پشت پرده فراگیری خودروهای برقی؛ حقایق و دروغ‌ ها

اگر یک خودرو بنزینی و یک خودرو برقی را درون یک پارکینگ برای سال ها محبوس کنید و هیچ کارکردی نداشته باشند، بازهم خودرو برقی آلایندگی بیشتری نسبت به خودرو درون سوز ایجاد خواهد کرد. اما اگر خودروهای برقی مورد استفاده قرار گیرند، میزان آلایندگی آن ها در طول زمان کمتر از خودروهای درون سوز خواهد بود.

زنجیره تأمین خودروهای برقی و خودروهای درون سوز

همان طور که در قسمت قبل اشاره کردیم، زنجیره تأمین مورد نیاز برای تولید انواع خودروها مقداری آلایندگی تولید می کند. با این حال زنجیره تأمین خودروهای درون سوز معمولاً آلایندگی بیشتری دارد و در سوی مقابل، زنجیره تأمین خودروهای برقی پاک تر است.

میزان کربن دی اکسید تولید شده ناشی از سوزاندن ذغال سنگ برای ساخت و تأمین انرژی خودروهای برقی وحشتناک است، اما سه چهارم این حجم از کربن دی اکسید در زمان حیات خودرو تولید می شود. به عبارت دیگر، بخش عمده آلایندگی ناشی از تولید و استفاده خودروهای الکتریکی، در زمان استفاده آن ها ایجاد می شود.

مشکلی که در این میان وجود دارد، نادیده گرفتن دی اکسید کربن آزاد شده توسط حفاری، حمل ونقل ، پالایش، و حتی پمپاژ سوخت است. به همین دلیل سازندگان باتری در تلاشند تا فرایندهای تولید باتری را با محیط زیست سازگار کنند. سوختن بنزین همواره میزان مشابهی آلایندگی تولید می کند، اما می توان با بهینه سازی فرایند تولید باتری، از میزان آلایندگی خودروهای برقی کاست.

کارآمدی خودروهای برقی، برگ برنده آن ها

تولید برق از ذغال سنگ نقطه ضعف خودروهای برقی در مقایسه با خودروهای بنزینی است، چرا که این فرایند آلایندگی بسیار زیادی را تولید می کند. با این حال خودروهای الکتریکی از طریق کارایی بالا به این نقطه ضعف غلبه می کنند.

میزان قدرت ارسال شده به چرخ ها در خودروهای بنزینی، بین 16 الی 25 درصد است و باقی این قدرت به دلیل ناکارآمدی های ذاتی خودروهای درون سوز به گرما یا صدا تبدیل می شود. خودروهای دیزلی کارآمدی بیشتری دارند و 30 الی 40 درصد قدرت تولیدی را به چرخ ها می رسانند.

این مقدار در خودروهای برقی به 87 الی 91 درصد قدرت می رسد که فاصله قابل توجهی را با خودروهای بنزینی و دیزلی نشان می دهد. به طور معمول 31 تا 35 درصد از انرژی باتری در خودروهای الکتریکی هدر می رود، اما از طریق سیستم ترمز احیا کننده انرژی، 22 درصد آن بازیابی می شود. بنابراین بدون در نظر گرفتن منبع تأمین انرژی خودروهای برقی، آن ها بسیار کارآمدتر هستند.

براساس تحقیقات انجام شده توسط نیویورک تایمز در ایالات متحده، خودروهای درون سوز روزانه به 9 میلیون بشکه نفت به عنوان سوخت نیاز دارند. در حالی که اگر کل ناوگان حمل و نقل ایالات متحده با خودروهای برقی جایگزین شود و برای تأمین برق آن ها نفت سوزانده شود، میزان سوخت مورد نیاز به شش میلیون بشکه کاهش خواهد یافت. در صورتی که برای تولید برق از گاز طبیعی به جای ذغال سنگ استفاده شود، این رقم به 48 درصد کل انرژی مورد نیاز کاهش می دهد. همچنین در صورت استفاده ترکیبی از انرژی های تجدید پذیر و سوخت فسیلی برای تولید برق، میزان سوخت مورد نیاز به 2.3 میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت.

نگاهی به شبکه تولید برق در ایالات متحده

ایالات متحده یکی از کشورهایی است که با سرعت آهسته به سمت استفاده گسترده از خودروهای برقی حرکت می کند. ترکیب انرژی مورد نیاز برای شبکه برق این کشور شامل 38 درصد گاز طبیعی، 22 درصد ذغال سنگ، 20 درصد انرژی های تجدیدپذیر، 19 درصد هسته ای و 1 درصد دیگر (مانند نفت) است. استفاده از ذغال سنگ برای تولید برق در ایالات متحده رو به کاهش است. همین مسئله به پاک تر شدن استفاده از خودروهای برقی کمک می کند. شبکه برق این کشور در سال 2008 حدود یک میلیارد تن ذغال سنگ سوزاند، در حالی که این میزان در سال 2021 به 501 میلیون تن کاهش یافت. در سوی دیگر سهم تولید برق از انرژی های تجدیدپذیر در حال افزایش است.

