ارتقاء وضعیت علوم دریایی و کشتی سازی نیازمند سرمایه گذاری است

دکترابراهیمی:  در این حوزه بیشتر به سمتی می رود که شاید رشته های علوم انسانی که می توانند کارهای آماری انجام دهند ورود کنند. ولی ما در رشته های مهندسی بیشتر درگیر کارهای پژوهشی مرتبط با حوزه مهندسی هستیم. ولی چالشی که در خود رشته های مان درگیر هستیم و بعضا با همکاران مان صحبت می کنیم و به این نتیجه رسیده ایم که همان طور که اشاره می فرمایید کشور به این نیروهای دریایی نیاز دارد و اوضاع در حال بدتر شدن است. چراکه الان در رشته های مهندسی، خیلی ها اقبال به این موضوعات ندارند و به سمت رشته های دیگر می روند. شاید الان آن قدر بحرانی نیست. ولی در ۱۰ سال آینده نیاز باشد به افراد التماس کنید که در رشته های مورد نیاز و در سازمان دریایی و شرکت دریایی کار کنند.

برای درک و رسیدن به جواب این پرسش ها می طلبد که از همین الان دولت از همان مقطع کارشناسی بورسیه کند. فکر می کنم در رشته های دیگر هم رخ می دهد. وقتی شخصی در دانشگاه می آید و امیدش این است که وقتی تمام کرد یک شغل خوب و حقوق خوبی داشته باشد، اگر با حقوق نه چندان زیاد بورسیه کنند، هم تعهد برای فرد ایجاد می کند که بعد که درسش تمام شد مجبور است آن جا کار کند و هم این که انگیزه پیدا می کند و برایش مهم می شود که درس بخواند. 

وضعیت در حال حاضر به چه شکل است؟

دکترابراهیمی:  در حال حاضر در رشته مهندسی دریایی دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار، تعداد ورودی های مان زیاد است. ولی همه این ها بورس نمی شوند. تعداد محدودی را نفتکش اعلام می کند که بورس می کنیم. مثلا ۱۰ نفر را بورس می کنند و اگر معدل شان زیر ۱۶ باشد بورسیه آن ها لغو می شود و بعدا همین که ۱۰نفر از سی نفر انتخاب و گلچین می شوند، رقابت شدیدی بین شان ایجاد می شود. حتی بعضا کار به دعوا می کشد. آنقدر برایشان نمره مهم است چون معدل را بالا و پایین می کند. خواهش و التماس به استاد می کنند که به آن ها یک نمره دهند تا بورس شان سر جایش بماند. حس می کنم اگر سازمان های دیگر و شرکت های دیگر مرتبط با دریا که تعدادشان کم نیست همین طرح بورس را راه بیندازند، فکر نمی کنم هزینه زیادی هم بشود. وقتی به یک دانشجو ماهی یک الی دو میلیون تومان بدهید که در چهار سال عدد زیادی هم نباشد، انگیزه ایجاد می کند. دانشجو بعضا با همین می تواند انگیزه پیدا کند و درس بخواند. 

تعریف پژوهش در حوزه مهندسی از نقطه نظر علمی دریا با بقیه جاها و حتی روش تحقیقش متفاوت است؟

دکترابراهیمی:  تقریبا می شود گفت که نه. پژوهش یک مفهوم کلی دارد که شما این را در همه رشته ها می توانید ببینید. موضوع متفاوت می شود. بعضا روش تحقیق متفاوت می شود. مثلا من که رشته ام مهندسی است، روش تحقیق و کارم با کسی که رشته های میدانی و شیلات و زیست دریایی یا مدیریت حمل و نقل کار می کند متفاوت می شود. ولی چون محیط همه یکی است...

