اتوبوسی به نام مرگ
تین نیوز | کمک‌راننده نرسیده به پلیس راه بالاسر صندلی‌ها می‌آید و یاد مسافرها می‌اندازد که «کمربندهایتان را ببندید»، او البته درباره علت این تأکیدش می‌گوید: پلیس می‌آید بالا و جریمه می‌کند!
این اتفاق معمولا در چند کیلومتری نخستین ایستگاه پلیس‌راه می‌افتد و ظاهرا چندان ارتباطی با امنیت سفر ندارد. شاگرد راننده در حالی این تذکر را از صندلی‌های نخست تا انتهای اتوبوس تکرار می‌کند که در جای خواب انتهایی سالن (معروف به بوفه)، درست کنار شیشه عقب، جر و بحثی درگرفته است. یکی از مسافرها اعتراض دارد که چرا در بوفه علاوه بر او 5مسافر دیگر را هم نشانده است.
بوفه، کمربند ندارد، و نزدیک‌ترین جا به خطر درصورت وقوع سانحه از پشت اتوبوس به شمار می‌رود. حالا یکی‌دو مسافر هم که از جست‌وجوی دستی در حاشیه‌های صندلی کلافه شده‌اند، شاگرد راننده را صدا می‌زنند و تنها این جمله را می‌شنوند: کمربند ندارد؛ با کتت رویش را بپوشان! اینها برخی از معمولی‌ترین اتفاق‌هایی است که مسافران جادهای حمل‌ونقل عمومی هر یک دست‌کم یک‌بار با این نوع خطرات «معمولی» سفر با اتوبوس تجربه کرده‌اند.
شعبده‌بازی در جاده
این خاطرات و خطرات معمولی، فقط بخشی از خطرات است که چون مشهودند، در خاطر مسافران باقی مانده‌اند. خطراتی مانند لاستیک صاف که مدت‌هاست نیاز به تعویض دارد، معمولا از چشم مسافرها جامی‌ماند.
بعضی خطرات دیگر حتی به مذاق برخی مسافران خوش می‌آید. اینکه یک مسیر 700کیلومتری، در ساعتی از روز 9ساعته پیموده می‌شود و در ساعت‌های شب اتوبوس 6ساعته به مقصد می‌رسد، شعبده‌ای است که مسافران خواب خودروهای حمل‌ونقل عمومی، تنها هنگامی که پیاده می‌شوند، متوجه آن می‌شوند یا اینکه هرگز نمی‌توانند از خواب این سفر بیدار شوند.
جان 26تا 46سرنشین به کیفیت اتوبوس‌های تولید داخل، جاده‌های پررفت‌وآمد، دستگاه‌های مسئول و در نهایت به چشمان باز یا خسته راننده‌ای بستگی دارد که غفلت یا سهل‌انگاری او به‌عنوان مدیر سفر می‌تواند ده‌ها خانواده را داغدار و ده‌ها تن را بی‌جان کند.
رقم 25تا 45نفر، در ایام شلوغی مانند نوروز و در مسیرهای پرتردد، با نشاندن مسافران در بوفه، کف اتوبوس، رکاب و پله‌های نزدیک در، خوابگاه زیر کف اتوبوس و حتی جا دادن مردم در جعبه بار، به شعبده دیگری تبدیل می‌شود که گاهی تعداد مسافران را تا 70نفر می‌رساند.
خط قرمز پلیس در نوروز 93
فرمانده پلیس راه کشور 51درصد مقصران در تصادف اتوبوس‌های بین شهری را، رانندگان اعلام کرده است. سردار محمدرضا مهماندار همچنین تعداد تلفات جادهای در اتوبوس‌ها را تا پیش از اسفندماه 899نفر مجروح و 233نفر کشته اعلام کرده است. این در حالی است که براساس آمار غیررسمی تلفات جادهای در حمل‌ونقل عمومی 25درصد کل تلفات جادهای را شامل می‌شود.