چرا درباره خودروهای برقی اطلاعات ضد و نقیض وجود دارد؟

جنگ های تبلیغاتی در دنیای مدرن، به واسطه نبردهای اطلاعاتی شکل می گیرد. برای مثال دانشگاه هاروارد در تحقیقات خود ثابت کرد که سرب موجود در بنزین باعث سرطان می شود. در سوی مقابل جنرال موتورز و استاندارد اویل با استخدام محققان دیگر، ثابت کردند که استفاده از بنزین دارای سرب برای خودروهای درون سوز مفید است. به عبارت دیگر دانشمندان این دو جبهه بر جنبه های متفاوتی تأکید داشتند که باعث می شد تا یک جنگ اطلاعاتی میان آن ها در بگیرد.

در مورد خودروهای برقی نیز چنین رویه ای وجود دارد. موافقان خودروهای برقی بر پاک بودن آن ها تأکید می کنند، در حالی که مخالفان خودروهای برقی اعتقاد دارند فرایند تولید خودروهای الکتریکی آسیب های بیشتری به محیط زیست می رساند. این جنگ تحقیقاتی در عصر انفجار اطلاعات شکل جدی تری به خود گرفته است. کاربران امروزی با انواع اطلاعات مفید و مضر بمباران می شوند و همین مسئله ابتکار عمل را از آن ها سلب کرده است.

مطالبی که در این نوشته مورد توجه قرار نگرفتند

گزارشی که تاکنون مطالعه کردید، حاصل برگردان از یک مقاله نوشته شده در مجله خودرویی موتورترند بود. با این حال به نظر می رسد که نگارنده به صورت جهت دار بر مزایا استفاده از خودروهای برقی تأکید کرده است.
در حال حاضر حجم عظیمی از مخالفت ها علیه استفاده گسترده از خودروهای الکتریکی شکل گرفته است و به نظر می رسد تا زمانی که کارآمدی این خودروها به صورت عینی ثابت نشود، این جنگ به قوت خود باقی خواهد ماند.
بدیهی است تا زمانی که منبع پاکی برای تأمین انرژی برق استفاده نشود، خودروهای برقی نمی توانند به پاک بودن خود افتخار کنند. برای مثال استفاده عظیم از خودروهای برقی در کشور ما که برای تأمین برق به سوزاندن مازوت متکی است، هیچ تأثیر عمده ای بر کاهش آلودگی هوا و محیط زیست نخواهد داشت. چین نیز به عنوان یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان کربن دی اکسید در جهان، همچنان از ذغال سنگ برای تولید انرژی استفاده می کند. البته آمار فروش خودروهای برقی نیز در این کشور چشم گیر است.

هزینه های نگهداری در بلندمدت

مسئله دیگر در مورد خودروهای برقی، هزینه های نگهداری آن ها است. پکیج باتری مورد استفاده در خودروهای برقی عمر محدودی دارد و پس از پایان عمر لازم است تا تعویض شود. مطابق گزارشی که اخیراً در نشریه اتوکار بریتانیا منتشر شد، اکثر خودروهای الکتریکی بعد از پنج سال باتری خود را کاملاً از دست می دهند. بنابراین آن ها همانند تلفن های همراه به تعویض باتری نیاز دارند. این مسئله در حالی اتفاق می افتد که خودروهای درون سوز در مدت 5 یا 10 سال به تعویض کامل موتور نیاز پیدا نخواهند کرد!

همچنین لیتیوم و سایر فلزات مورد نیاز در ساخت باتری ها از طریق استخراج به دست می آیند. اکثر این فلزات در آفریقا استخراج می شوند و برای تبدیل شدن به باطری، بایستی به آسیا حمل شوند. تمامی این فرایند نیاز به صرف هزینه و انرژی دارد که حاصل آن تولید مقداری آلایندگی است. در نهایت محدودیت منابع در مورد خودروهای الکتریکی نیز وجود دارد. همان طور که صنایع برای تولید بنزین و گازوئیل با محدودیت سوخت های فسیلی به عنوان منابع تجدیدناپذیر مواجه هستند، استفاده از فلزات نیز همین نقش را برای خودروهای برقی دارد.

به نظر می رسد بهترین راه برای بیرون رفت از این شرایط، استفاده از خودروهای هیبریدی به عنوان یک راه حل واسط است. خودروهای هیبریدی به باتری های کوچک تری نیاز دارند و در نتیجه آسیب کمتری به محیط زیست وارد می کنند. از سوی دیگر میزان مصرف انرژی و تولید آلایندگی آن ها نیز کمتر از خودروهای درون سوز است. همچنین به دلیل استفاده ترکیبی از موتورهای درون سوز و الکتریکی، با مشکل محدودیت برد که در خودروهای برقی شایع است، مواجه نیستند. نقطه ضعف خودروهای هیبریدی، پیچیده بودن فرایند ساخت آن هاست.