◄ حقایقی تلخ درباره مصائب مردم بندر گوادر/ توسعه بدون برنامه

در همه جای پاکستان، روزی نیست که طرف های چینی و پاکستانی از چگونگی رونق بندر گوادر نگویند. با این حال صدای ماهیگیران گوادر که حدود 80 درصد از 185 هزار ساکن این منطقه را تشکیل می دهند تا حد زیادی نادیده گرفته شده است. گزارشی که اخیرا توسط روزنامه Dawn منتشر شده، نشان می دهد که مردم محلی به توسعه CPEC کمک نمی کنند.

به گزارش تین نیوز، نشریه دیپلمات در گزارش میدانی به قلم زوفین ابراهیم به ابعاد مختلف تاثیر بندر گوادر در زندگی ساکنان آن پرداخته است. این گزارشگر بی آنکه خود را به آمارها و شعارها معطوف می کند، به درون مردم رفته و از زبان آنها دشواری های ناشی از احداث این پروژه مشترک چین و پاکستان را واکاوی کرده است...

شایعات فراوانی وجود دارد که بندر مورد هجوم ماهیگیرانی قرار خواهد گرفت که توسط پروژه بندر گوادر از کار بیکار و آواره شده اند. سعید محمد رئیس هیئت مدیره سازمان ماهیگیران می گوید: منابع آگاه می گویند قطعا این اتفاق خواهد افتاد اما زمان آن مشخص نیست.

او می گوید: در حال حاضر فضای کافی در اسکله برای قایق های ماهیگیران وجود ندارد، حتی برای خود ما هم فضای کافی نیست. حدود 5 تا 7 هزار ماهیگیر با حدود 1 هزار قایق در بندر سور وجود دارند، این رقم در بندر گوادر حدود سه برابر است.

مدیران بندر گوادر در حال ساخت یک اسکله برای ماهیگیران هستند که ساکنین منطقه در مفید بودن آن تردید دارند. ماهیگیران می گویند که موج شکن های دریایی به خوبی طراحی نشده اند و مهندسان نیز در این باره مشورتی نکرده اند.

ساکنانی که نمی خواهند مهاجرت کنند

ماهیگیران گودار نگران این هستند که به بندر سور منتقل شوند.پدر کریم می گوید: «ما از اینجا نمی رویم. اینجا نقطه ای است که می توانیم در تمام طول سال ماهیگیری کنیم. اما در بندر سور سه ماه ژوئن، ژوئیه و اوت این امکان وجود ندارد و ماهیگیران به علت امواج بلند نمی توانند به دریا بروند.»

ناسیم گجار، یک ماهیگیر با عینک آفتابی تیره رنگ که مدام هم عینک را روی سرش قرار می دهد می گوید: « ما باید هر روز دو ساعت قایقرانی کنیم تا به بندر سور برسیم در حالی که خانه های ما اینجاست. چرا ما به New Mullah Band نمی فرستند؟ همان جایی که ده سال پیش اولین مجموعه ماهیگیران را فرستادند.»

در سال 2007 در جریان اولین فاز ساخت بندر گوادر، حدود صد خانوار به آنجا منتقل شدند و به آنها قول داده شد که زمین لازم برای احداث خانه، نقشه خانه و پول نقد در اختیارشان قرار بگیرد.

صالح محمد، که در حال حاضر در کار سیمان کار می کند، می گوید: « برخی از اموال ما توسط مافیای زمین گرفته شده است. علاوه بر این آنها وعده یک بیمارستان، مدرسه و جاده های مناسب را به ما دادند. 10 سال گذشته و ملابند هنوز هیچ یک از این خدمات اساسی را ندارد. تنها یک مدرسه وجود دارد که بسیار دور است و به ندرت معلمی به اینجا می آید. هرچند وضعیت در بندر گوادر هم بهتر نیست. آنها 12 سال است که این وعده ها را می شنوند.»

نواز شریف، نخست وزیر پاکستان، اوایل سال جاری در بازدید خود گفت: 1100 کیلومتر جاده در این شهر ساخته خواهد شد و هنگامی که جاده ها ساخته شوند، موفقیت آغاز می شود. مدارس ساخته می شود، کالج ها و بیمارستان هم ساخته می شوند. صنایع ایجاد می شوند و شاهد شکوفایی و پیشرفت خواهیم بود.»

اما در حال حاضر، این شهر که در بلوچستان- یکی از فقیرترین استان های پاکستان واقع شده- حتی خدمات اولیه را نیز ندارد.

بهرام بلوچ روزنامه نگار محلی می گوید که مراقبت های بهداشتی ابتدایی است و برای زنان تقریبا وجود ندارد. برای زایمان آنها باید 500 کیلومتر تا کراچی سفر کنند.

