◄ ابعاد اهمیت امضای توافقنامه با قزاقستان
تین‌نیوز| در دوران پسابرجام فعالیت‌های بین‌المللی سازمان بنادرودریانوردی در سطوح مختلف افزایش چشمگیری داشته است.
به گزارش خبرنگار تین‌نیوز، ورود تعداد زیادی از هیئت‌های خارجی اروپایی، آفریقایی،آسیایی، آسیای میانه و قفقاز گواهی است بر این نکته که حوزه دریایی کشور و سازمان بنادر و دریانوردی را می‌توان به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های تبلور تغییر در دوران پسابرجام دانست.
بر همین اساس امضای توافقنامه اخیر بین سازمان بنادر و دریانوردی و وزارت سرمایه‌گذاری و توسعه قزاقستان را نیز می‌توان از دستاوردهای سازمان بنادر پس از رفع تحریم‌ها دانست.
خسرو سرایی، مدیرکل تعرفه و موافقت‌نامه‌های بین‌المللی سازمان بنادرودریانوردی در گفتگو با تین‌نیوز به تشریح ابعاد موافقنامه کشتیرانی تجاری با کشور قزاقستان پرداخته است:
لطفا کمی از سابقه این موافقتنامه بفرمایید.
در دریای خزر اولین سند از این نوع بین دو کشور ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به نام قرارداد بازرگانی و بحر پیمایی در 15 فروردین ماه 1319 منعقد شده که دارای نکات بسیار جالبی است . موافقتنامه ای که اخیرا امضا شد اولین موافقتنامه کشتیرانی تجاری با یکی از کشورهای ساحلی دریای خزر بعد از فروپاشی شوروی است.
توافق بر سر این موافقتنامه چقدر طول کشید؟
برای نهایی‌سازی مفاد موافقتنامه حاضر نیز حدود دو سال با طرف قزاقی در حال چانه‌زنی و مذاکره بوده‌ایم، که نهایتا در روز پنجشنبه دوم دی به امضای مدیرعامل محترم سازمان و وزیر سرمایه‌گذاری و توسعه قزاقستان رسید.
این موافقتنامه از چه جهاتی دارای اهمیت است؟
این موافقتنامه از چند وجه حائز اهمیت است اول آنکه اولین موافقتنامه کشتیرانی در دریای خزر بین ایران و یکی از کشورهای ساحلی خزر محسوب می‌شود و به همین دلیل می‌تواند سنگ‌بنای مذاکره با دیگر کشورها محسوب شود و بنابراین باید هر امتیازی که تبادل می‌شد به دقت مورد بررسی قرار می‌گرفت.
دیگر وجه بارز آن جانشین شدن این موافقتنامه با موافقتنامه بحرپیمایی شوروی سابق است که از اهمیت خاصی برخوردار است.
همچنین نکته بسیار حائز اهمیت دیگر آن است که این موافقتنامه در حالی منعقد شد که رژیم حقوقی دریای خزر در حال بررسی، تدوین و نهایی‌شدن بین طرف‌هاست. بنابراین با توجه به نکات بالا برای امضای این موافقتنامه علاوه بر منافع ملی شاخص‌های دیگری می‌بایست برای تعیین چارچوب و قالب مذاکرات مورد توجه قرار می‌گرفت.
مهم‌ترین نکته این موافقتنامه از نظر شما چیست؟
مهم‌ترین نکته این موافقتنامه روح حاکم بر سراسر متن آن است که به تحکیم و گسترش مناسبات بین دو کشور در زمینه حملونقل دریایی در دریای خزر بر اساس آزادی کشتیرانی و اصول برابری و منافع و مساعدت متقابل اشاره دارد.
اهداف این موافقتنامه چیست؟
این اهداف را در سه بخش می‌توان تعریف کرد:
تسهیل تجارت دریایی در دریای خزر براساس اصول برابری و منافع متقابل؛
ایجاد هماهنگی های لازم در کشتیرانی در دریای خزر بین طرف‌های متعاهد؛
کمک به گسترش روابط تجاری و اقتصادی.
گفتید 2 سال صرف مذاکره و چانه‌زنی برای این توافق شده است. نکات مهم و موارد اختلاف طرفین که زمان زیادی در مذاکرات برای حل آنها صرف شد چه بودند؟
یکی از نکات مطرح در این موافقتنامه با توجه به شرایط خاصی که بر کشور حاکم بوده و محدودیت‌هایی که در انتقال ارز وجود داشته، انتقال آزاد درآمد شرکت‌هایی که در قلمروی کشور دیگر و در ارتباط با حملونقل دریایی فعالیت می‌کنند، به شرکت متبوع خود است.
