک کشور اطلاق می‌شود. مجامع بین‌المللی به جامعه جهانی اعلام می‌کند که در یک کشور خاص، ظن پولشویی شدید است و در تبادلات مالی با آن باید احتیاط ویژه کرد. به گفته کاظمی‌تبار، تقریبا مسوول و متولی اصلی این بحث در دنیا، FATF یا گروه ویژه اقدام مالی است. البته تنها ملاک و سنجه ریسک کشور FATF نیست؛ مثلا کشورهای مشمول تحریم از سوی سازمان ملل نیز دارای ریسک بالایی هستند، اما قدرت هیچ مولفه‌ای به اندازه اعلان‌های عمومی FATF نیست.
گروه ویژه اقدام مالی: FATF یا گروه ویژه اقدام مالی در سال ۱۹۸۹ ذیل نشست گروه ۷ برای مبارزه با پولشویی تاسیس شد.
