◄ چه کسی مقصر بود؟

در سال 1988 شرکت مزدا خودروی کوچکی با نام مزدا 121 را وارد بازار کرد. این خودرو سه در هاچبک با قابلیت حمل 4 سرنشین و فضای مناسب برای 4 بزرگسال و امکاناتی مانند کولر، شیشه بالابر برقی و موتور خوب توانست در بازار ژاپن و برخی کشورهای دیگر فروش موفقی داشته باشد.

شرکت فورد به عنوان اصلی‌ترین سهام‌دار شرکت مزدا، این خودرو را برای تولید در بازار آمریکا انتخاب کرد. مزدا 121 در آمریکا تبدیل به فورد فستیوا شد. پس از مدت کوتاهی سازمان کنترل بزرگراه‌های آمریکا خودرو فورد فستیوا را برای تردد در بزرگرا‌ه‌های آمریکا ناایمن دانست و فروش آن در آمریکا متوقف شد.

شرکت مزدا تولید و فروش مزدا 121 را تا سال 1991 ادامه داد و در این سال امتیاز ساخت آن را به شرکت کره‌ای کیا داد. کیا این خودرو را 4 درب کرد و مدل سدان را هم به آن افزود و نام آن را پراید گذاشت.

در سال 1993 شرکت سایپای ایران این خودرو را برای بازار ایران خودرویی مناسب تشخیص داد و به امید گرفتن بازار پیکان و برتری بر ایران خودرو این خودرو را بر خط‌تولید خود قرارداد.

تا اواسط سال 1375 شمسی این خودرو با قطعات وارداتی تولید می‌شد و از آن به بعد سهم تولید داخل در آن به شدت افزایش یافت و پراید که با نام نسیم برای مدل هاچبک و صبا برای مدل سدان در سایپا تولید می‌شد تبدیل به ستون فقرات اصلی حمل‌ونقل شخصی در ایران شد.

سایپا با تبدیل مدل سدان به استیشن و استفاده از موتور انژکتوری در پراید، در اواخر دهه 70 سعی در افزایش مدل‌های پراید داشت که با موفقیت روبرو نشد و مدل استیشن از دور خارج شد.

سایپا همزمان با مدل استیشن، مدل 141 را به صورت لیفت‌بک به بازار فرستاد که آن با استقبال مناسبی روبرو نشد.

از سال 1981 به بعد تمام پرایدها در سایپا با موتور انزکتوری تولید شدند. ابتدا مدل‌های معروف به نیمه انزکتری با ECUهای ضعیف زیمنس تولید شدند که مشکلات زیادی داشتند. اما بعد از مدتی سیستم تمام انژکتوری به بازار آمد که با ECUهای زیمنس و ساژم، پراید را به خودرویی روان و کم مصرف‌تر تبدیل کردند.

این خودرو در اواخر دهه 80 با تغییراتی به سری X100 تغییر نام داد و با نام های 111، 131 و 132 به بازار معرفی شد. سایپا می گفت این خودرو با تغییراتی که کرده دیگر پراید به حساب نمی‌آید اما مردم همچنان به نمایندگی سایپا می رفتند و می‌گفتند پراید می‌خواهیم.

در اوایل دهه 90 هم مدل وانت آن با نام 151 معرفی شد. وانتی با قابلیت حمل بارهای سبک در شهرها و کوچه‌های باریک.

خودرو پراید به عنوان پرفروش‌ترین خودرو بازار ایران، به مرور زمان دچار کاهش کیفیت شد.

پراید با گذشت زمان به خودروی منفور برای مردم تبدیل شد. هر وقت از تلفات رانندگی صحبت می‌شد همه نگاه‌ها به پراید بود. هرگاه در مورد خودرو غیراستاندارد و ناایمن صحبت می‌شد، همه به پراید می‌اندیشیدند. بدون در نظر گرفتن این که خودرویی با فناوری سال 1988 ژاپن نمی‌تواند بیش از این توانمند باشد. این خودرو به دلیل کوچک بودن ابعادش، مقاومت کمتری نسبت به پژو 405 داشت، اما این خودرو در ایمنی خیلی از 405 عقب تر نبود. اما تیراژ پایین تر 405 در ایران‌خودرو باعث کمتر بودن تلفات آن بود و مردم این را درک نمی‌کردند.

به هر حال این خودروی کوچک و دوست داشتنی دیروز که رقیبانی مثل دوو ماتیز و اپل کورسا را از میدان به‌در کرده بود، در پایان سال 1396 برای همیشه با خط تولید خداحافظی خواهد کرد. شاید اگر این اتفاق 10 سال پیش افتاده بود، اکنون از پراید به نیکی یاد می‌شد. اما اصرار خودروسازان داخلی به تداوم تولید این همراه کوچک مردم ایران باعث شد آبروی پراید برود. هیچ کس هم به این فکر نمی‌کند که سایپا مقصر بوده یا پراید؟

سایپا با مدل‌های تیبا و ساینا، خواهد توانست مشتریان پراید را برای خود نگه‌دارد و هیچ‌کس فکر نمی‌کند که تیبا چقدر از پراید ایمن‌تر است؟ آیا با بالارفتن تیراژ این خودرو شاهد تجربه‌ای مانند پراید نخواهیم بود؟