چطور روش تحقیق تغییر می کند؟

دکترابراهیمی:  مثلا من که مهندس دریا هستم روی موضوعی به صورت آزمایشگاهی و کیس استادی کار می کنم. روی پروانه کشتی بررسی می کنم که تغییر بلید این پروانه چقدر روی نویزی که تولید می کند تاثیر می گذارد. این نیازمند این است که با یک نرم افزار یا آزمایشگاه دریایی کار انجام دهم و کارم تجربی می شود. ولی کسی که رشته اش شیلات یا مدیریت یا علوم انسانی است، روش ها پرسشنامه ای و اجتماعی و متفاوت تر می شود. ما اما یک کیس را در آزمایشگاه بررسی می کنیم و نتایج از نظر قطعیت نسبت به موارد پرسشنامه ای و تحلیل آماری، بعضا متفاوت است. اما کلیت تقریبا همین می شود. 

در حوزه تولید دانش بومی حوزه دریا که اساسش پژوهش هایی که شما انجام می دهید در چه وضعیت هستیم؟

دکترابراهیمی: فکر می کنم خیلی جایگاه بالایی مانند پزشکی یا تخصص هایی مانند سلول های بنیادین و نانو نداریم و مانند آن ها نیستیم. ولی در خیلی از بخش هایی که نیاز کشور بوده است و سرمایه گذاری درستی انجام شده و حمایت از پژوهش گرها و محققینی که در این حوزه ها کار می کنند نتایجی که گرفته اند خوب بوده است. مثلا در بحث های نظامی نگاه کنید یا صنایع دریایی مرتبط با وزارت دفاع یا ارگان های دریایی نظامی، سرمایه گذاری شده و الان می بینید ناوشکن و بخش های دیگری از شناورهایی که به دلایل تحریم و محدودیت به آن ها نیاز داشته ایم، به دنبال آن رفته ایم و خیلی از بحث های مربوط به زیر سطح و روی سطح و موشک ها بومی شده است. ولی در بخش های دیگر متاسفانه سرمایه گذاری نشده است و چون خیلی راحت توانسته ایم از کشورهایی که فروشنده بوده اند این ها را بخریم، رشد کمتر بوده است. در همین مهندسی دریایی و ساخت کشتی اگر نگاه کنید، دانش آن را قطعا داریم و افرادی داریم که می توانند روی آن کار کنند و بسازند. ولی چون کره جنوبی و چین، کشتی ها را شش ماهه یا یک ساله به ما تحویل می دهند و بعضا قیمت آن هم با روندی که داریم و طولانی تر می شود ارزان تر در می آید، خیلی از مدیران ما و روسای شرکت های دریایی ترجیح می دهند از کره جنوبی و چین کشتی بخرند. در حالی که همین یک کشتی اگر در کشور حمایت مالی شود و روی آن سرمایه گذاری شود و ساخته شود می تواند تعداد زیادی نیرو را مشغول و اشتغال خوبی ایجاد کند. 

راهکارچیست؟

دکترابراهیمی: در این حوزه ها خیلی ضعیف عمل شده است. خیلی ها یش شاید مدیریتی است. مثلا اختلافی بین کشتی ساز و کسی که کشتی می خواهد وجود دارد. کشتی ساز می گوید چرا از ما کشتی نمی خرید؟ کسی که کشتی می خواهد می گوید ساخت ان را زمان بر  می کنید و کشتی شش ماهه را سه چهار ساله و با تاخیر تحویل می دهید.

می بینید که در این حوزه پیشرفتی نداشته ایم. بیشتر به نظر می آید که مدیریتی باشد. ولی در حوزه تعمیرات کشتی چون مجبور بوده اند در شرکت های دریایی ایرانی کشتی ها را تعمیر کنند و نمی صرفیده به چین یا گره برای تعمیرات ساده بروند، می بینید که کشتی سازهای ما تبدیل به تعمیرکننده های کشتی ها شده اند. خوب هم کار می کنند. در رشته های دیگر هم همین است. در رشته های علوم دریایی و رشته هایی که در حوزه دریا کار می کنند، آن جایی که نیاز بوده و سرمایه گذاری شده است، پیشرفت داشته ایم و بقیه اش هم می بینیم محقق و پژوهشگر و استاد دانشگاه عملا تحقیق می کند و کنارش می گذارد. چون استفاده و نیازی به آن ندارند. ممکن است کشور دیگری از این مقاله من استفاده کند. ولی در کشور ما می گویند پروانه را از جای دیگری می خریم و مقاله شما خیلی به کار ما نمی آید.