در حال حاضر که ۹۰درصد از حمل‌ونقل از طریق جاده و ۱۰ درصد از دیگر شاخه‌های حمل‌ونقل انجام می‌شود، تلفات جادهای به چیزی بیش از 17هزار نفر در سال 92رسیده و سردار اسکندر مومنی پیش‌بینی می‌کند که تا پایان سال‌جاری تلفات جادهای از 18هزار کشته بیشتر نشود.
مومنی همچنین کنترل ایمنی خودروهای سواری و ناوگان حمل‌ونقل عمومی را یکی از خط‌قرمزهای پلیس در طرح نوروزی 93اعلام کرده و گفته است: این طرح از مبدا به اجرا در می‌آید؛ به مدیران پایانه‌های مسافربری اعلام می‌کنیم که باید ایمنی خودرو را در ترمینال‌ها کنترل کنند زیرا پلیس ضمن نظارت جدی به‌خودروهایی که دارای نقص ایمنی هستند، اجازه تردد نمی‌دهد.
اتوبوس‌ها آزمون جاده نمی‌شوند
در طرحی که پلیس راهور ناجا از آن یاد می‌کند، با توجه به حجم سفرهای نوروزی، ناوگان حمل‌ونقل عمومی به‌صورت ویژه زیر ذره‌بین پلیس کنترل می‌شود. همچنین علاوه بر صلاحیت راننده، ناوگان حمل‌ونقل عمومی باید دارای معاینه فنی و تجهیزات لازم باشد، در این طرح، اسامی تعاونی‌ها و پایانه‌های متخلف نیز اعلام می‌شود.
از سوی دیگر طبق قانون جدید راهور، در تصادفات رانندگی صرفاً راننده به‌عنوان مقصر شناخته نمی‌شود بلکه پلیس ملزم شده تا سهم خودرو و راه را نیز مشخص کند. این در حالی است که براساس اعلام مدیرعامل شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران اتوبوس‌ها و خودروهای سنگین تست آزمون جادهای نمی‌شوند. نبی بیدهندی با اعلام این خبر گفته است:
در تمام دنیا این خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد اما در مراکزی که مربوط به تست آزمون جادهای است این خودروها به‌صورت مستمر تست می‌شوند درحالی‌که در ایران چنین تستی وجود ندارد. روشن نیست چندبار دیگر باید خبر سوختن دسته‌جمعی مسافران اتوبوس یا واژگونی بر اثر نبود استانداردهای لازم در روزنامه‌ها و سایر رسانه‌ها منتشر شود تا مقصرانی که جز راننده در این مرگ‌ها نقش دارند، بیدار شوند.
نظارت مردمی
در همین حال قرار است سامانه نظارت مردمی بر ناوگان حمل‌ونقل عمومی تا پایان اسفند افتتاح شود.قرار است در این طرح، شهروندان این امکان را داشته باشند که تخلفات رانندگان اتوبوس‌های جادهای و سایر متولیان حمل‌ونقل عمومی را به این سامانه پیامک کنند. مرحله آزمایشی این طرح در جاده اصفهان- شیراز به اجرا در آمده و پس از رفع معایب، از اواخر اسفند به‌صورت سراسری آغاز می‌شود.
پلیس راهور اعلام کرده است که پلیس تخلفات گزارش‌شده مردمی را در کمترین زمان رسیدگی می‌کند. به این ترتیب مردم در تمام سفرها، می‌توانند دوربین پلیس برای ثبت تخلفات راهنمایی‌ورانندگی و تخلفات دیگر در حمل‌ونقل عمومی باشند. همه مسافران جادهای کم‌وبیش از این تخلفات را در خاطر دارند، خاطرات از اتوبوس‌هایی که پس از آغاز حرکت در جاده، به منطقه‌ای خودمختار و بی‌دفاع تبدیل می‌شوند.