 آیا  آموزش حرفه ای به نفع شهروندان خواهد بود؟

طرف چینی می گوید که معیشت ماهیگیران تحت تاثیر قرار نخواهد گرفت و پس از آنکه کارخانه های بندر راه اندازی شوند، دیگر کمبود کار وجود نخواهد داشت.

دادلله یوسف می گوید: همه آنها در فعالیت های مربوط به اشتغال خودشان جذب می شود. کسانی که می خواهند ماهیگیری را ادامه دهند، دیگر با تکنولوژی، شبکه و قایق به دریا خواهند رفت.

یوسف می گوید: در طول 20 سال حدود 2 میلیون نفر در بندر گوادر از مناطق اطراف، جاهای دیگر پاکستان و چین استخدام می شوند. «آنها ماهی را از ماهیگیران با قیمت های بازار خریداری می کنند و واسطه ها را از بین می برند، بنابراین [ماهیگیر محلی] حداکثر سود را به دست خواهد آورد.»

اما ماهیگیران احساس امنیت و آرامش نمی کنند. علی رغم شغل های جدید که برای کارگران ماهر در گوادر ایجاد می شود مردم محلی که عمدتا تحصیلاتی ندارند و مهارت های شغلی نیز ندارند، این نگرانی را دارند که توسط صاحبان کار پس زده شوند. این جمله ای است که هر لحظه در اینجا می شوند: «ما جز ماهیگیری هیچ کار دیگری بلد نیستیم.»

اما فیروز معلم محلیل موافق نیست. او می گوید معیشت های جدید برای مردم محلی و آموزش حرفه ای در صورتی که اشتغال آنها از دست رفته باشد ضروری است.«ما به شدت عقب ماندگی داریم. در واقع، این موضوع باید در اولویت باشد. حتی پیش از آغاز ساخت بندر در سال 2000، مردم محلی هرگز در هیچ یک از فعالیت های بندر دخالت نمی کردند، زیرا آنها ماهر نیستند.»

با این حال، مقامات بندر در حال برنامه ریزی ایجاد یک موسسه آموزش حرفه ای برای توسعه مهارت ها در مرحله دوم ساخت بندر گوادر هستند. «تا زمانی که موسسه راه اندازی شود، GPA کلاس های خود را در ساختمان قدیمی کالج درجه گویارد برگزار خواهد کرد. گفته اند در این موسسه 17 کلاس درس وجود دارد که ما قصد داریم، از دوره های دوماهه سیم پیچ موتور، نگهداری جرثقیل و بالابر، جوش و زبان چینی آغاز کنیم.»

اما حتی اگر مردم محلی این مهارت ها را به دست بیاورند، ممکن است به همان اندازه که در حال حاضر درآمد دارند، درآمد کسب کنند. در یک هفته ماهیگیران می توانند از 20 تا 50 هزار روپیه پاکستانی (188 تا 471 دلار) درآمد داشته باشند. دستمزد کارگر غیر متخصص در بندر بیش از 20 هزار روپیه در ماه نیست و کارگران ماهر، بین 28 تا 50 هزار روپیه ($ 264-471) در ماه درآمد دارند.

روند کُند راه اندازی بندر

برای نزدیک به 800 نیروی چینی و پاکستانی، بندر و منطقه آزاد تجاری جایگاه مناسب و آماده ای نیست. دادالله یوسف می گوید که این منطقه حدود 300 نفر از نیروی دریایی پاکستان در داخل بندرگاه را نگه می دارد.

هیچ کشتی یا کامیونی برای تخلیه و بارگیری در بندر وجود ندارد. شبیر احمد، رئیس هیئت مدیره بندر گوادر به من اطمینان داد که «کشتی ها می آیند و می روند» و گفت که من به طور اتفاقی در یک روز آرام به این بندر آمده ام. شبیر احمد یکی از قدیمی ترین نیروهای بندر است و از سال 2004 در اینجا حضور دارد.

از زمانی که اولین کشتی در مارس 2008 وارد  بندر شد، تا کنون حدود 200 کشتی وارد بندر شده اند. یوسف می گوید:« ما فقط بسته های ساردین از پاکستان را حمل می کنیم.»

در مرحله اول، این بندر به طور مشترک توسط دولت پاکستان و چین با هزینه 17 میلیارد روپیه (288 میلیون دلار) توسعه داده شد و در ماه مارس 2007 افتتاح شد. سپس کنترل بندر به مدت 40 سال و به طور مشروط به سنگاپور واگذار شد.

با این وجود، سنگاپور قادر به گسترش و یا کسب و کار در بندر نبود و این بندر در سال 2013 به COPHC واگذار شد.

