پس لرزه‌های انفجار «آرامکو» در بازار نفت
پس از حمله به نفتکش‌های مستقر در تنگه هرمز این‌بار پهپادهای بدون سرنشین حوثی‌های یمن، قلب تولید و صادرات نفت عربستان، تاسیسات پالایش آرامکو در بقیق را مورد حمله قرار دادند تا حدود 5 درصد از کل صادرات نفت جهان متوقف شود.
پس از حمله به نفتکش‌های مستقر در تنگه هرمز این‌بار پهپادهای بدون سرنشین حوثی‌های یمن، قلب تولید و صادرات نفت عربستان، تاسیسات پالایش آرامکو در بقیق را مورد حمله قرار دادند تا حدود 5 درصد از کل صادرات نفت جهان متوقف شود.
به گزارش تین نیوز به نقل از اعتماد، پس از این حمله حدود 5.7 میلیون بشکه نفت از تولید تاسیسات نفتی بقیق کاهش یافت، به بیان دیگر در هر ثانیه 66 بشکه نفت از بازار جهانی کم می‌شود. تاثیر این حمله بر قیمت‌های نفت امروز و با باز شدن بازار معاملات نفتی مشخص می‌شود. چنان‌که برخی پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که قیمت هر بشکه نفت، 5 تا 10 دلار نیز افزایش خواهد یافت.
حمله به آرامکو علاوه بر تحت تاثیر قرار دادن قیمت‌ها، منجر به کاهش شاخص بورس عربستان نیز شد. شاخص بورس در روز یکشنبه به میزان 2.3درصد کم شد. هر چند این حمله‌ها بر برنامه‌ریزی عربستان برای ورود آرامکو به بورس تغییری ایجاد نمی‌کند، اما بر ارزش سهام آن تاثیراتی می‌گذارد.
تحلیلگران نفتی معتقدند با ادامه‌دار شدن بحران حمله به نفتکش‌ها و تاسیسات نفتی کشورهای تولیدکننده، در کوتاه‌مدت قیمت‌های بالاتر از هشتاد دلار با وجود آزادسازی ذخایر نفتی سایر کشورها دور از ذهن نیست چرا که بازار برای به تعادل رسیدن نیاز به زمان دارد و بعید است در کوتاه‌مدت جای خالی 5.7 میلیون بشکه پر شود.
مشتری‌های نفتی عربستان به دنبال افزایش ذخیره
بامداد روز شنبه، پهپادهای یمنی به بزرگ‌ترین و مهم‌ترین پالایشگاه نفت جهان حمله کردند تا عربستان در کمتر از سه ماه برای چندمین بار با بحران حمله به تاسیسات و نفتکش‌هایش دست و پنجه نرم کند. هر چند تفاوت مهم اتفاق اخیر، حمله مستقیم به تولیدکننده بیش از 10 میلیون بشکه نفت در روز است. آرامکو بزرگ‌ترین و مهم‌ترین شرکت نفتی در جهان است که 206 میلیارد بشکه ذخیره نفتی دارد. این میزان ذخیره نفتی بیش از تمام ذخایر نفتی شرکت‌هایی همچون اکسون موبیل، شل، بریتیش پترولیوم، توتال و... است.
پس از حمله اخیر وزارت نفت عربستان طی بیانیه‌ای به صورت رسمی اعلام کرد نیمی از تولید پالایشگاه آرامکو، یعنی 5.7 میلیون بشکه نفت در روز متوقف شده است. عبدالعزیز بن سلمان، وزیر نفت عربستان که با اولین بحران جدی دوران وزارتش روبرو است دراین خصوص گفت: «حمله تروریستی به پالایشگاه‌های بقیق و خریص منجر به توقف موقت تولید نفت در پی تعطیلی آنها شد که طی روزهای آینده از ذخایر نفتی این کسری جبران خواهد شد».
او معتقد است این حملات نه‌فقط برای عربستان و منطقه که برای اقتصاد جهان خطرناک است. هرچند او درباره زمان بازگشت آرامکو به حالت عادی توضیحاتی ارایه نکرد اما کارشناسان نفتی پیش‌بینی کرده‌اند که بازگشت آرامکو به خط تولید 10 میلیون بشکه در روز، هفته‌ها و بلکه ماه‌ها طول می‌کشد. به بیان دیگر خسارت وارده به گونه‌ای است که ظرف دو یا سه هفته، نمی‌توان میزان تولید را به قبل از حملات بازگرداند. در این مدت مشتری‌های نفتی عربستان که عمدتا کشورهای آسیایی هستند ذخایر مصرفی خود را افزایش دادند تا بتوانند تاثیرات کمتری از حملات اخیر بپذیرند.
سه چهارم صادرات نفت از تاسیسات آرامکو که بیش از 5 میلیون و 200 هزار بشکه است، به کشورهای آسیایی صادر می‌شود. هند، کره جنوبی و چین از مهم‌ترین مشتریان نفتی عربستان هستند که تقاضای نفت‌شان نیز بیشتر از مشتری‌های امریکای شمالی عربستان است و با وجود رقابت بین چین و امریکا، در ماه‌های اخیر نیز رشدکرده است.
