چشم انداز تجارت ایران با اوراسیا زیر سایه ضعف زیرساخت ها
در حالی ظرفیت تجارت ایران با روسیه در گام نخست حدود ۱۰ میلیارد دلار هدف گذاری شده است که اکنون کمتر از سه میلیارد دلار آن محقق شده و ضعف زیرساخت ها و قوانین دست و پاگیر مانع توسعه تجارت این منطقه بوده است.
به گزارش تین نیوز به نقل از ایمنا، اجرای توافق نامه تجارت آزاد میان اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران در دست اقدام بوده و قرار است به زودی آغاز شود که این توافق نامه شرایط ترجیحی برای واردات کالا، رویه های گمرکی ساده شده و مقررات فنی آسان را فراهم می کند.
تجارت میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا پس از آغاز تجارت ترجیحی، رشد ۱۲۰ درصدی داشته و حجم تجارت از ۳۸۵ میلیون دلار به ۸۱۱ میلیون دلار افزایش پیدا کرده است.
ارزش تجارت خارجی ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا از ابتدای سال جاری تا پایان آذر به دو میلیارد و ۷۰۴ میلیون دلار رسیده است و با اجرای توافق نامه تجارت آزاد، ۸۷ درصد تعرفه های گمرکی کالاهای تجاری ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به صفر می رسد.
ایران و روسیه در حوزه های مختلفی از جمله انرژی، حمل ونقل و فرهنگ همکاری می کنند و ایجاد زیرساخت مستقل مشترک برای پرداخت ها و انتقال به تسویه حساب های دوجانبه در ارزهای ملی نیز پیش بینی شده است.
افزایش فشارهای تحریمی علیه کشورمان طی سال های اخیر موجب شده است که ایران توسعه تجارت با شرق را دنبال کند؛ یکی از ظرفیت های این بخش تجارت با کشورهای عضو اوراسیا و چین است.
مصطفی طاعتی مقدم، مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی با اشاره به اینکه یکی از مهم ترین مسیر عبوری کریدور شمال-جنوب است، می گوید: این کریدور برای کشورهای ذی نفع همچون روسیه و هند دارای اهمیت است، چراکه تحریم های روسیه همچنان ادامه دارد، از طرف دیگر رقابت های کریدوری هند برای ترانزیت سریع تر و امن تر کالاها به بازارهای اروپایی موجب شده است تا به فرصت های ترانزیت کالا از این کریدور توجه شود.
وی می افزاید: توسعه ارتباط میان کشورهای حوزه آسیای میانه و شرق آسیا با آسیای غربی و جنوب خلیج فارس از طریق کریدور دارای اهمیت زیادی است.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی عنوان می کند: برای تحقق این مهم باید تکمیل مؤلفه های مختلف لجستیکی و زیرساخت های حمل ونقلی به عنوان یک مزیت رقابتی در دستور کار قرار گیرد، بنابراین باید حمل ونقل ترکیبی، ریلی، هوایی، دریایی در بستر کریدورهای بین المللی با همکاری شرکت های داخلی و بین المللی جدی تر گرفته شود.
طاعتی مقدم اضافه می کند: در همین راستا ظرفیت تخلیه و بارگیری کالا در ۲۲ پست اسکله کاسپین به ۱۱ میلیون تن بار در سال افزایش پیدا کرده است، هرچند ظرف یکی دو سال گذشته تخفیفات کریدور چین-قزاقستان-ایران برای تجار ایرانی حذف شده بود، به نحوی که هزینه انتقال کالا برای هر کانتینر ۲۰۰۰ دلار بیشتر می شد، بنابراین برای رفع این مشکل مذاکرات خوبی از سوی وزارت امور خارجه، دبیرخانه شورای عالی با طرف چینی انجام و نتایج این اقدامات موجب زنده مانده کریدور شد.
وی با اشاره به اینکه مذاکره با بنادر و شرکت های روسی برای ترانزیت کالاهای در حال انجام است، می گوید: مسیر میان بنادر ماخاچ کالا و آستراخان و بندر کاسپین برای حمل بار به بنادر جنوبی کشور و ترانزیت به بازارهای مقصد روسیه فعال شده است.
