پیامد تحریم های روسیه و ایران؛ قدرت تعیین قیمت نفت از اروپا به دست آسیا افتاد
طبق اظهارات بازرگانان، تحلیلگران و بنا بر آمار رفینیتیو آیکان، تحریم های غربی علیه نفت روسیه و ایران، باعث سرازیر شدن سوخت ارزان به آسیا شده و به روند چند دهه ای که طی آن این منطقه، پول بیشتری نسبت به اروپا برای انرژی پرداخت می کرد را تضعیف کرده است.
طبق اظهارات بازرگانان، تحلیلگران و بنا بر آمار رفینیتیو آیکان، تحریم های غربی علیه نفت روسیه و ایران، باعث سرازیر شدن سوخت ارزان به آسیا شده و به روند چند دهه ای که طی آن این منطقه، پول بیشتری نسبت به اروپا برای انرژی پرداخت می کرد را تضعیف کرده است.
به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، تحلیلگران و مقامات دولتی کشورهای مصرف کننده، واژه پریمیوم آسیایی را برای اشاره به قیمت های بالاتری که واردکنندگان آسیایی برای نفت فروخته شده توسط صادر کنندگان بزرگ نظیر کشورهای عضو اوپک پرداخت می کنند، استفاده می کنند.
برای آسیا پریمیوم ضعیف شده، به یک محرک اقتصادی منجر شده و منعکس کننده پیامد ناخواسته دیگری از تحریم های غربی علیه نفت و گاز روسیه است که باعث شده اروپایی ها مجبور شوند پول بیشتری برای خرید گاز طبیعی پرداخت کنند.
اوله هانس، مدیر استراتژی کالای ساکسو بانک می گوید: راحت می توان گفت مصرف کنندگان بزرگ در آسیا به خصوص چین و هند، از برندگان بزرگ تحریم ها هستند.
طبق آمار شرکت تحلیل داده کپلر، تحریم های غربی باعث شد روسیه، فروش نفت به آسیا را در یک سال منتهی به ژانویه، بیش از دو برابر افزایش دهد. بر اساس بعضی برآوردها، ایران که تحت تحریم های آمریکا قرار دارد، صادرات خود را به بالاترین میزان سه سال گذشته افزایش داده و چین بزرگترین خریدار این نفت بوده است.
گرید نفتی اورال روسیه پیش از جنگ اوکراین، چند دلار در هر بشکه پایین تر از قیمت نفت برنت در اروپا فروخته می شد اما اکنون آمار رفینیتیو آیکان نشان می دهد نفت اورال روسیه با تخفیف ۲۴ دلار در هر بشکه به آسیا فروخته می شود.
بعضی از منابع صنعتی که مایل نبودند نامشان فاش شود، اظهار کردند: این تخفیف به ۱۰ تا ۱۵ دلار در هر بشکه کاهش پیدا کرده است. اما حتی با تخفیف حدود ۱۵ دلار در هر بشکه، یک پالایشگاه در هند که ۲۰۰ هزار بشکه در روز نفت پالایش می کند، سه میلیون دلار در روز در خرید نفت خود در مقایسه با یک رقیب اروپایی، صرفه جویی می کند. این صرفه جویی بر مبنای سالانه به بیش از یک میلیارد دلار می رسد.
هارد سینگ پوری، وزیر نفت هند اوایل فوریه اعلام کرد اگر قیمت ها همچنان مناسب باشد، دهلی نو به خرید نفت از روسیه ادامه می دهد.
قیمت دهندگان و قیمت گیرندگان
پریمیوم آسیایی به زمانی برمی گردد که کشورهای تولید کننده در دهه ۱۹۸۰، تعیین قیمت برای نفت خام خود را آغاز کردند و قیمت برای خریداران در آسیا که به واردات وابسته بودند و مجبور بودند قیمت عرضه شده را بپذیرند، می توانست بالاتر باشد.
خریداران آسیایی پیش از این به اقداماتی برای تضعیف پریمیوم مبادرت کرده و در ظرفیت پالایش سرمایه گذاری کرده اند تا تقاضای خود را تقویت کرده و قدرت چانه زنی در مذاکرات را بهبود دهند.
عربستان سعودی و صادرکنندگان بزرگ دیگر، تغییرات فعلی را در قیمت های فروش رسمی منعکس کرده اند که به میزان قابل توجهی پایین تر بوده و اختلاف قیمت با شاخص های قیمت منطقه ای را نشان می دهند. در مدت سه ماه منتهی به فوریه، عربستان سعودی قیمت گرید نفتی "عرب لایت" برای خریداران آسیایی را کاهش داد اما قیمت نفتی که در آوریل و مارس بارگیری می شود، افزایش پیدا کرد.
