◄ نقش پارامتر فرهنگ ترافیکى در حل مشکلات ترافیک

امیر سپهری* - در ترابرى، متغیر وابستگى فرهنگى یکى از پارامترهاى اصلى و به عبارت دیگر Subjective است، و کنترل و حل مشکلات ترافیکى بدون توجه به پارامتر فرهنگ ترافیکى یک کشور به نتیجه مطلوب نمى‌رسد.

از طرفى چگونگى بهره‌بردارى و دستیابى به فناورى و یا تکنولوژى با آغاز IT در ابتداى دهه ١٩٨٠ و متحول شدن آن با ICT در ابتداى دهه ١٩٩٠، نسبت به چگونگى بهره‌بردارى و دستیابى به فناورى که با معرفى کامپیوترهاى دیجیتال در ابتداى دهه ١٩٦٠  شروع شد تفاوت ماهوى و یا بنیادى پیدا کرده است. موفقیت در ICT در کشورى در سطح ایران، فقط با دستیابى و بومى شدن این فناورى، به‌صورت پایدار، امکان پذیر است.

ITS  نه تنها زیر مجموعه ICT است بلکه علمى است بین رشته‌اى،  Multidisciplinary, که فرهنگ ترافیکى جامعه نیز یکى از پارامترهاى نقش‌آفرین در  آن است. فرهنگ ترافیکى از چگونگى نگاه مدیران و مسئولین ایمنى ترافیک تا رفتار ترافیکى عامه مردم را در یک کشور در بر می‌گیرد.

به صورت خیلى فشرده، کشورى در سطح ایران که متاسفانه هنوز هم در گروه صدرنشین تلفات ترافیکى جهان هم هست، تنها زمانى موفق به کاهش چشمگیر، پایدار و سریع تلفات ترافیکى می‌شود که مجموعه مدیران ایمنى ترافیک روى این نکته توافق داشته باشند که باید با نگاه علمى و تخصصى همراه با بهره‌گیرى از تجربیات پروژه هاى ITS موفق و ناموفق اجرا شده در کشور و راهکارهاى ارائه شده سازمان بهداشت جهانى عمل نمایند.

از سال ٢٠١٤ جریمه کردن از روى سرعت میانگین در اروپا قانونى شد (خواندن پلاک در تمام شرایط جوى و محیطى در دو نقطه براى محاسبه سرعت میانگین همچنان مشکلات خاص تکنولوژیکى را دارد)، در اروپا و به‌خصوص در انگلستان، در مسیرهایی که شرایط مسیر مناسب است، براى کنترل سرعت از این روش استفاده مى شود ولى، با رعایت اصول علمى لازم و نه شبیه سامانه‌هاى  نورافکنى نصب شده در کشور.

در ایران هم از سال ١٣٨٩ و یا ٢٠١٠ میلادى سامانه ثبت تخلفات ترافیکى ترکیبى GSN که دانشکده مهندسى برق دانشگاه صنعتى امیرکبیر هم در طراحى آن مشارکت داشته عرضه  شده، در نقاط  معدودى در جاده‌هاى کشور از جمله استان همدان  نصب و باعث کاهش تصادفات مرگبار شده و کاملا مورد تائید بهره‌برداران می‌باشد، این سامانه با تکنولوژى ویدئوئى سرعت میانگین خودروها را تعیین می‌کند و پلاک تمام خودروهاى عبورى را می‌خواند و از طرفى سرعت لحظه‌اى را با تکنولوژى پیشنهادى WHO تعیین و پارامترهاى متعدد دیگر ترافیکى را مشخص مى‌کند. حقیقتا پیشرفته‌تر از سامانه معرفى شده انگلیسى است که از نزدیک خود باردید و بررسى نموده‌ام و حتى به صورت مستند، از سامانه SAFRAN فرانسه هم که در سطح جهانى شناخته‌ترین سیستم است ارجح‌تر است و شرایط فرهنگ ترافیک کشور هم در طراحى آن لحاظ شده است.

هزینه‌هاى زیادى طى سالیان گذشته، براى اجراى طرح‌هاى مختلف ITS در کشور شده  است. گرچه کشور در اجراى اکثر این طرح‌ها  ناموفق بوده ولى حداقل، منجر به‌ این شده که هم در زمینه طراحى و تولید سامانه‌هاى هوشمند ترابرى برابر استاندارد تعریف شده سازمان بهداشت جهانى WHO با هم کارى صنعت و دانشگاه، و هم در زمینه مدیریت و بهره‌بردارى از ITS در وزارت راه، شهرداری‌ها و در پلیس راهور به تجربیات ذى قیمتى که پیش نیاز و لازمه اجراى موفق طرح‌هاى ITS است دست یابیم، در صورت بهره‌بردارى از تجربیات با نگاه علمى و اتکا به توان داخلى  در محیطى شفاف، دقیق و سالم که لازمه موفقیت در هر کاریست، می‌توانیم کشور خود را از بلاى تلفات ترافیکى غیر قابل قبول نجات دهیم.

بررسى تاریخ چگونگى ساخت اولین سماور در ایران، از کتاب امیرکبیر به قلم استاد سیدعلى آل داود، و بررسى علت کلیپ گریه دکتر جلالى که از پیشتازان گسترش ICT در کشورند و در شبکه هاى اجتماعى پخش شد، می‌تواند راه‌گشاى دستیابى به علل عدم کاهش چشمگیر تلفات ترافیکى کشور باشد.

* کارشناس حمل‌ونقل و ترافیک