تهیه یک متن مناسب برای تحقق این موضوع وقت زیادی را در مذاکرات به خود اختصاص داد و نمی‌توانیم در مذاکرات حقوق بخش غیردولتی را نادیده بگیریم. حتی کار به جایی رسید که از سوی ما گنجاندن این بند در برابر امضا یا عدم امضای موافقتنامه مطرح شد، اما نهایتا مقرر شد کشور قزاقستان حقوق مساوی با شرکت‌های خود برای شرکت‌های ایرانی قائل شود و در نتیجه شرکت‌های ایرانی قادر باشند درآمد حاصل از فعالیت خود را به نحو مقتضی، استفاده تسعیر یا به خارج از قزاقستان انتقال دهند.
به رسمیت شناختن مدارک شناسایی خدمه شناورهای تجاری از طریق مدرک شناسایی دریانوردان یا گذرنامه شهروندان جمهوری اسلامی توسط طرف قزاقی و متقابلا مدارک شناسایی گذرنامه شهروندی و مدرک شناسایی دریانوردان توسط طرف ایرانی نیز نکته مهم دیگری است که در موافقتنامه به آن اشاره شده است و از این نظر اهمیت دارد که خدمه شناور برای ورود به قلمروی کشور دیگر با مشکلی روبرو نمی‌شوند.
در مورد ورود، گذر و اقامت خدمه هر یک از طرف‌های متعاهد نیز مقرر شد یک طرف به خدمه کشتی ایرانی یا قزاقی که دارای یکی از مدارک شناسایی مورد توافق بین طرفین در این موافقتنامه است، اجازه خواهد داد تا طبق قوانین و مقررات ملی لازمالاجرای آن طرف متعاهد به ساحل بروند و در محوطه شهر بندری توقف کنند، مگر آن که دلایل موجهی برای عدم اجازه به جهات بهداشت عمومی، ایمنی عمومی، نظم عمومی یا امنیت ملی داشته باشد.
همچنین خدمه می‌توانند در قلمروی کشور دیگر به کشتی خود ملحق و یا به کشتی دیگری منتقل شوند و یا به کشور موطن خود از قلمروی طرف دیگر بازگشت کنند؛ همچنین مقام‌هایصلاحیتدار ایران یا قزاقستان برای هر خدمه‌ای که در قلمرو آنها در بیمارستان پذیرش شده باشد، برای مدت زمان لازم جهت درمان، اجازه اقامت را صادر خواهند کرد.
شناسایی متقابل مدارک کشتی هریک از طرف‌های متعاهد، تابعیت کشتی طرف متعاهد دیگر را بر اساس اسناد موجود در کشتی صادره توسط مقام‌های صلاحیتدار کشور صاحب پرچم طبق قوانین و مقررات ملی لازمالاجرای آن، به رسمیت خواهد شناخت.
همچنین هر طرف متعاهد همه اسناد کشتی طرف متعاهد دیگر را که مربوط به تجهیزات، خدمه و ظرفیت کشتی باشد و همچنین سایر گواهینامه‌ها و اسناد صادره توسط مقام‌های صلاحیتدار کشور صاحب پرچم طبق قوانین و مقررات ملی لازم‌الاجرا در طرف‌های متعاهد، به رسمیت خواهد شناخت.
مفاد این موافقتنامه چه موضوعاتی را پوشش می دهد؟
در این موافقتنامه طرف‌های متعاهد همه امکانات خود را برای توسعه همکاری‌های دوجانبه دریایی در زمینه کشتیرانی تجاری در دریای خزر بهکار خواهند گرفت و شرکت‌های کشتیرانی و هر سازمان مرتبط با حملونقل دریایی خود را به گسترش فعالیت در تمامی زمینه‌های همکاری ترغیب خواهند کرد.
این همکاری‌ها از چه نوعی خواهد؟
این همکاری‌ها زمینه‌های ماننده حوزه‌های ایمنی دریایی؛ حفاظت از محیط زیست دریایی؛ تجسس و نجات در دریا؛ توسعه و ارتقای مدیریت بندری و کشتیرانی؛ آموزش در زمینه امور مرتبط با فعالیت‌های بندری و دریایی؛ تبادل اطلاعات و داده‌های مرتبط بندری و دریایی را پوشش خواهد داد.
و نکته آخر.
یک نکته بسیار اساسی در این موافقتنامه وجود دارد که حضور بخش غیر دولتی را برای پیش برد امور پر رنگ‌تر می‌کند. انشاالله پس از اینکه این موافقتنامه به مرحله اجرا رسید حتما از حضور انجمن‌ها و تشکل‌های ذی‌ربط برای تشکیل کارگروه مشترک بین دو کشور استفاده خواهیم کرد و این یک تغییر رویکرد بسیار ارزشمند است که مدیرعامل محترم و مدیران ارشد سازمان بر آن تاکید دارند. در انتها مایل هستم از همکاری بسیار نزدیک معاونت محترم حقوقی ریاست جمهوری نیز کمال تشکر را داشته باشم. همچنین از جنابعالی و همکارانتان متشکرم.