با این حال، عربستان سعودی از نوامبر، اختلاف قیمت گرید نفتی "عرب لایت" که به آسیا فروخته می شود را به میزان سه دلار و ۳۵ سنت کاهش داده است. در همین مدت، اختلاف قیمت برای فروش به اروپا از راس تنوره، به میزان ۱۰ سنت در هر بشکه افزایش پیدا کرده است.
صادر کنندگان بزرگ دیگر عضو اوپک هم قیمت فروش اصلی خود به آسیا را از نوامبر کاهش دادند. عراق تنها کشور از بین این دو صادر کننده بوده است که قیمت های فروش برای اروپا را اعلام می کند. این کشور اختلاف قیمت برای فروش نفت مدیوم و سنگین بصره به آسیا را کاهش داده و قیمت فروش به اروپا را بالا برده است.
به گفته اوله هانسن، ایران و روسیه در زمینه قیمت، رقابت فزاینده ای داشته و سایر تولیدکنندگان خاورمیانه ای باید قیمت خود را بر این اساس تنظیم کنند که به قیمت فروش بالاتر به اروپا منتهی شده است.
اروپا منبع تامین خود را از دست داد
هند یکی از کشورهایی بوده که از پریمیوم آسیایی که به صادرکنندگان بزرگ پرداخت می کند، شکایت داشته است.
به گفته خورخه مونت پک که به مدت چند دهه در آژانس "اس اند پی گلوبال پلاتس" کار کرده است، آسیایی ها سابق بر این گزینه های کمتری نسبت به باقی جهان داشتند و قیمت آنها باید صادرات از مسافت طولانی را جذب می کرد. بنابراین مجبور بودند پول بیشتری پرداخت کنند، در حالی که اروپا و آمریکا تامین داخلی داشتند. اکنون که اروپا نفت روسیه را به عنوان منبع تامین از دست داده، این منطقه ناچار است از منابع دیگری نفت تامین کند و از نظر تئوری، قیمت گذاری خاورمیانه برای اروپایی ها بدتر می شود.
بر اساس آمار رفینیتیو، قیمت واقعی نفت خام سبک عرب، بر اساس تقریبی در اروپا به برابری نزدیک تر شده و گاهی از قیمت آسیا در سال ۲۰۲۳ نیز فراتر رفته است. در سال ۲۰۲۱ و اوایل سال ۲۰۲۲، قیمت در آسیا عمدتا در بالاترین سطح قرار داشت.
بازار آزادی در کار نیست
نیل اتکینسون، تحلیلگر مستقل و مقام ارشد سابق آژانس بین المللی انرژی می گوید: کاهش محموله های غرب روسیه و فروش با تخفیف آن به هند، پریمیوم آسیایی را امری زائد کرده است. این نوع الگوهای عادی پریمیوم یا تخفیف آسیایی واقعا دیگر کاربرد ندارند. شرایط بسیار خارق العاده است. در واقع، بازار آزادی که در شرایط عادی داشتیم را نداریم.
در مثال دیگری از بازارهای نفت اروپایی قوی تر، نفت یوهان اسوردراپ نروژ در ۱۶ فوریه با پریمیوم نسبت به نفت برنت عرضه شد که در مقایسه با پنج دلار و ۱۵ سنت تخفیف در اواخر نوامبر، افزایش داشت. اما مشخص نیست که خریداری پیدا کرده است یا خیر. اسوردراپ در بزرگترین میدان نفتی اروپا تولید می شود و اولین بار در سال ۲۰۲۰ به بازار وارد شد.
پس از اعمال تحریم ها علیه روسیه در پی حمله نظامی مسکو به اوکراین در فوریه سال گذشته، بیشتر محموله های اسوردراپ در اروپا باقی مانده و برای بسیاری از پالایشگاه ها، جایگزین اورال روسیه شده است.
همه انتظار ندارند که اروپا برای مدت طولانی قیمت بالاتری را پرداخت می کند زیرا سایر تامین کنندگان که آسیا خرید کمتری از آنها دارد، شکاف موجود در تامین نفت در اروپا را پر می کنند و بمحض پایان جنگ اوکراین، ممکن است جریان نفت روسیه به اروپا احیا شود.
هانسن می گوید: هنگامی که جنگ تمام شود، من معتقدم برخی از شرایط عادی بازخواهد گشت و در نهایت تحریم ها برداشته می شوند که به روسیه اجازه می دهد با شرایط برابر برای مشتریان رقابت کند.
