آمار گردشگران خارجی مشهد در بوته نقد
تین نیوز | خراسان رضوی گرچه سالانه پذیرای حجم انبوهی از زائران و گردشگران خارجی است، اما مسئولان این استان هنوز نتوانسته‌اند آمار درست و دقیقی از این گردشگران و زائران ارائه دهند، زیرا در حالی که آستان قدس رضوی تعداد گردشگران و زائران خارجی مشرف شده به حرم مطهر رضوی را طی سال گذشته پنج میلیون نفر اعلام می‌کند، سازمان میراث فرهنگی معتقد است تعداد این گردشگران از یک میلیون و 500 هزار نفر تجاوز نمی‌کند.
البته در کل آمار گردشگران خارجی که سالانه از ایران بازدید می کنند، حکایت خاص خودش را دارد و طی سال های اخیر با تناقضات زیادی همراه بوده است و این مهم به خراسان رضوی محدود نمی شود. به طور مثال در سال 84 تعداد گردشگران ورودی به ایران، یک میلیون و ۱۶۲ هزار و ۱۴ نفر اعلام شد که البته تعجب عده ای را که با مختصات و جزئیات صنعت گردشگری و هتلداری ایران آشنا بودند نیز برانگیخت. این روند پس از گذشته 9 سال همچنان ادامه دارد و هر سال آماری که از تعداد گردشگران خارجی توسط این سازمان اعلام و تاکید می شود که بسیار دقیق است، مورد انتقاد قرار می گیرد. به عنوان مثال در نوروز ۹۲، ریاست
وقت سازمان میراث فرهنگی اعلام کرد تعداد گردشگران خارجی در سال ۹۱، سه میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بوده است، اما معاون گردشگری وی، چند روز بعد آمار سه میلیون و ۷۲۹ هزار نفری را بیان کرد.در هر حال طبق آنچه این سازمان ارائه کرده است، در سال ۸۵، یک میلیون و ۸۱۶ هزار و ۹۰۵ نفر، در سال ۸۶، یک میلیون و ۹۲۵ هزار و ۱۹۲ نفر، سال ۸۷، دو میلیون و ۳۵ هزار و ۵۱۸ نفر، سال ۸۸، دو میلیون و ۲۷۶ هزار و ۵۷۵ نفر، سال ۸۹، سه میلیون و ۱۲۱ هزار و ۲۸۲ نفر، سال۹۰، سه میلیون و ۲۰۰ هزار نفر و در سال ۹۱، سه میلیون و ۷۲۹ هزار نفر و در سال 92 چهار میلیون و 800 هزار نفر به ایران آمدند و آمار سال گذشته میراث
فرهنگی نیز حکایت از ورود بیش از پنج میلیون نفر به ایران دارد.
اما واقعا چه تعداد از این گردشگران به استان خراسان رضوی و مشهد به عنوان بزرگ ترین مرکز گردشگری مذهبی کشور سفر کرده اند؟ در این که بسیاری از گردشگران خارجی که به ایران سفر می کنند، گردشگرانی از کشورهای اسلامی تشکیل می دهند که سفری نیز به مشهد خواهند داشت، شکی نیست، اما آمارهایی که دو نهاد معتبر این استان یعنی آستان قدس رضوی و میراث فرهنگی در این باره ارائه می دهند، تفاوت و تناقض بسیار فاحشی با یکدیگر دارد که مشخص نیست باید به کدامشان استناد کرد.آن طور که مدیر امور زائران غیرایرانی آستان قدس رضوی به جام جم می گوید: سال گذشته حدود پنج میلیون زائر غیرایرانی به حرم
رضوی مشرف شدند که این آمار براساس برخی پارامترها از جمله آمارگیری از کاروان هایی که این افراد را به مشهد آورده اند، برآورد شده است.
محمدجواد هاشمی نژاد با بیان این که اکثر این زائران و گردشگران از کشورهای اسلامی بویژه کشورهای عرب زبان چون عراق، کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای اردوزبان چون هند، بنگلادش و پاکستان وارد حرم شده اند، می افزاید: این آمار نسبت به سال 92 افزایش داشته و پیش بینی می شود که امسال نیز با توجه به ثبات و آرامش در ایران، شاهد افزایش گردشگران خارجی در این شهر باشیم.
به گفته وی، فقط حدود 7000 نفر از این پنج میلیون نفر را گردشگران غیرمسلمان تشکیل می دهند که آنها نیز از بخش های مجاز حرم مطهر که اشکال شرعی ندارد، بازدیدهایی داشته اند.
هاشمی نژاد تاکید می کند که آمارش براساس تعداد گردشگران است و نه تعداد تشرفات آنها به حرم مطهر، زیرا در واقع طبق آمار این آستان، در سال حدود 30 میلیون زائر داخلی و خارجی وارد حرم می شوند که تعداد تشرفات آنها در مجموع به حدود 300 میلیون بار می رسد.