راهبرد اصلی ما جذب حدود ۲۰ درصد از حجم کالای ۳۰ میلیون تنی روسیه است و با توجه به جایگاه جهانی روسیه و قزاقستان در تولید غلات، می توانیم در مسیر تأمین امنیت غذایی کشور نقش محوری ایفا کنیم
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی با اشاره به اهمیت اتصال شبکه ریلی استان گیلان به شبکه ریلی داخلی برای تکمیل زیرساخت های کریدور شمال جنوب، خاطرنشان می کند: در حال حاضر اولویت بهره برداری با بندر کاسپین است تا در ادامه بندر انزلی نیز به این مسیر وصل شود، این راه آهن به صورت آزمایشی وصل می شود و تاکنون نیز حدود ۶۳ هزار تن کالا از این مسیر حمل شده است، اما برای تسریع در تکمیل این طرح ملی ایستگاه راه آهن باید احداث شود و امکانات زیرساختی و فنی برای نقل و انتقال سریع تر و آسان تر کالا از روی کشتی به قطار در اولویت قرار گیرد.
طاعتی مقدم تصریح می کند: روسیه بازار بسیار جذابی برای کالاهای ایرانی دارد، از طرف دیگر ترانزیت کالاهای روسی از مسیر ایران با هزینه کمتر انجام می شود، از این رو باید از فرصت ها استفاده کرد، روسیه نیز ادعا کرده است که امکان ترانزیت و صدور ۳۰ میلیون تن از کالاهای خود از بندر کاسپین را دارد و اکنون ظرفیت صادرات بندر کاسپین به ۱۵ میلیون تن کالا قابل افزایش است.
وی با بیان اینکه راهبرد اصلی ما جذب حدود ۲۰ درصد از حجم کالای ۳۰ میلیون تنی روسیه است، می گوید: با توجه به جایگاه جهانی روسیه و قزاقستان در تولید غلات، می توانیم در مسیر تأمین امنیت غذایی کشور نقش محوری ایفا کنیم و این مهم برآمده از انتظار روس ها از منطقه آزاد انزلی به عنوان محل نگهداری کالاهای روسی است.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی اظهار می کند: اراده دولت و نظام مبنی بر تکمیل و اتصال به خطوط ریلی جمهوری آذربایجان و روسیه است، در عین حال ظرفیت دوخطه شدن در مسیر رشت انزلی و رشت به آستارا نیز وجود دارد.
طاعتی مقدم تاکید می کند: فعالیت این مسیر ریلی-ترانزیتی برای روسیه نیز مهم ارزیابی می شود و منافع این کشور از نظر جغرافیایی و ترانزیتی با فعال شدن این مسیر ریلی-ترانزیتی گره خورده، از طرف دیگر اصلی ترین خط ترانزیتی چین-قزاقستان-ایران، به مقصد ترکیه است.
روابط تجاری با روس ها کمتر از ظرفیت واقعی
هادی تیزهوش تابان، رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه با اشاره به اینکه راهکار عبور از چالش و تحریم ها توسعه صادرات در منطقه آسیا است، می گوید: تاکنون به دلیل ضعف سیاست گذاری، تحریم ها و نوسانات اقتصادی این ظرفیت مغفول واقع شده و به همین دلیل صادرات کالا از ایران به روسیه بسیار کمتر از ظرفیت های موجود است.
وی با تاکید بر اینکه توسعه صادرات و رفع موانع پیش روی صادرکنندگان ایران و روسیه نیازمند اراده ملی دو کشور است، می افزاید: توجه به توسعه زیرساخت های تجاری و لجستیکی به تسهیل صادرات کمک می کند، همچنین باید ارتباطات تجاری نمایشگاه ها و نشست های مشترک بین تجار ایرانی و روسی تقویت شود.
رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه با انتقاد از ضعف نقش تشکل های اقتصادی در تسهیل ارتباطات تجاری میان دو کشور اضافه می کند: دولت باید از این نهادها برای تقویت نقش خود در مناسبات تجاری میان کشورهای دوست حمایت کند.
تیزهوش تابان با اشاره به اینکه روس ها اکنون در روابط تجاری با بخش خصوصی ایران تمایل چندانی از خود نشان نمی دهند، می گوید: در حالی که در مذاکرات بر توسعه روابط تجاری تاکید می شود، نکته حائز اهمیت اینجاست که اکنون روس ها نیز به روابط تجاری با ایران نیاز دارند و به همین دلیل باید اقدامات عملی در راستای توسعه زیرساخت های لجستیکی برای مبادله کالا با ایران بردارند.