بندر می تواند دو یا سه کشتی بزرگ با ظرفیت 50 هزار تن را پذیرش کند. بر اساس برنامه ها تا سال 2045، بندر قادر خواهد بود  که ظرفیت خود را تا 150 کشتی و محموله و حجم 400 میلیون تن برساند. فاز اول GPFZ که تا اوایل سال 2018 آماده خواهد شد، شامل یک کارخانه لوله، یک واحد ذخیره سازی سرد و منطقه فراوری ماهی، کارخانه الکترونیک دوچرخه و مراکز نمایش برای کالاهای چینی است. کل منطقه در هفت تا هشت سال به طور کامل عملیاتی خواهد شد و بیش از 400 شرکت و شرکت های مشترک پاکستانی-چینی را در اختیار دارد.

بحران قدرت و آب

در داخل بندر، می تواند عرضه بی حد و حصر برق، گاز و آب وجود داشته باشد. این بندر برق خود را تولید می کند و آب را دفع می کند. اما این تجملات تنها در بندر و یا تنها هتل پنج ستاره در شهر موجود است. بقیه شهر باید با قطع برق طولانی مواجه شوند.

با وجود اینکه گوادر توسط آب های عمیق احاطه شده است، اما آب کالای گران بهایی در گوادر است - یک شهر بیابانی که از کمبود آب مزمن رنج می برد.

​هنگامی که فعالیت های بندر گسترش می یابد و GPFZ توسعه می یابد، نیاز به آب و برق بیشتری وجود خواهد داشت. برای پاسخگویی به این نیاز ها، دولت می خواهد دو نیروگاه با سوخت زغال سنگ با توان 150 مگاوات  و درفاصله حدود 40 کیلومتری گوادار، با هزینه 55 میلیارد روپیه (520 میلیون دلار)، بسازد.

دادالله یوسف اصرار دارد که GPFZ از برق تولید شده از زغال سنگ استفاده نخواهد کرد. «من به شما اطمینان می دهم؛ ما فقط توافقنامه زیست محیطی را با سرمایه گذاران امضا کرده ایم و اعلام کردیم که از سوخت کثیف استفاده نمی کنیم.»

دولت طرح 2050 را برای مراقبت از تمام مشکلات آب، از جمله تامین آب، توزیع، و تأسیسات تصفیه خانه فاضلاب گوادر، با هزینه ای بالغ بر 130 میلیون دلار، تهیه می کند.

در همین حال، شهروندان در حال حاضر برای آب آشامیدنی به شدت در مضیقه هستند. امکانات موجود به نیازهای محلی پاسخ نمی دهد. شهر به 4.6 میلیون گالن آب در روز نیاز دارد، اما انتظار می رود تا سال 2020 این میزان نیاز  به 12 میلیون گالن برسد.

مردم محلی می گویند که آنها در شش سال گذشته از  یک بحران مداوم آب رنج می بردند. دولت به صورت دوره ای باید از اقدامات اضطراری برای تامین آب از سد های میرانی و بلار توسط تدارکات تانکر استفاده کند.

چینی های بندر گوادر

بیش از 300 نفر از چینی ها به عنوان کارگر غیرمتخصص و مهندس ماهر کار می کنند و مقامات مدیریت ارشد نیز در داخل بندر زندگی می کنند. به دلایل امنیتی، همه آنها در یک جازندگی می کنند که فقط دو ماه از ساخت آن می گذرد. این محل اقامات، دارای یک سالن ورزش،  تنیس روی میز و اتاق اسنوکر، یک اتاق کارائوکه و حتی یک میدان فوتبال مینی استریو است. آنها شش ماه کار می کنند و سه هفته برای دیدار خانواده به چین می روند.

ویکتور جیا، مدیر شرکت چینی، خود را با کار مشغول می کند. «راستش را بخواهید، اگر شما از من بپرسید، نمی توانم به شما بگویم که گوادار شبیه چیست؛ من تجربه بسیار سخت و طاقت فرسایی در این شهر داشته ام. در اینجا  تنها می توانید این کار بکنید که با مردم آشنا شوید و با فرهنگ شان، موسیقی، سبک زندگی و سیاست شان آشنا شوید.»

او یک سرگرمی جدید پیدا کرده است: ماهیگیری.  اگرچه سرگرمی محدودی است، زیرا او تنها می تواند در بندر و فقط در داخل کانال در زیر نگاه دائمی آژانس امنیت دریایی ماهی بگیرد.

وقتی او به شهر می رود، همیشه در یک حلقه قرار دارد و توسط نیروهای امنیتی احاطه شده است. مردم همیشه می خواهند عکس خود را بگیرند. او گفت: «حتی نیروهای امنیتی هم بسیار سخت گیر هستند، اما من اغلب به آنها می گویم که این اجازه را بدهند تا مردم خود را با ما در میان بگذارند.»

برای ژانگ، رئیس COPHC، چالش این است که گواردار در 20 سال، «نه شبیه  دبی، نه حتی شنژن، بلکه یک شهر بسیار بهتر از هر دوی آنها خواهد بود.»