وی افزایش وسعت حرم مطهر از دو میلیون مترمربع در پیش از انقلاب به 17 میلیون مترمربع در بعد از انقلاب را نیز دلیل دیگری برای اثبات ادعای این آستان و آمار میلیونی آن اعلام می کند و می گوید: این افزایش مساحت براساس افزایش زائران و نیاز آنها صورت گرفته است. مدیر امور زائران غیرایرانی آستان قدس رضوی به خدماتی که این آستان به زائران خارجی ارائه می دهد نیز اشاره کرده و می افزاید: ارائه بسته های مختلف فرهنگی معنوی به زائران، ارائه تمام برنامه های حرم مطهر به زائران از جمله ادعیه و سخنرانی به زبان های مختلف دنیا و همچنین آموزش سریع و فشرده زبان فارسی در حد رفع نیاز روزانه به
زائران از جمله این خدمات است.
آمار ما چیز دیگری می گوید
در هر حال آمار پنج میلیون زائر و گردشگر خارجی در حالی از سوی آستان قدس رضوی مطرح می شود که جانشین معاون گردشگری اداره میراث فرهنگی گردشگری خراسان رضوی در گفت وگو با جام جم، معتقد است که طی سال گذشته در مجموع حدود یک میلیون و 500 هزار نفر از مبادی مختلف وارد شهر مشهد شده اند.یوسف بیدخوری هم یادآور می شود که آمارشان دقیق است و براساس آمار مبادی ورودی مشهد و همچنین تعداد مسافران اماکن اقامتی این شهر گرفته شده است.
وی با اشاره به این که این گردشگران بیشتر از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و عراق وارد مشهد شده اند، می افزاید: معمولا بخشی از این افراد علاوه بر حرم مطهر، از مجموعه های گردشگری مشهد چون آرامگاه فردوسی و طرقبه بازدید می کنند و میراث فرهنگی برنامه هایی در جهت هدایت بیشتر این گردشگران و زائران به سوی مجموعه های گردشگری استان از جمله برگزاری تورهای یکروزه به اماکنی چون اخلمد و نیشابور دارد تا از ظرفیت این زائران به نفع توسعه گردشگری این شهر استفاده لازم را ببرد.
بیدخوری با اشاره به ماندگاری زیاد این زائران در مشهد نسبت به زائران داخلی که گاهی به 10 تا 20 شب هم می رسد، می گوید: استفاده از این ظرفیت اگر با برنامه ریزی دقیقی همراه شود، می تواند نقش مهمی در شکوفایی بیشتر استان داشته باشد، چه این که هم اکنون نیز این اتفاق افتاده است، زیرا با توجه به بی ارزش شدن پول ما در مقابل دلار، آنها ترجیح می دهند هم تعداد روزهای بیشتری در مشهد بمانند و هم این که خرید زیادی از این استان داشته باشند، بویژه این که قیمت بسیاری از محصولات از جمله غذا و اقامت در مشهد حدود 20 درصد از دیگر مناطق کشور ارزان تر است.
وی یادآور می شود: زیرساخت های مشهد در همه حوزه ها بویژه اقامت برای پذیرایی از این تعداد گردشگر خارجی و حتی بیش از این تعداد، فراهم است و از این بابت مشکلی وجود ندارد، زیرا به طور مثال در همین بخش اقامت با توجه به این که 52 درصد از واحدهای اقامتی کشور در مشهد است، هیچ گاه کمبودی وجود نداشته و از این پس هم نخواهد داشت. این آمار درحالی از سوی این دو نهاد و در گفت و گو با جام جم مطرح شد که پیش از این استاندار خراسان رضوی در گفت وگو با مهر از ورود دو میلیون نفر زائر و گردشگر خارجی طی سال گذشته به مشهد خبر داده بود.
درهر صورت گذشته از آمار بسیار متناقض در این زمینه، آنچه در سطح کلان و ملی مهم و قابل توجه و تامل است، میزان درآمد ناشی از بخش گردشگری خارجی است که تعیین این درآمد در صورتی امکان پذیر است که برآورد دقیق تری از میزان ورود گردشگر به کشور در دست باشد.
به طور مثال در حالی که کشور امارات متحده عربی با جذب بالغ بر ۲۰ میلیون گردشگر سالانه و کسب درآمد ده میلیارد دلاری از این بخش رتبه اول را دارد، انتظار می رود که در صورت صحت آمار ارائه شده از سوی مسئولان ذی ربط در کشورمان، درآمد بخش گردشگری خارجی کشور بیش از مقداری باشد که مسئولان اعلام کرده اند. در حالی که آمارهای تائید نشده حکایت دیگری دارد. که این امر شامل مناطقی همچون خراسان نیز خواهد شد.
