نگاهی به عملکرد بندری یک کشور همسایه

تین‌نیوز| حجم تخلیه و بارگیری کالا در بنادر روسیه در دهه اخیر بیش از دو برابر شده و زیرساخت‌های بندری این کشور باقدرت و به‌طور مداوم در حال رشد است.

روسیه بیش از 900 مجموعه بندری با ظرفیت حدود 800 میلیون تن در سال داراست، بنادر این کشور نزدیک به 150 هزار متر اسکله دارند، در حال حاضر در روسیه 67 مجتمع بندری با 870 بندر وجود دارد که عملکرد تخلیه و بارگیری آن‌ها بیش از نیم میلیارد تن از انواع مختلف کالا در سال است.

حجم تخلیه و بارگیری کالا در بنادر روسیه در دهه اخیر بیش از دو برابر شده است و برای اولین بار در تاریخ بندرهای کشور در سال 2010 از عدد 500 میلیون تن تجاوز کرد، ساختار و حجم فعالیت در بنادر دریایی روسیه در بسیاری از موارد با شاخص‌های توسعه در اقتصاد کشور مشخص می‌گردد. بنادر روسیه سه‌چهارم از حجم صادرات این کشور را بر عهده‌دارند و به همین دلیل زیرساخت‌های بندری این کشور باقدرت و به‌طور مداوم در حال رشد است  در سال 2015، مجموع ظرفیت بنادر روسیه 19.5 میلیون تن افزایش یافت.

علی‌رغم وجود انتظار کاهش در عملکرد بنادر روسیه با توجه به کاهش نسبی مبادلات تجارت خارجی این کشور  طی سال 2014 و 2015 میزان عملکرد بخش های بندری و حمل‌ونقل کالا در این کشور حتی بیش از سال‌های قبل رشد کرده است به طوری که می‎توان گفت روند حرکت تجارت خارجی تأثیر شدیدی بر روی عملکرد حمل‌ونقل در بنادر روسیه نداشته است، مثلاً کاهش حجم مبادلات تجارت خارجی در سال 2009 تأثیر آن‌چنانی بر مقدار تناژ جابجایی کالا در مقایسه با سال قبل نداشته است  البته  این رشد هم ناشی از رشد مطمئن در صادرات و توسعه زیرساخت‌های بنادر دریای بالتیک و شرق دور است. علاوه بر آن، رشد حمل‌ونقل کالاهای نفتی، زغال سنگ (در سال‌های اخیر) و کالاهای ترانزیتی در بنادر روسیه در میزان عملکرد تخلیه و بارگیری بنادر  این کشور تأثیر گذار بوده است.

از مجموع عملکرد بنادر روسیه در سال 2014  میلادی  491.6 میلیون تن مربوط به کالای صادراتی بوده که نسبت به سال 2014 به میزان 6.7 درصد رشد نشان می‎دهد این عملکرد در سال 2015 با رشدی معادل 7.7 درصد به مقدار 539.9 میلیون تن افزایش یافت .

از مجموع عملکرد بنادر روسیه طی سال 2014 به مقدار 43.4 میلیون تن مربوط به کالای وارداتی بوده که نسبت به سال 2014 به میزان 5.7 درصد رشد داشت. این عملکرد در سال 2015 به مقدار 33.3 میلیون تن با کاهشی معادل 23.3 درصد روبرو شد و همچنین در سال 2014 از مجموع عملکرد بنادر روسیه به مقدار 47.6 میلیون تن و از مجموع عملکرد سال 2015 به مقدار 48.2 میلیون تن مربوط به ترانزیت کالا بوده که از رشدی معادل 1.4 درصدی در سال 2014 نسبت به سال 2013 و از رشد به میزان 1.2 درصدی نسبت به سال 2014 برخوردار بوده‎اند. کالای کابوتاژ نیز به مقدار 40.8 میلیون تن در سال 2014 و 56.1 میلیون تن در سال 2015 عملکرد داشته است که از رشدی به میزان 13.2 درصد در سال 2014 نسبت به 2013 و معادل 15.6 درصد در سال 2015 نسبت به سال 2014 برخوردار بوده‎اند. همچنین تا ژوئن سال 2016 کل عملکرد بنادر روسیه با شش درصد رشد نسبت به سال 2015 به مقدار 344.5 میلیون تن رسیده است.

رشد حمل‌ونقل با محموله‌های صادراتی، محموله‌های نفتی، زغال و غلات در سال‌های 2014 و 2015 مرتبط است. حجم حمل‌ونقل محموله‌های مایع در سال 2014 به مقدار 331 میلیون تن بود که این مقدار نسبت به سال 2013 به میزان هشت درصد کاهش نشان می‌دهد اما در سال 2015 این رقم به مقدار 364.5 میلیون تن رسید که نسبت به سال 2014 به میزان 9 درصد رشد داشته است. از مجموع محموله‌های مایع در سال 2014 و 2015 به ترتیب به مقدار 157.2 و 202.1 میلیون تن نفت خام بود که نسبت به سال 2013 به میزان 9.8 درصد کاهش و نسبت به سال 2014 به میزان هشت درصد افزایش داشته است. همچنین محصولات و فرآورده‌های نفتی طی سال‌های 2014 و 2015 به ترتیب به مقدار 128 و 146 میلیون تن بود که نسبت به سال ماقبل به میزان 14.5 درصد و 3.7 درصد رشد نشان می‌دهد.

گازهای مایع در همین سال‌ها به ترتیب به مقدار 12.2 و 12.9 میلیون تن رسید که در سال 2014 نسبت به سال قبل به میزان 10.2 و در سال 2015 نسبت به سال 2014 به میزان 15.6 رشد داشته است. به این ترتیب تا پایان ژوئن سال 2016 از مجموع 244.5 میلیون تن عملکرد بنادر روسیه به مقدار 156.8 میلیون تن کالای خشک و به مقدار 187.7 میلیون تن کالای نفتی بوده که نسبت به مدت مشابه سال 2015 کل عملکرد بنادر این کشور به میزان شش درصد رشد داشته است. میزان رشد عملکرد بنادر روسیه مربوط به کالای خشک 10.7 درصد و مربوط به کالای مایع 2.3 درصد بوده است.

کاهش عملکرد بنادر روسیه با کاهش صادرات نفت خام ارتباط دارد و رشد حمل‌ونقل با محموله‌های صادراتی، محموله‌های نفتی، زغال و غلات در سال‌های 2014 و 2015 مرتبط بود کاهش میزان حمل‌ونقل محموله‌های نفت خام با کاهش واردات و صادرات آن مرتبط است. به خاطر قیمت پائین نفت خام طی سال گذشته تا حدی افزایش تولید فرآوری نفت خام در داخل کشور روسیه صورت گرفت که باعث افزایش در حمل‌ونقل فرآورده‌های نفتی شد این خود موجب کاهش فعالیت در بعضی از پایانه‌ها که نفت خام صادر می‌کردند،  شد، اما با صادرات فرآورده‌های نفتی مجموع عملکرد بنادر روسیه نه‌تنها کاهش نداشت بلکه با افزایش نیز مواجه شد.

مسئولین و متصدیان فعالیت‌های بندری روسیه همچنان مثل گذشته با تلاش در انجام فعالیت‌های ترانزیت بین‌المللی در مسیرهای دریایی امیدوار به توسعه بیش از پیش  بنادر این کشور هستند.

*کارشناس سازمان بنادر و دریانوردی