◄ آیا مالیات بر خودروهای صفر جلوی دلالی را خواهد گرفت؟

این روزها هر چه وخامت حال صنعت خودرو بیشتر می شود، شاهد پیشنهادها و راهکارهای مختلفی برای بهبود و ساماندهی بازار خودرو از سوی سیاستگذاران هستیم. روش هایی که بدون در نظر گرفتن پیشینه مشکلات این صنعت مهم و آن هم فقط در کوتاه مدت می تواند راهگشا باشد و در ادامه خود این رویکرد مانعی می شود برای صنعت خودرو. مالیات ستانی از خودروهای صفر در راستای حذف یا کاهش دلالی در حوزه های خودرو از جمله این تصمیمات است که در ادامه به ابعاد مختلف این تصمیم می پردازیم.

چندی پیش خبرگزاری فارس به نقل از یک مقام مسوول در وزارت امور اقتصادی و دارایی از پیشنهاد وزیر اقتصاد برای اخذ مالیات پلکانی از خریداران خودروی صفر خبر داده بود. طبق این خبر، وزیر اقتصاد در نامه ای به شورای عالی هماهنگی سران قوا پیشنهاد اخذ مالیات از خریداران جدید خودرو را ارائه کرده است. آنچه مشخص است براساس این پیشنهاد، قرار است از مابه التفاوت قیمت در کارخانه تا بازار مالیات پلکانی اخذ شود.

به گزارش دنیای اقتصاد، طرح مالیات بر عایدی سرمایه که در راستای حذف یا کاهش دلالی در حوزه های طلا، سکه، ارز، خودرو و مسکن در کمیسیون اقتصادی مجلس نهایی شده، سال آینده در صحن علنی مجلس مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

هر چند انتقادات زیادی به طرح مذکور شده با این حال به باور بسیاری از کارشناسان، این طرح اگر صحیح و دقیق اجرا شود، می تواند در بازارهای مختلف به خصوص خودرو، عامل کاهنده دلالی و سوداگری باشد. البته بسیاری از کارشناسان معتقدند طرح مالیات ستانی از خودرو بهتر بود از مدت ها قبل که بازار با التهابات شدید مواجه بود، به اجرا درمی آمد تا با کاهش انگیزه سوداگری، قیمت با سرعت کمتری بالا می رفت. مالیات ستانی البته راه فرعی برای کاهش سوداگری در بازار به شمار می رود و راه اصلی همچنان لغو نرخ گذاری دستوری (به عنوان عامل دونرخی شدن خودرو)، است.

طرح مالیات بر عایدی سرمایه  با هدف ساماندهی و حذف سوداگری در بازارهای غیرمولد همچون طلا، سکه، ارز، خودرو و مسکن، اولین بار در سال ۱۳۹۷ از سوی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی مطرح شد. با این حال چندی پیش روسای اتاق های بازرگانی، تعاون و اصناف ایران با ارسال نامه ای به محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی انتقاداتی را متوجه این طرح کردند. به عقیده روسای سه اتاق، تعجیل در تصویب طرح حاضر، بیشتر در راستای درآمدزایی برای دولت است که می تواند کشور را از تحقق اهدافی نظیر تثبیت و تنظیم گری در اقتصاد دور سازد.

موضع روسای سه اتاق درباره مالیات ستانی از معاملات ارز و سکه و خودرو و... اما در حالی است که پیش تر خبرگزاری فارس به نقل از یک مقام مسوول در وزارت امور اقتصادی و دارایی از پیشنهاد وزیر اقتصاد برای اخذ مالیات پلکانی از خریداران خودروی صفر خبر داده بود. طبق این خبر، وزیر اقتصاد در نامه ای به شورای عالی هماهنگی سران قوا پیشنهاد اخذ مالیات از خریداران جدید خودرو را ارائه کرده است. آنچه مشخص است براساس این پیشنهاد، قرار است از مابه التفاوت قیمت در کارخانه تا بازار مالیات پلکانی اخذ شود.

این مقام مسوول با اشاره به اینکه اگر خریداران، مصرف کننده نهایی باشند مشمول مالیات نمی شوند، گفته بود: «در غیر این صورت اگر در سه ماه اول پس از تحویل، خودرو به فروش برسد ۷۵ درصد تفاوت قیمت خرید با بازار، مشمول مالیات و پس از این مدت، هر ماه ۸ درصد از ۷۵ درصد گفته شده کسر می شود. مثلا ۶۷ درصد مابه التفاوت قیمت در ماه چهارم مشمول مالیات می شود. این مقام مسوول خاطرنشان کرده بود این فرآیند تا ۱۲ ماه ادامه می یابد و پس از آن دیگر مالیات مابه التفاوت قیمت دریافت نخواهد شد.

اگرچه مالیات ستانی از معاملات خودرو می تواند انگیزه دلالی و واسطه گری را در بازار خودرو کاهش دهد، با این حال کارشناسان معتقدند کماکان راه اصلی برای نجات بازار خودرو از دست دلالان، حذف نرخ گذاری دستوری است. به اعتقاد آنها، تا وقتی نرخ گذاری دستوری هست، اختلاف بین قیمت کارخانه و بازار خودروها نیز وجود خواهد داشت، بنابراین انگیزه برای سوداگری در راستای بهره مندی از رانت عظیم بازار خودرو همچنان بالا خواهد بود.