◄ آیا کانال سوئز از رونق می افتد؟

جایگاه استراتژیک کانال سوئز در جریان جنگ اخیر حماس و اسرائیل دچار خدشه شد. اروپایی ها نگران تاثیرات بحران دریای سرخ بر اقتصاد قاره سبز هستند. عربستان سعودی با سکوتی معنادار نظاره گر آتش بازی حوثی ها در منطقه بوده است.  

به گزارش تین نیوز، کانال سوئز به عنوان یکی از شاهراه های دریایی جهان دهه هاست که نقش مهمی را در تجارت بین الملل ایفا کرده است. این کانال که در چند سال اخیر طرح توسعه آن نیز به اجرا در آمده است، یکی از اصلی ترین ارکان اقتصادی کشور مصر به حساب آمده و جایگاه سیاسی - جغرافیایی ویژه ای را برای مصر رقم زده است. در طول سالیان، درگیری بین اسرائیل و گروه های جهادی فلسطینی تاثیر مستقیم بر تجارت دریایی منطقه نداشت، اما حوادث سه ماه اخیر نشان داده است که کانال سوئز با خطر از رونق افتادن مواجه شده، به طوریکه از ابتدای جنگ تا کنون تجارت دریایی در محدوده دریای سرخ و کانال سوئز با خلل بزرگ مواجه شده است. هر چند که تنش های حال حاضر خاورمیانه را نمی توان دائمی فرض کرد و قطعا مجامع بین المللی و عقلای دولت ها به این قائله پایان خواهند داد، اما قطعا جایگاه استراتژیک کانال سوئز آسیب جدی را متحمل شده  که جبران آن از دست دولت مصر نیز خارج است. 

در هفته های ابتدایی بعد از حمله 7 اکتبر، حوثی های یمن آتش گسترده ای را بر کشتی های عبوری از تنگه باب المندب به مقصد اسرائیل گشودند، آتشی که تاکنون کشتی های اقیانوس پیما را هدف قرار داده است. ادامه دار شدن حملات حوثی ها، رفته رفته شرکت های بزرگ کشتی رانی فعالیت خود در محدوده دریای سرخ و به تبع آن کانال سوئز متوقف کردند، به طوریکه بخش قابل توجهی از تجارت دریایی در این کانال استراتژیک دچار اختلال شد و عملا کاربری ویژه کانال سوئز را تحت تاثیر قرار داد. 

اروپا نگران افزایش قیمت ها

از آنجایی که بخش قابل توجهی از ترانزیت دریایی بین اروپا و شرق آسیا از طریق کانال سوئز انجام می پذیرد، در صورت ادامه تنش در حمل و نقل این مسیر استراتژیک می توان این انتظار را داشت که قیمت کالا در قاره سبز با افزایشی خیره کننده روبرو شود، چرا که شرکت های کشتیرانی مجبور خواهند بود برای ترانزیت کالا از مسیرهای جایگزین استفاده کنند که طبعا هزینه حمل و نقل و در نتیجه قیمت نهایی کالا را افزایش خواهد داد. لازم به ذکر است که کریدور ترانزیتی از مسیر مسکو به اروپا نیز دو سال است که به دلیل حمله روسیه به اوکراین مسدود شده و اروپایی ها یکی از اصلی ترین مسیرهای دسترسی خود به شرق دور را به طور کامل از دست داده اند.

سوئز و رقبای منطقه ای

تا چند سال قبل کمتر کسی تصور می کرد که رقیب جدی برای کانال سوئز وارد میدان شود. هر چند که برخی کریدور شمال جنوب را جایگزینی برای سوئز در نظر گرفته بودند، اما در عمل این مهم توان محقق شدن را ندارد. اما اعلام رسمی تشکیل کریدور جدید ترانزیتی از هند به اروپا از مسیر خاورمیانه تلنگر ویژه ای را کانال سوئز وارد ساخت، چرا که این مسیر از قرار معلوم قصد عبور از مسیر اسرائیل را داشت، هر چند که حمله 7 اکتبر حماس به اسرائیل ضربه مهلکی به کریدور ترانزیتی تازه تاسیس به حساب آمد. از طرف دیگر، عمان نیز در رقابت تنگاتنگ با دیگر کشورهای عربی منطقه سعی در تبدیل به شدن به هاب ترانزیتی دارد. به نحوی که سواحل این کشور در محدوده دریای عرب (دریای عرب ما بین دریای عمان و اقیانوس هند قرار داشته و با خلیج فارس فرق دارد) در حال تجهیز شدن و تبدیل شدن به بنادر ترانزیتی هستند، به طوریکه کالای بین آفریقا و هند را جابجا کرده و از طرف دیگر یک حلقه اتصالی با کریدور شمال جنوب به حساب آید.

سکوت معنا دار عربستان؛ آیا عربستان منتفع می شود؟

در جریانات اخیر و نا امن شدن تنگه باب المندب، عربستان سعودی ترجیح داد سکوت کند و موضع خاصی را علیه و یا همسو با هیچ کدام از طرفین نداشته باشد. عربستان که همواره به عنوان تاثیر گذارترین کشور عربی در منطقه شناخته شده است، حالا با سکوت معنادار خود عملا نظاره گر مانده است تا ببیند چه پیش خواهد آمد. وخامت اوضاع در دریای سرخ می تواند برای عربستان حاوی منفعت ها و مضراتی باشد. نخست آنکه مقوله ناامنی هر چند که اسرائیل را هدف قرار داده باشد، تبعات منفی اقتصادی نیز برای دیگر کشورهای حاشیه دریای سرخ خواهد داشت، از جمله آنکه شرکت های کشتیرانی تمایل خود را برای فعالیت گسترده در این دریای استراتژیک از دست خواهند داد ولو آنکه به آنها تضمین داده شود که هدف اصلی موشک های انصارالله یمن کشتی های به مقصد اسرائیل است، زیرا در این دریای گل آلود ممکن است دیگر قدرت های جهانی نیز هوس ماهیگیری کنند. اما از طرف دیگر ناامنی دریای سرخ فرصتی مناسب برای عربستان فراهم خواهد کرد که با فعال کردن راه آهن پرسرعت کشورهای عربی از عمان و امارات و در نهایت اتصال به دریای سرخ بتواند جایگاه استراتژیک ویژه ای برای خود فراهم کند. از طرف دیگر باید متذکر شویم که در چند سال اخیر سعودی ها با سرعت فراوان در حال توسعه زیرساخت های کشور خود بوده اند، ابر پروژه هایی که در وهله اول نیاز مبرمی به امنیت دارند تا کارایی اقتصادی لازم را داشته باشند، لذا حاکمان آل  سعود ضمن تمرکز بر پروژه های زیر ساختی خود، نظاره گر اتفاقات اخیر هستند.