◄ همه آنچه که باید از داستان زنگزور بدانید

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، مطلب پیش رو گفتگوی حسن بهشتی پور کارشناس سیاسی با رویداد۲۴ درخصوص موضوع کریدور زنگزور است که در ادامه می توانید بخوانید:

اخیرا مسئله کریدور زنگزور واقع در ارمنستان محل بحث شده است. آذربایجان برای دسترسی به نخجوان باید از مسیر ارتباطی ارمنستان عبور کند اما در اقدامی بی سابقه و نقض حاکمیت ملی ارمنستان، اعلام کرده می خواهد این کریدور را تغییر دهد. روسیه تاکنون از این اتفاق حمایت کرده است و ایران نیز در مخالفت با آن موضع جدی و قاطعانه گرفته است، چرا که این مرز برای ایران یک مرز استراتژیک است. حسن بهشتی پور کارشناس سیاست خارجی و خاورمیانه در گفتگویی با رویداد۲۴، درباره این مرز و منافع کشورها توضیحات کاملی را ارائه کرده است که در ادامه بخش های مهم این گفتگو را می خوانید:

*این کریدور منطقه ای است که جمهوری آذربایجان نام آن را زنگزور غربی گذاشته است، زیرا زنگزور شرقی را در کشور خودش دارد و این منطقه ای که حائل است میان سرزمین جمهوری آذربایجان و نخجوان، در واقع جنوب ارمنستان است که در ارمنستان به آن سیونیک می گویند. 

*این استان سیونیک هم مرز با ایران است. جمهوری آذربایجان می خواهد با نخجوان ارتباط برقرار کند. تا پیش از آزادسازی مناطق اشغالی اش، برای دسترسی به نخجوان از راه های ارتباطی ایران استفاده می کرد و حق ترانزیت هم به ایران پرداخت می کردند. برای دسترسی آسمان هم، چون در شرایط جنگی بود، هواپیمای آذربایجان وارد آسمان ایران می شد و از ایران به نخجوان می رفت، چون با ارمنستان در حال جنگ بود.

*آذربایجان بعد از اینکه مناطق اشغال شده خود را آزاد کرد، مدعی شد که طبق توافق نامه آتش بس که بند ۹ آن گفته شده دسترسی باید برای جمهوری آذربایجان ایجاد شود، یک راه ارتباطی را میان نخجوان و آذربایجان از طریق خاک ارمنستان ایجاد کنند.

*این راه ارتباطی در منطقه زنگزور غربی است. حالا مشکل بر سر چیست؟ مشکل این است که آذربایجان می تواند از جاده های ارمنستان استفاده کند، ولی نمی تواند حاکمیت ملی ارمنستان را نادیده بگیرد و یک کریدوری را در عرض ۵ کیلومتر و طول ۴۰ کیلومتر باز کند که یک دسترسی برای خودش برای رفتن به نخجوان باز کند.

*خب طبیعی است طرف ارمنستان این را به دو دلیل نمی پذیرد. یکی نقض حاکمیت ملی و دوم اینکه مرز ایران و ارمنستان را از بین می برد. در اینجا طرف ایرانی هم رسما به این موضوع اعتراض کرده است، که این یک نوع نقض مرزهای بین المللی است، زیرا این مرز بیش از ۱۵۰ سال است که میان ایران و شوروی سابق وجود داشته، بنابراین کشورها نمی توانند به زور مرزها را نادیده بگیرند.

*حالا طرف آذربایجان با زرنگی می گوید نه ما می خواهیم کمی بالاتر از مرز ببریم، اما طرف ارمنستان به عنوان یک کشور مستقل انتظار دارد آذربایجان ارضی را به رسمیت بشناسد و از راه های ارتباطی این کشور استفاده کند، بدون اینکه بخواهد کریدوری ایجاد کند.

*طرف روسی در اینجا اعلام موضع کرده است، چون در توافق آتش بس گفته شده بود حق دسترسی برای آذربایجان و ارمنستان است، این را معیار قرار داده و، چون می خواهد موقعیت خود در قفقاز را تثبیت کند، از ایجاد چنین کریدوری حمایت کرده است. این کریدور در همان توافق آتش بس قرار بوده تحت نظر روسیه ایجاد شود.
* از یک سو روسیه با استقرار خودش در جنوب ارمنستان موافق است، اما از سوی دیگر با حضور ترکیه در قفقاز و نفوذش مخالف است.

*از طرف دیگر باید به امریکا توجه کرد. آمریکا و فرانسه بعد از جنگی که منجر به آزادسازی مناطق اشغالی آذربایجان شد، سعی کردند از این فرصت استفاده کنند و روابط خودشان با ارمنستان بیشتر کردند. این موضوع مهمی است که طرف ارمنستانی به چه منظور ارتباط خود با آمریکا و فرانسه را بیشتر کرده، چون عملا دید در قضیه قره باغ، روسیه جانب آذربایجان را گرفت.

*حالا در اینجا بحث این است که ارمنستان عضو سازمان امنیت دسته جمعی است و انتظار داشت، چون عضو این سازمان است. روسیه و ۵ کشور دیگر توافق کردند اگر تهدیدی بود، آن ها به نفع آن کشور وارد اقدام نظامی شوند. کاری که روسیه در جنگ آذربایجان و ارمنستان نکرد و وارد جنگ در حمایت از ارمنستان نشد چون با پاشینیان مشکل داشت.

*موضع ایران هم محکم این است که این اجازه تغییر این مرز تاریخی را نمی دهد و کشورها حق ندارند با توافقات خودشان مرزهای بین المللی را نادیده بگیرند. طرف ارمنستانی هم هیچ وقت توافقی را امضا نکرده است که در آن آذربایجان حق دارد یک کریدور برای دسترسی به نخجوان ایجاد کند.

*طرف روسی رندانه از موضع آذربایجان دفاع کرده و باعث دلخوری طرف ایرانی شده است چراکه ایران این مرز را استراتژیک می داند و از نظر ژئوپولیتیک عملا دسترسی ایران به قفقاز از طریق خاک ارمنستان قطع خواهد شد.

*اگر این اتفاق رخ دهد، هم طرف آذربایجانی، هم روسی و هم ترکی و آمریکا، می دانند ایران قاطعانه پای موضع خود خواهد ایستاد؛ چون ایران در عالی ترین سطح موضع گرفته است و صریحا اعلام کرده اجازه چنین کاری را نمی دهد.

*روس ها به منافع خودشان توجه دارند، همه کشورها از جمله ایران باید این کار را انجام دهند. اما این منافع نباید در تعارض با منافع دیگران قرار بگیرد.