پس از حمله به آرامکو و کاهش عرضه نفت، کشورهای اوپک و غیر اوپک موضع‌گیری جدی برای افزایش تولید و صادرات نفت نکرده‌اند. شاید مهم‌ترین دلیل این موضوع، عدم آگاهی از نحوه واکنش بازار و قیمت به این حمله است. کمتر از یک هفته پیش نشست کمیته نظارت بر اوپک در امارات تشکیل شد که در آن وزرای نفت کشورهای حاشیه خلیج فارس پیشنهاد کاهش تولید از روزی یک میلیون و دویست هزار بشکه به روزی یک میلیون و ششصد تا یک میلیون و هشتصد هزار بشکه را دادند. عربستان نیز برای کاهش بیشتر تولید اوپک و غیر اوپک پیش قدم شد. به نظر می‌رسد نشست دسامبر اوپک برای تصمیم‌گیری در این خصوص تا اندازه‌ای تحت‌الشعاع این حمله قرار می‌گیرد.
اعلام آمادگی امریکا برای پر کردن جای عربستان
پس از حمله به آرامکو و تایید این موضوع که تولید عربستان نصف شده، وزارت نفت وانرژی امریکا برای پر کردن جای خالی عربستان اعلام آمادگی کرد. یک منبع آگاه به رویترز اعلام کرد که ریک پری، وزیر انرژی امریکا آماده است برای جبران هر گونه اختلال در بازارهای نفت از ذخایر استراتژیک نفت خود در صورت لزوم استفاده کند. ذخایر امریکا حدود 694 میلیون بشکه تخمین زده می‌شود.
از سوی دیگر، آژانس بین‌المللی انرژی نیز در بیانیه‌ای با ابراز نگرانی از ادامه‌دار شدن حملات به تاسیسات نفتی مهم‌ترین تولیدکننده نفت خاورمیانه، امیدوار است که بازار نفت به دلیل داشتن مازاد نفت بتواند تا زمانی که آرامکو به وضعیت عادی بازگردد، نفت جهان را تامین کند. این نهاد بین‌المللی در ادامه اشاره‌ای به برنامه‌ای برای آزادسازی ذخایر اضطراری نفت از سوی سایر کشورها نکرد اما در بخش‌هایی از این بیانیه عنوان شده که نیاز بازارهای نفتی در حال حاضر به خوبی با ذخایر بیش از اندازه تجاری نفت تامین است.
با وجود اعلام آمادگی امریکا برای آزادسازی ذخایر نفتی، تحلیلگران معتقدند تامین 5 میلیون بشکه در روز به راحتی امکان‌پذیر نخواهد بود چرا که میزان ذخایر کشورها کافی نیست و بخشی از ذخایر هر کشوری نیز به مصرف داخلی می‌رسد. به خصوص اینکه فصل سرما در برخی کشورها در حال آغاز است. بنابراین حتی با وجود آزادسازی ذخایر امریکا و ورود آنها به بازار نفت باز هم ماه‌ها زمان می‌برد تا شاهد واکنشی از سوی فعالین بازار و به تعادل رسیدن قیمت‌ها باشیم.
آزادسازی ذخایر بلی، کاهش تحریم ایران خیر
اعلام آزادسازی ذخایر نفتی امریکا به بهای کنترل قیمت‌ها و به تعادل رساندن بازار در شرایطی است که این کشور بزرگ‌ترین مصرف‌کننده انرژی در جهان است. اقدام اخیر وزارت انرژی امریکا با وجود تاکید اداره اطلاعات انرژی بر کافی بودن ذخایر فعلی بازار نفت، به نوعی یادآوری این موضوع است که سیاست‌های کاخ سفید حتی در شرایط سخت نیز در قبال کشورهای تحریم شده منعطف‌تر نخواهد شد.
با وجود اینکه ذخایر قانونی ایران می‌تواند به صورت دخایر بالقوه نفتی به بازار وارد شود، اما ترامپ حاضر به پذیرش آن نیست و همچنان مایل به ایجاد و ادامه‌دار شدن تنش‌ها در بازار نفت و افزایش فشار حداکثری بر ایران است. در حملات قبلی به نفتکش‌های عربی در دریای عمان نیز با وجود کاهش عرضه نفت در چند روز باز هم ترامپ راضی به کاهش فشار علیه کشورهای تحریم شده نشد. اما این‌بار با وجود حذف ناگهانی 5 درصداز کل عرضه نفت از بازار، واکنش قیمتی بیش از حملات ماه ژوئن خواهد بود. کارشناسان نفتی معتقدند امروز و با آغاز روز کاری معاملات نفتی، قیمت‌ها بین 5 تا 10 دلار در هر بشکه افزایش خواهد یافت.
افزایش قیمت‌ها در کوتاه‌مدت می‌تواند بر رشد اقتصادی جهان تاثیر بگذارد و بدبینی به آینده اقتصادی را نیز بالا برد. در شرایطی که یمن و عربستان در جنگی تمام‌عیار هستند و یمنی‌ها نیز نقطه فشار عربستان را پیدا کردند، به نظر نمی‌رسد بازار نفت به این زودی‌ها به ثبات نسبی در عرضه و قیمت برسد.
اما آنچه که حمله به تاسیسات آرامکو را بیش از پیش مهم می‌کند، اتخاذ سیاست‌های متعاقب آن است که بیشتر از آنکه به نفع جهان باشد، به نفع چند کشور خاص است که در کنار کارایی ضعیف اوپک در برقراری توازن در بازار نفت، نفت را نه تنها به اهرم فشار علیه کشورهای تولیدکننده که به نقطه‌ای برای اعمال سیاست‌های یکجانبه بدل کرده‌اند.
